Odyssey Dawn bombardeert in Libië

[UPDATE] In Amerika heerst er nog steeds verdeeldheid over het uiteindelijke doel van de acties in Libië. Een woordvoerder van de Amerikaanse president verklaart maandag: “Wij proberen kolonel Khadaffi en zijn regime en bondgenoten ervan te overtuigen dat zij de macht moeten afstaan.” De minister van Defensie, Robert Gates, daarentegen is een stuk terughoudender. Hij verklaarde maandag tegenover het Russische persbureau Interfax: “Ik denk dat wij een fout maken, als we dat (het vertrek van Khadaffi) tot doel van onze militaire operatie maken.

Het Amerikaanse Congres heeft felle kritiek geuit op het beleid en handelen van president Barack Obama. Obama is zonder vooraf toestemming te vragen aan het Congres overgegaan op de actie. Volgens Candice Miller, een Republikeins lid, is het “zeer verontrustend en onaanvaardbaar” dat de president zonder toestemming is overgegaan tot actie.  Democratisch lid van het Huis van Afgevaardigden Michael Honda beweert dat niet het beschermen van mensenrechten, maar oliebelangen de Amerikaanse regering hebben bewogen mee te doen aan acties.

De Arabische Liga steunt de VN-resolutie die militair ingrijpen in Libië mogelijk heeft gemaakt. Dat zei de secretaris-generaal van de Arabische Liga, de Egyptenaar Amr Moussa, maandag. Eerder was verwarring ontstaan over het standpunt van de Arabische Liga. Moussa had gezegd dat de westerse luchtaanvallen op Libië verder gaan dan was afgesproken. Maandag corrigeerde hij die uitspraken, zo meldt onder ander het Dagblad van het Noorden.

Het Dagblad van het Noorden citeert de secretaris-generaal van de Arabische Liga:

De maatregelen zijn om burgers te beschermen en dat is wat we belangrijk vinden. We zullen verder gaan met ons werk burgers te beschermen”.

Moussa stelde verder volledig achter de VN-resolutie te staan.

Libië heeft een onrustige tweede nacht gehad met meerdere bombardementen. Het regime van Khadaffi had zondagavond een staakt-het-vuren afgekondigd, maar dat wordt door niemand serieus genomen.

Volgens Hans-Jaap Melissen van de Wereldomroep komen die boodschappen niet eens aan bij de mensen van Khadaffi omdat ze vechten op het front. Zondag vernietigde een gevechtsvliegtuig van Odyssey Dawn het commandocentrum van Khadaffi. De NOS meldt bij monde van de Amerikaanse vice-admiraal Gortney dat de luchtaanvallen succesvol zijn. Nu de opmars naar Benghazi is gestopt en een groot deel van de luchtafweer is uitgeschakeld, kunnen vliegtuigen van de coalitie in het luchtruim patrouilleren, aldus de NOS.

Update maandag 21 maart

In de nacht van zondag op maandag zijn opnieuw Tomahawk-raketten vanaf onderzeeboten afgevuurd. De NOS meldt bij monde van De Amerikaanse marine meldt dat Benghazi nog niet compleet vrij is van dreiging. Een gevechtsvliegtuig heeft zondagnacht het militair commandocentrum van Khadaffi geraakt waardoor het regime geen controle meer heeft over zijn militaire acties.

Een woordvoerder Khadaffi meent dat de internationale gemeenschap het heeft gemunt op de Libische leider maar het Pentagon ontkent dat.

Volgens de Libische staatstelevisie zijn bij de aanvallen tot nu toe 64 burgers omgekomen. De staatszender laat tussen de militaire propaganda door video’s zien van lichamen in het lijkenhuis.

China en de Arabische Liga hebben nog altijd zware kritiek op operatie Odyssey Dawn.

Update 22.30

Het verzoek van Khadaffi om opnieuw de vuurwapens neer te leggen lijkt te worden negeert. Rond 20.00 Nederlandse tijd waren er luide explosies te horen. Al Jazeera meldt dat er rookpluimen zijn gezien boven Khadaffi militaire basis in Bab el-Aziziya, in het zuiden van Tripoli. De Amerikaanse legerofficier zegt dat Khadaffi zelf niet een van de doelen is.

Woordvoerder Abdel Hafiz Ghoga van de opstandelingen heeft tegen Al Jazeera gezegd dat sinds de volksopstand tegen Khadaffi zeker 8.000 rebellen zijn gedood.

