Oekraïne en Palestina: woorden doen ertoe
De notie dat je van mening kunt verschillen over de betekenis van universele concepten als vrijheid, bezetting, mensenrechten en soevereiniteit is angstaanjagend.
Thuis, op straat en zeker ook in de betrekkingen tussen landen doen woorden ertoe. Als president Poetin het heeft over zijn speciale militaire operatie in Oekraïne is onze reactie in Nederland meestal een meewarige glimlach. We weten wel beter. Sinds februari vorig jaar is immers een grootschalige Russische aanval gaande op Oekraïne.
Hoezo speciale militaire operatie? Als dit geen oorlog is wat is dan een oorlog? Als dit geen agressie is wat dan wel? Het is een schokkende schending van het internationaal recht, van de soevereiniteit van een buurland en van het zelfbeschikkingsrecht van het Oekraïense volk.
Aleksander Dugin, die wel wordt beschouwd als Poetins “huisfilosoof”, zegt dat de Russische waarheid niet noodzakelijkerwijs dezelfde is als de Europese waarheid. Absolute waarheid bestaat volgens hem niet en dat valt moeilijk te weerleggen. Maar de notie dat je, al naar het jou uitkomt, van mening kunt verschillen over de betekenis van universele concepten als vrijheid, bezetting, mensenrechten en soevereiniteit is angstaanjagend.
Toch gebeurt het. De Russische staatspropaganda heeft het over de dekolonisering van Oekraïne, over een strijd tegen de Westerse neoliberale hegemonie en een noodzakelijke stap om een einde te maken aan de unipolaire wereld, waar alleen de Verenigde Staten en bondgenoten het voor het zeggen hebben. Zelfs het bestaan van een Oekraïens volk met een eigen taal en cultuur wordt ontkend. Russische journalisten die het militaire geweld in Oekraïne toch een oorlog durven noemen lopen het gevaar hun baan te verliezen of -erger nog- de gevangenis in te draaien. Het droeve officiële Russische refrein is dat in Oekraïne nazi’s aan de macht zijn en dat het land ‘bevrijd’ moet worden.
Sympathisanten van de Palestijnse zaak in Nederland hebben er het afgelopen jaar veelvuldig op gewezen hoe verschillend er wordt gereageerd op de Russische agressie in Oekraïne en de Israëlische bezetting van Palestina. Oekraïne wordt grootscheeps gesteund door de Verenigde Staten en de Europese Unie, waaronder Nederland. Zonder de westerse wapensteun zou het grootste deel van Oekraïne ongetwijfeld al door Rusland zijn bezet.
Er zijn talrijke sancties afgekondigd tegen Rusland. Waarom geen sancties tegen Israël dat al decennia zich geen zier aantrekt van VN-resoluties en onverdroten doorgaat bezet Palestijns gebied te koloniseren?
De president van Oekraïne, Volodomyr Zelensky, toonde zich -tot verbijstering van veel Palestijnen- bij verschillende gelegenheden een vriend van Israël. “We zijn verschillende landen en de omstandigheden verschillen totaal,” zei de president in een toespraak tot de Knesset in maart. “Maar de dreiging is dezelfde, voor jullie en voor ons: de totale vernietiging van ons volk, onze staat en cultuur.”
De Palestijnse schrijver en politicoloog Asad Ghanem schreef naar aanleiding van deze toespraak een open brief aan Zelinski. “Uw recente toespraak voor Knesset was een schande wat betreft de globale strijd voor vrijheid en bevrijding. U draait de rollen om van bezetter en bezette. U mist een gelegenheid om de rechtvaardigheid van uw zaak te laten zien.”
Dat de Oekraïense zaak een rechtvaardige is daaraan twijfelt Ghanem geen moment. Net als de meeste Palestijnen heeft hij absoluut geen sympathie voor de Russische agressie. “Ik ben kwaad en bedroefd dat Rusland probeert uw land te bezetten en de rechten van het Oekraïense volk op zelfbeschikking en vrijheid te vertrappen,” schrijft hij in zijn brief aan Zelinski. “Ik geloof dat Oekraïne al onze steun nodig heeft om zich te verzetten tegen deze barbaarse agressie.”
