Obama wil toestemming Congres voor militaire actie

Het lijkt nu vrijwel zeker dat Amerika zal overgaan tot militaire interventie in Syrië. Hoewel bondgenoten als Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk redelijk terughoudend zijn en de uitkomsten van het VN-onderzoek willen afwachten, lijken de VS zich op te maken voor actie. Zo zei president Barack Obama vrijdagavond nog dat de VS zich opmaken voor een ‘beperkte aanval’ op Syrië.

Updates onderaan artikel

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, John Kerry, zei vrijdag in een persconferentie dat de aanwijzingen dat Assad gifgas heeft gebruikt ‘duidelijk’ en ‘dwingend’ zijn. De bewijzen zijn zelfs zo duidelijk dat de VS wat hem betreft de uitkomsten van het VN-onderzoek niet hoeven af te wachten.

Terwijl Kerry sprak, dacht iedereen ongetwijfeld aan het Irak-scenario. In 2003 verkondigde Kerry’s voorganger Colin Powell op dezelfde plek nog dat Irak massavernietingswapens in huis had. De VS waren overtuigd door de bewijzen en rommelden zo een oorlog in, om de wapens vervolgens nooit te vinden. Ook Kerry was zich hiervan bewust en benadrukte: ‘Wij zullen dat moment niet nog eens overdoen.’

De VS bereiden dan ook een ‘beperkte, op maat gesneden actie’, aldus Kerry. Of in de woorden van president Obama: ‘Er komen geen laarzen op de grond.’ De VS wachten officieel de goedkeuring van de Verenigde Naties niet af.

Zaterdag rond 04.30 hebben de VN-inspecteurs Syrië verlaten. Via de internationale luchthaven van Beiroet vliegen ze naar Nederland en New York. Ze hebben volgens VN-secretaris-generaal Ban Ki-moon nog twee weken nodig om vast te stellen of vorige week bij de strijd in Syrië chemische wapens zijn ingezet. Eén van de redenen van de VS om de conclusie van dit onderzoek niet af te wachten, is dat de VN-inspecteurs alleen zullen vaststellen of gifgas is gebruikt, niet door wie het is ingezet.

De inspecteurs bezochten een wijk in Damascus waar op 21 augustus bijna 1500 mensen om het leven zijn gekomen. De inspecteurs komen eerst naar Den Haag, vanuit daar worden de monsters verdeeld over laboratoria in Europa, waar ze worden geanalyseerd.

In de Volkskrant reageert een aantal (oud-)politici en prominenten. Harry van Bommel, Tweede Kamerlid voor de SP zegt in de krant:

Er is nu een pure propagandaoorlog aan de gang, en in dat licht moet je de speech van Kerry zien. Amerika is de steunt van de Britten verloren en is kennelijk voor woensdag iets van plan in Syrië anders hadden ze wel op de steun van Frankrijk gewacht.

Ko Colijn, directeur van het Clingendael instituut en defensiespecialist, vraagt zich af of we Kerry op zijn blauwe ogen moeten geloven.

De bewijzen zijn nog steeds niet toereikend […] Het bewijs dat ze laten zien is circumstantial .

Uri Rosenthal, voormalig minister van Buitenlandse Zaken, laat in de krant weten Kerry wel degelijk op zijn blauwe ogen te geloven.

Kerry maakt een duidelijk onderscheid tussen geclassificeerde en ongeclassificeerde informatie […] Vanuit mijn eigen ervaring kan ik met de grootst mogelijke terughoudendheid zeggen dat de geclassificeerde informatie meestal wel een schepje bovenop het bewijs kan doen.”

Kerry heeft na zijn toespraak gebeld met minister Timmermans. In dat gesprek zou Kerry wederom hebben benadrukt dat Washington niet twijfelt aan de schuld van de Syrische president Assad. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken zou Timmermans om begrip hebben gevraagd voor het feit dat niet al het bewijs wordt gedeeld, omdat bronnen beschermd moeten worden. Hierop vroeg Timmermans Kerry begrip voor het feit dat Nederland de informatie zelfstandig wil kunnen beoordelen.

Het ministerie van Buitenlandse Zaken in Damascus noemt de uitspraken van Kerry ‘leugens’. Het heeft vrijdagavond wederom ontkend dat het chemische wapens heeft ingezet. Volgens het ministerie zijn de beschuldigingen een ‘wanhopige poging’ om ‘potentiële agressie’ te rechtvaardigen. Ook de Russische president Poetin zegt dat het ‘volslagen onzin’ is dat Assad chemische wapens heeft ingezet. In een toespraak heeft hij zijn verbazing geuit over het besluit van het Britse parlement om niet deel te nemen aan een militaire interventie.