Update 20.00

Libië kondigt opnieuw staat-het-vuren af. Dat heeft een woordvoerder van Khadaffi’s leger bekend gemaakt. Dit wordt door niemand serieus genomen, aangezien het vorige staakt-het-vuren al werd geschonden nog voor het goed en wel was ingegaan. 

Update 18.00

Khadaffi heeft op de Libische staatstelevisie de westerse aanval opnieuw veroordeeld. Hij noemt het een ‘koude oorlog tegen de islam’. “Wij beloven een lange oorlog met onbeperkt geduld en diep vertrouwen.” Hij beschuldigde het Westen ook van terrorisme. De Libische leider noemde de ‘ongerechtvaardigde’ acties ‘simpelweg koloniale kruisvaardersagressie’. De Libische autoriteiten zeggen dat in totaal 48 burgers zijn gedood door het gewelddadige ingrijpen van het westen. Qatar en de Verenigde Emiraten leveren inmiddels ook gevechtsvliegtuigen aan operatie Odyssey Dawn.

Update 15.00

De Arabische Liga vindt de westerse aanvallen van Odyssey Dawn veel te ver gaan. De secretaris-generaal van de liga, de Egyptenaar Amr Moussa, zei dat “het de bedoeling was een vliegverbod af te dwingen om burgers te beschermen en niet om andere burgers te doden”.

Operatie Odyssey heeft vooral in de nacht bommen gegooid op Libische doelen. Volgens een woordvoerder van de Amerikaanse strijdkrachten James Stockman hebben Amerikaanse en Britse vliegtuigen het Libische luchtverdedigingssysteem zo goed als uitgeschakeld. Zeker 20 van de 22 doelen zijn geraakt. Na 03.00 uur zondagochtend zijn er bijna geen explosies meer gehoord. Op legerbasis Sigonella in Sicilië wachten inmiddels vier Deense F16 op een commando. Khadaffi’s tanks rukken inmiddels opnieuw uit en hebben het centrum van Misurata bereikt dat in handen is van de rebellen. De Libische staatstelevisie meldde dat Khadaffi’s aanhangers wapens hebben uitgedeeld aan meer dan een miljoen mensen.

Volgens het Frans persbureau AFP zijn in een ziekenhuis in Benghazi zeker 94 mensen overleden door de aanvallen van Khadaffi op vrijdag en zaterdagochtend, nog voordat het westen ingreep. 

Update zondag 20 maart 10.30

Zondagochtend zijn de troepen die loyaal zijn aan Khadaffi opnieuw naar Benghazi getrokken om aanslagen te plegen. Bewoners hebben een veilig onderkomen gezocht in moskeeën. Libië heeft de VN Veiligheidsraad gevraagd om een spoedzitting. Khadaffi vindt dat de Veiligheidsraad de ‘verantwoordelijkheid’ heeft om de ‘agressie’ tegen Libie te stoppen. Een Amerikaanse veiligheidsfunctionaris meldde dat het Libische luchtafweer zwaar beschadigd is. Deze zijn door gevechtsvliegtuigen en kruisraketten gebombardeerd. De Libische autoriteiten zeggen dat er ook slachtoffers zijn gevallen in ‘niet militaire’ zones. Ziekenhuizen zouden geraakt zijn. In Tripoli zijn bemanningsleden van een Italiaans schip gevangen genomen. Het zou gaan om acht Italianen, twee Indiërs en een man uit Oekraïne.

Update: 22.45

Khadaffi zei zaterdagavond op de staatstelevisie dat hij zijn wapendepots open stelt voor het volk. Ook riep hij het Libische volk nogmaals op menselijke schilden te vormen bij belangrijke doelwitten van operatie Odyssey Dawn. Khadaffi dreigt in zijn toespraak ook met aanvallen op militaire en burgerdoelen in landen rond de Middellandse Zee. Op Sicilië zouden inmiddels Noorse en Deense gevechtsvliegtuigen zijn geland meldt Al Jazeera. Turkije, dat eerder tegen militair ingrijpen was, zegt nu een bijdrage te willen leveren aan het uitvoeren van de VN-resolutie.