Ook filosoof Slavoj Žižek noemt Zelensky's vergelijking van de Oekraïne en Israël ‘totaal misplaatst’. Hij vindt dat de situatie van Oekraïners veel meer lijkt op die van de Palestijnen op de Westelijke Jordaanoever. Israël ziet de Palestijnen niet als een natie die recht hebben op een eigen staat, net zoals Rusland ontkent dat Oekraïne het recht heeft zich een aparte natie te noemen. Rusland is, net als Israël, een nucleaire grootmacht, die de facto een kleiner, zwakkere land probeert te koloniseren. De Sloveen Žižek wijst er verder op dat Rusland in de bezette delen van Oekraïne een apartheidsbeleid voert, net als Israël ten aanzien van de Palestijnen.
Het is ironisch dat Israël tot dusver een dubbelzinnige positie inneemt ten aanzien van Oekraïne. Zo weigert Israël luchtafweergeschut en ander technologisch hoogontwikkeld wapentuig aan Oekraïne te leveren en doet het niet mee aan de sancties tegen Rusland. Zelfs nu Oekraïne praktisch dagelijks het slachtoffer is van aanvallen met in Iran vervaardigde drones, lijkt Israël zich op de vlakte te houden.
Israël wil Moskou niet tegen zich in het harnas jagen omdat het met de Russen samenwerkt in het Midden-Oosten. Israëlische en Russische gevechtsvliegtuigen zijn actief in hetzelfde Syrische luchtruim en coördineren hun operaties dagelijks. Israëls vroegere en toekomstige premier Benjamin Netanyahu gaat er prat op een goede persoonlijke band te hebben met Poetin. “Het is geen liefdesrelatie,” zegt hij er zelf over, het is een relatie in het belang van de ‘veiligheid van Israël’. Het valt niet te verwachten dat Netanyahu in de complexe driehoeksverhouding met Rusland en Oekraïne in de toekomst de balans zal laten doorslaan ten gunste van Oekraïne.
Žižek verdenkt de Oekraïense leiders ervan een ideologisch belang te hebben hun strijd voor te stellen als de verdediging van Europa en Europese waarden tegen een ‘barbaars en totalitair oosten’. Het is dezelfde ideologie die, bewust of onbewust, veel Nederlanders doet sympathiseren met de Oekraïense vrijheidsstrijd, terwijl ze onverschillig blijven voor het lot van de Palestijnen.
Woorden doen ertoe. Principes doen ertoe. Een ‘Europese waarheid’ bestaat niet, net zomin als een Russische of Israëlische waarheid. Universele concepten als vrijheid, bezetting, mensenrechten en zelfbeschikking zijn nu eenmaal ondeelbaar.
Praat mee
Reacties (38)
LaBou "20 dec. 2022 - 12:09 Wat betaalt dat nou, dit soort reacties?" Je hebt jezelf met dit commentaar overtroffen. Gefeliciteerd met het behalen van deze tijdelijke mijlpaal.
Eerlijk van ik dat leugenverhaal van jou daar nog vele malen bovenuit steken. Tenslotte schrijf je hier alleen in israel-palestina draadjes en altijd in lovende woorden over Israël. Dat je een voorbhoud inbouwt met de betrekking tot de bezette gebieden is daarbij voor de show. Immers, een oplossing daarvoor leg je dan weer bij de palestijnen. Dan is de vraag wat dat nu oplevert volgens mij gerechtvaardigd. Maar ik begrijp dat je dat liever voor jezelf houdt. Je kunt anders dit soort tekstjes hier niet meer kwijt.
Ik wist dat Rusland samenwerkt met dictator Assad van Syrië, maar waarom werkt Israel met Rusland samen?