De Libische staatsmedia melden dat niet alleen in Beghazi maar ook in Zuwara, Tripoli, Misurata en Sirte vanuit de lucht worden gebombardeerd. Vier journalisten van Al Jazeera worden in het westen van Libië vastgehouden.

Update 22.00

De internationale militaire operatie heeft een naam gekregen. In operatie Odyssey Dawn vechten naast Frankrijk nu ook de VS, Groot-Brittannië, Canada en Italië actief mee. Inmiddels zouden er 110 kruisraketten zijn afgevuurd op twintig verschillende doelen waaronder brandstofdepots.

Update 18.30

Rond 17.45 Nederlandse tijd heeft een Frans gevechtsvliegtuig het eerst vuur geopend in de buurt van Benghazi. Volgens een militaire woordvoerder is een voertuig vernietigd. De twintig Franse gevechtsvliegtuigen vliegen rondom Benghazi om de veiligheid van Libische burgers de waarborgen.

Khadaffi heeft Libiërs opgeroepen om een menselijke schild te vormen bij belangrijke plaatsen die mogelijk gebombardeerd gaan worden, zoals bij vliegvelden, commando centrales en wapendepots. 

Mark Rutte heeft bij de topconferentie in Parijs gezegd alleen in te gaan op een verzoek van NAVO om mee te vechten in Libië. “Dat is voor ons de meest logische omgeving. Elk land heeft zijn eigen handelswijze. Wij hebben er niet voor gekozen onszelf in de etalage te zetten”, zei Rutte aldus de Volkskrant.

Update 16.30

De internationale militaire actie in Libië is begonnen. De Franse Nicolas Sarkozy president heeft verkenningsvliegtuigen al op pad gestuurd. Deze hebben volgens hem al kunnen voorkomen dat het Libische leger nieuwe aanvallen kon uitvoeren. Het is nog steeds niet precies duidelijk wanneer gevechtsvliegtuigen daadwerkelijk in actie zullen komen. Bronnen binnen de VN hebben gezegd dat gevechtsvliegtuigen uit Frankrijk en Groot-Brittannië al heel spoedig aanvallen kunnen uitvoeren, nu de resolutie is aangenomen, meldt de NOS.

Update 15.30

Volgens de NOS zijn Franse gevechtsvliegtuigen het Libische luchtruim binnen gegaan.

Update 13.30

Joris Voorhoeve oud-minister van Defensie zegt tegen de NOS dat nu snel gehandeld moet worden. ‘Anders vallen er duizenden slachtoffers’. Een bron in Parijs bevestigd dat direct na het topoverleg in de Franse hoofdstad de eerste aanvallen zullen worden ingezet, meldt de Volkskrant.

Voorhoeve is bang dat Khadaffi te veel tijd krijgt om tegenmaatregelen voor te bereiden. Aangezien Benghazi al grotendeels is veroverd door grondtroepen van Khadaffi zullen daar waarschijnlijk geen luchtaanvallen worden gepleegd door de internationale troepen. “Dan zullen er teveel burgerslachtoffers vallen. Wel kan gedreigd worden met enorme tegenmaatregelen op een andere plek. Bijvoorbeeld door commando centrales, wapendepots en vliegvelden te bombarderen.”

Khadaffi heeft een brief gestuurd naar Barack Obama (VS), Nicoals Sarkozy (Frankrijk), David Cameron (GB) en VN secretaris-generaal Ban Ki Moon. Daarin laat hij weten elke vorm van militair ingrijpen ongeldig te verklaren.

Libië is niet van jullie. Libië is van het Libische volk. De VN-Veiligheidsraad, hun resolutie is ongeldig omdat deze niet strookt met het handvest dat bemoeienis toestaat in de binnenlandse aangelegenheden van een ander land. Jullie hebben het recht niet om je bemoeien met Libië, ons land. Wij gebruiken geen geweld tegen onze burgers, maar tegen Al-Qaeda”, vertaalde NRC.

Update 12.30

De piloot van de straaljager bleek van de oppositie te zijn meldt Hans Jaap Melissen van de Wereldomroep op radio 1.

Update 10.30

Troepen van Khadaffi zijn zaterdagochtend Benghazi binnengevallen meldt Al Jazeera. Een militair vliegtuig zou een bombardement hebben uitgevoerd ten zuidwesten van de stad. Later bleek het vliegtuig te zijn neergehaald. De Libische regering ontkent dat de aanvallen zijn gepleegd door hun leger. “We houden ons aan de wapenstilstand.” Volgens de woordvoerder zouden de dorpjes worden aangevallen door rebellen van Al Qaida.