Israel werkt samen met Rusland omdat Israël van Rusland de vrije hand krijgt om in Syrie transporten van geavanceerde wapens (voor Hezbollah) te bombarderen. Verder heeft Israël ruimte om een langdurige, stille oorlog met Iran in Syrië uit te vechten. Verder wonen er anderhalf miljoen mensen uit Oekraïne en Rusland in Israël. Er is druk familie verkeer tussen Israël en Rusland. Israël wil dat niet verstoren door wapens aan Oekraine te leveren. Niet fraai, maar wel een correct staaltje van welbegrepen eigen belang.
Ik ben het er helemaal mee eens. Echter als je naar de wereld kijkt dan zie je dat landen de meest rare sprongen maken en overal geldt dat uiteindelijk geld de motor is van het gedrag van leiders en landen. Daar waar landen enigszins voorzichtig worden met China gaan juist andere landen daar de handelsrelatie versterken. Juist in de tijd van oorlog met Oekraïne en de eventuele dekking van China m.b.t. Rusland en het terugkrabbelen van andere landen daarin. Moraal verliest het overal van kapitaal.
Wellicht dat de etnische Russen die in Oekraïne wonen deels Putin's ambities ondersteunen of in tegendeel Poetin hartgrondig verfoeien als de oorlogsmisdadiger die hij is. Waar twee etnische of nationale groeperingen met elkaar in oorlog geraken, ligt die verdeeldheid op de loer. De etnische Duitsers in Sudetenland en Polen zijn een ander voorbeeld, terwijl de invasie door Duitsland en Polen toch pure eenzijdige agressie was. Een en ander om duidelijk te maken, dat onder dezelfde begrippen geheel verschillende situaties schuil kunnen gaan. Lat ik duidelijk zijn: ik beschouw de Israëlische controle van de West Bank als een bezetting, terwijl ik Jehoeda en Shomron toch ook op grond van zowel religieus -culturele als ook de resultante van een Joodse immigratie naar eretz Israel sinds 1885 een potentieel deel van Israel beschouw. Inmiddels wonen er 9 miljoen Joden en een iets kleiner aantal Palestijnen tussen de Middellandse Zee en de |Jordaan. De Israëlische bezetting stopt op het moment, dat er een territoriaal compromis is gesloten. En daar zit het probleem. Beide volkeren zijn te verdeeld en te fanatiek om een compromis te sluiten. Een praktisch compromis, dat zo veel mogelijk recht doet aan de belangen van deze en komende generaties van Joden en Palestijnen.
De denkfout die hier gemaakt wordt is dat de palestijnen worden weggezet als een op zichzelf staand volk. Dat is gewoon niet de realiteit, zie ook het gebruik van de palestijnse vlag tijdens het wk. De palestijnen vertegenwoordigen als het ware de islamitische gemeenschap. Vandaar ook die overweldigende en soms extreme vormen van steun. Israel staat meer op zichzelf qua publieke steun, maar heeft met behulp van machtige landen met voornamelijk een christelijke invloed, militair gezien een sterke positie. Het is hetzelfde conflict als 1000 jaar geleden, maar dan in een ander jasje.
"De denkfout die hier gemaakt wordt is dat de palestijnen worden weggezet als een op zichzelf staand volk. Dat is gewoon niet de realiteit, zie ook het gebruik van de palestijnse vlag tijdens het wk. " Het gebruik van die vlag is juist een van de tekenen dat he wel een op zichzelf staand volk is. "De palestijnen vertegenwoordigen als het ware de islamitische gemeenschap. " Onzin, er zijn ook christelijke Palestijnen bijvoorbeeld.
Zionisten willen de situatie in Palestina altijd framen als een probleem met de Islam en met arabieren. Er is in het betreffende conflict maar 1 misdadige bezetter, moordenaar en oorlogsmisdadiger, en dat is de zionistische schurkenstaat Israel, groeiend op gestolen land doordrenkt met het bloed van onschuldige Palestijnse slachtoffers.
Marcus Zo geredeneerd, vertegenwoordigen de moslims in Palestina moslims, precies zoals de joden die in Israel wonen joden vertegenwoordigen. Dan is Israel toch ook een allesbehalve 'op zich zelf staand volk'?
En elke keer weer probeert Markus A.2 een bezetting te framen als een religieus conflict; dit keer met verwijzing naar de kruistochten. Nee, meneer, er was destijds geen ICJ die de bouw van de muur illegaal verklaarde wat op zichzelf als aangeeft dat u uit uw nek kletst.
Er zijn meerdere factoren, maar je kunt toch niet beweren dat de godsdiensten geen rol spelen in de kwestie Israel-Palestina.
@arjanfernhout Als jij denkt dat de aanwezigheid van Joden bij Islamitische heiligdommen niet meespeelt ben je heel naïef.
[De denkfout die hier gemaakt wordt is dat de palestijnen worden weggezet als een op zichzelf staand volk. Dat is gewoon niet de realiteit, zie ook het gebruik van de palestijnse vlag tijdens het wk.] Dus omdat veel mensen (ook tijdens het WK) de strijd van de Palestijnen tegen onderdrukking en voor soevereiniteit ondersteunen kan er geen sprake zijn van een Palestijns volk? Ik heb veel bizarre redenaties gelezen om de Israëlische bezetting en apartheid te legitimeren, maar dit spant wel de kroon. Er zal dan ook wel geen sprake zijn van een Oekraïens volk gezien het veelvuldig gebruik van de Oekraïense vlag op twitter.
@Y-Line Met die opmerking kom je niet van de Z lijn (nullijn) af. Religieuze zaken spelen in het Internationaal Recht geen rol bij het bouwen van een muur op het gebied van een ander volk met het recht op zelfbeschikking. Het blijft illegaal.
Niet zo heel raar toch? Er wonen heel veel mensen van Russische afkomst in Israël.
Y-Line Wie van Russische afkomst is, is automatisch voor Poetin en het bezetten van de Oekraïne? Dat zou zo kunnen zijn maar dat komt mij wel heel vreemd voor.
@Zandb 'Wie van Russische afkomst is, is automatisch voor Poetin en het bezetten van de Oekraïne? ' Nee, dat bedoel ik niet zo; ik snap waarom de Israëlische regering voorzichtig is.
Y-line Maar als reden geeft u toch, dat er zo veel mensen van Russische afkomst in Israel wonen; alsof die automatisch, voor Rusland - en is dit geval is dat onder Poetin - kiezen.
" het is een relatie in het belang van de veiligheid van Israel' Dat is de Oekraiene dus voor Europa. En hoe triest ook, Europa heeft blijkbaar niets te winnen bij de Palestijnen, nog los van het feit wie daar de touwtjes in handen heeft, want de Arabische wereld kan t ook niets schelen. Noemen we dat geen real-politiek?
KK weet niet wat ie schrijft. Voor WO2 had Europa niets te winnen bij de joden. Dat was ook real-politiek.
"Zonder de westerse wapensteun zou het grootste deel van Oekraïne ongetwijfeld al door Rusland zijn bezet." Zonder de westerse (wapen)steun zou Israël ongetwijfeld al door de Arabische landen zijn bezet. Dat gezegd hebbend ben ik verder van mening dat de bezetting door Israël van de West-Bank en Gaza onrechtmatig is. Tegelijkertijd is de status van die gebieden als zelfstandig land veel minder duidelijk dan van Oekraïne. Misschien moeten we daar beginnen; het formeel institueren van een soeverein land met de naam Palestina, met een bestuursvorm die de Palestijnen zelf kiezen, geen door het westen opgelegde democratische en politieke structuur. En vervolgens een vredesplan tussen twee staten.
"Tegelijkertijd is de status van die gebieden als zelfstandig land veel minder duidelijk dan van Oekraïne." Onzin, het VN verdelingsplan was daar heel duidelijk over evenals de resoluties die daarna volgden. En Jordanië en Syrië bestonden ook al voordat Israël die gebieden bezette.
Asad Ghanem heeft hierin gewoon gelijk, en dat westerse lui de woorden van Zelenski als zoete koek beschouwen is een dolk in de rug van de Palestijnen.