Update 17.00

Al Jazeera meldt dat de gevechten tussen opstandelingen en de veiligheidstroepen van Khadaffi doorgaan. In Misurata zijn de tanks naar de rand van de stad verdreven, maar nog steeds doen zij pogingen om het centrum te bereiken. Ook in Tripoli zijn explosies gehoord, maar het is nog onduidelijk wat daar aan de hand is.

Update 14.35

Hoewel Libië heeft aangekondigd een staakt-het-vuren te willen, mobiliseert het Westen intussen voor een aanval op Libië. Onder leiding van de Verenigde Staten, Groot-Brittannië en Frankrijk wordt een serie luchtaanvallen voorbereid.

Update 14.00

De Libische minister van Buitenlandse Zaken, Mousa Koussa, heeft bekend gemaakt dat Libië een staakt-het-vuren afkondigt. Libië accepteert hiermee ook de VN-resolutie die militair ingrijpen mogelijk maakt. Koussa kondigde aan dat de maatregel genomen is om “de burgers in het land te beschermen”.

De Volkskrant schrijft:

De VN-resolutie die militair ingrijpen in Libië volkenrechtelijk mogelijk maakt, vormt een bedreiging voor de nationale eenheid […] Dat heeft het Libische regime in de nacht van donderdag op vrijdag in een eerste reactie laten weten. Volgens Tripoli komt het VN-besluit neer op een oproep aan het Libische volk om elkaar uit te moorden.

Update vrijdag 07:45

De Libische leider Khadaffi dreigt de wereld met wraak als er militaire acties tegen zijn bewind worden uitgevoerd en het leven tot een hel te maken. ‘Als de wereld gek is, doen wij ook gek’ verklaarde hij tegen de Portugese publieke omroep RTP. Vanuit Libië werden eerder terroristische aanslagen op Westerse doelen uitgevoerd, zoals een bomaanslag in een Berlijnse discotheek (1986) en het in volle vlucht opblazen van een Boeing 747 boven het Schotse Lockerbie (1988). 

Donderdag 17 maart 23:55

De NOS meldt dat Frankrijk binnen enkele uren wil overgaan tot militaire acties. Naar verwachting zullen Frankrijk en Groot-Brittanni het voortouw nemen in de militaire acties. De raad laat weten alleen vanuit de lucht te opereren. 

Vijf landen hebben tegen de resolutie gestemd waaronder Duitsland en Turkije. Om die reden zal er ook geen internationale troepenmacht naar Libië gestuurd worden. Er bestaat daarom een grote kans dat de Arabische landen ook bij de militaire acties betrokken worden.

Verslaggever Arnold Karskens zei live in Pauw & Witteman dat de Libiërs de steun van de internationale gemeenschap al hadden zien aankomen.

Ze hebben deze avond feest gevierd, maar zijn nu naar huis gegaan om de ontwikkelingen verder via radio en televisie te volgen.” Karskens voorspelt dat Khadaffi zijn wapens niet zal neerleggen, maar zal provoceren. “Hij zal wachten totdat een van zijn vliegtuigen wordt neergeschoten zodat hij het westen de schuld kan geven en daardoor weer de Arabische mensen aan zijn zijde krijgt.

Het geweld tegen de rebellen nam donderdagavond ernstige vormen aan. In de steden Benghazi, Misrata en Ajdabiya wordt een hevige strijd geleverd. Een ziekenhuis in Ajdabiya maakte donderdagavond melding van 30 doden, vooral burgers. Khadaffi’s leger zou de stad van drie kanten hebben ingesloten.

Khadaffi waarschuwde donderdagavond gewoon door te gaan met zijn aanval op de rebellen. In een radiotoespraak zei hij: ‘we komen vannacht’ en ‘er zal geen genade zijn.’

Zijn minister kondigde ook nog sancties aan. “Elke militaire daad tegen Libië zal het maritieme verkeer en het luchtverkeer in het Middellandse Zeegebied blootstellen aan gevaar. Civiele en militaire faciliteiten zullen doelwit zijn van de tegenaanval van Libië. Het Middellandse Zeegebied zal niet alleen op de korte termijn in gevaar zijn, maar ook op de lange termijn.”