Zelensky is een Jood, begrijpelijk dat hij zich minder aangetrokken voelt door de zijde die zich keert tegen Joodse belangen.
Warrig. Woorden zijn veel minder belangrijk dan acties, laat staan veldslagen. Die concepten hebben dagenlijks verschillende inhoudelijke betekenissen, liggend aan de situatie. Mischien doelt de schrijver op bepaalde internationale wetten die vaste concrete vat en limieten hebben inplaats van brede abstracte concepties a la Zizek en co waar je altijd alle kanten mee op kan.
We zijn ook stil geweest toen de Donbas en de Krim bezet werden door de Russen. Daar werd ook de cultuur van Oekraïne en in het bijzonder de Krim-Tartaren onderdrukt. Ook een massa migratie van Russen naar de Krim, een flinke omvolking heeft daar plaatsgevonden. Nu is het een actieve oorlog in Europa, dreiging naar NAVO landen, veel vluchtelingen, pr kanon Zelensky, etc. Ik begrijp de behoefte voor de vergelijking tussen Oekraïne en de Palestijnen niet zo.
"Ik begrijp de behoefte voor de vergelijking tussen Oekraïne en de Palestijnen niet zo." Het gaat in beide gevallen om illegale bezetting.
@Volrin, maar wel met hele andere 'oorzaken' en hele andere spelers. Er zijn wel meer bezettingen in de wereld.
We hebben gezien hoe in Qatar zeer doordringend de Palestijnse vlaggen en armbanden werden getoond, samen met de mensen die achter de palestijnse zaak staan. Dat betekent dat we nog grote interventies kunnen gaan verwachten vanuit de Arabische machten op de verhoudeing Israel en Papelstijne. Ik houd mn hart vast want de Arabieren hebben een krachtigere krijgsmacht dan Rusland tegen Ukraine.
Een einde aan Israel als onafhankelijke staat, maar als onderdeel van Palestina zou goede kansen voor vrede bieden. Laat de huidige israeli's zich inzetten voor een vreedzame hereniging van Palestina, te beginnen met terugtrekking van het leger en het erkennen van het recht op terugkeer van de vele verdreven Palestijnen.
@rvb "Israel als onderdeel van Palestina zou goede kans voor vrede bieden" Met droge ogen? U bent wel eens in het MO geweest? Klinkt wel erg wereldvreemd he.... Randstad?
Een einde aan Israel en opgaan in een Palestina zou ook gelijk het einde van het Jodendom in het Midden Oosten betekenen. En als je dat niet begrijpt check dan eens wat er met de Joodse en Christelijke minderheden in de rest van de Arabische wereld is gebeurd. En dat zorgt gelijk waarom dit zo'n ingewikkeld conflict is. Een ideale oplossing is er niet. Een oplossing zou zijn dat Israel zich humaan opstelt en zich terugtrekt (inclusief de kolonisten) uit de bezette gebieden. En dat de Palestijnen zich erbij neerleggen dat ze nooit meer terug zullen keren binnen de rest van Israel.
kk: ` Klinkt wel erg wereldvreemd he.... Randstad?' Wat heeft dát er nu weer mee te maken? Of ben je soms een gefrustreerde provinciaal die hier slachtofferig komt klagen over gebrek aan begrip als je uit de klei bent getrokken?
"Een oplossing zou zijn dat Israel zich humaan opstelt en zich terugtrekt (inclusief de kolonisten) uit de bezette gebieden. En dat de Palestijnen zich erbij neerleggen dat ze nooit meer terug zullen keren binnen de rest van Israel." Er van afgezien dat "zich humaan opstellen" eigenlijk vanzelfsprekend zou moeten zijn, die oplossing is al diverse malen voorgelegd en door de Palestijnen geaccepteerd. Helaas is Israël van mening dat zij alles moeten hebben op een volledig joodse basis en daarom qaat de landroof gewoon door.
Heel fijn dat deze olifant in de huiskamer besproken wordt.