In de tussentijd heeft Rusland de levering van 12 gevechtsvliegtuigen en antiraketsystemen aan Syrië uitgesteld vanwege betalingsproblemen van Syrië. De levering van zes van de gevechtsvliegtuigen zou eind dit jaar moeten plaatsvinden, maar Syrië zou slechts 30 procent van de betaling hebben voldaan. De vliegtuigen worden volgens de wapenfabrikant op zijn vroegst in 2016 geleverd.

In het Radio 1-programma TROS Kamerbreed zegt oud-minister van Defensie, Hans Hillen, dat ingrijpen in Syrië niet verstandig is. Volgens hem volgt meestal na aankondigen van de VS in een land in te grijpen ‘donderend applaus’, maar “twee weken later brokkelt die steun al af.” Eerste Kamerlid Klaas de Vries (PvdA) wees er nogmaals op dat de Nederlandse bevolking in het verleden voor de gek is gehouden door de VS, Groot-Brittannië en de eigen regering: “We moeten nu overtuigend bewijs hebben van het daderschap. Dan kunnen we de vraag stellen of dat een militaire interventie rechtvaardigt.”

Update 18.40: Alles wijst er nu op dat ingrijpen door de Amerikanen slechts een kwestie is van dagen. De Amerikaanse president Barack Obama geeft om 19.15 een verklaring af over Syrië. Eerder zaterdag had hij een overleg met onder meer minister van Buitenlandse Zaken, John Kerry, en minister van Defensie, Chuck Hagel en generaal Demspey. Zondag krijgen alle leden van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden om 20.00 (Nederlandse tijd) een geheime briefing. De Russische president Vladimir Poetin heeft er bij Obama op aangedrongen geen overhaaste beslissingen te nemen, maar eerst goed te bedenken of een aanval het geweld in het land zal stoppen. Poeting adviseert Obama om de resultaten van eerdere interventies (Irak, Afghanistan) nog eens te bekijken.

Update 19.30

Op basis van eigen informatie en het door de Verenigde Staten gepresenteerde bewijsmateriaal zal het kabinet in Nederland zijn eigen conclusies trekken. Nederland blijft er bovendien bij dat het standpunt van het VN-spoort gevolgd zal moeten worden. Dat schrijft minister Timmermans zaterdag aan de Tweede Kamer.

Timmermans:

Het kabinet zal zich een zelfstandig oordeel vormen over wat er op 21 augustus in Damascus is gebeurd en wie daarvoor verantwoordelijk is. Daartoe zullen het kabinet en de inlichtingendiensten alle beschikbare informatie zorgvuldig bestuderen. Ook de bevindingen van de VN-onderzoekers zijn van groot belang […] Kerry benadrukte dat de VS geen enkele twijfel heeft dat Assad chemische wapens heeft ingezet tegen de Syrische bevolking. Hij gaf aan dat de wereldgemeenschap moet opkomen voor internationaal recht en rechtvaardigheid en niet kan toestaan dat Assad de algemene rechtsbeginselen met voeten treedt.

De minister benadrukt dat als chemische wapens zijn ingezet dit “niet zonder gevolgen kan blijven voor de daders”.

Update 19.50

Barack Obama, de Amerikaanse president, heeft zaterdagavond een toespraak gehouden waarin hij onomwonden zegt ervan overtuigd te zijn dat het Syrische regime chemische wapens tegen haar eigen burgers heeft ingezet. Daarom, zegt hij, zullen de VS ingrijpen. Wel wil Obama toestemming van het Congres, ook al is hij van mening dat hij de autonomie heeft om ook zonder akkoord een beslissing te nemen. Het Congres komt pas op 9 september terug van reces, de vraag is nu of dat vervroegd zal worden vanwege de situatie in Syrië. Wanneer de VS in zal grijpen wil de president niet zeggen. Hij benadrukt dat de VS het VN-onderzoek niet zullen afwachten. 

In zijn toespraak benadrukt de president van de VS ook dat het besluit geen kwestie van politieke overtuiging is. Zo hoopt hij wellicht de Republikeinen, die een meerderheid in het Congres hebben, te overtuigen. Vermoedelijk kiest Obama er nu voor om het Congres om toestemming te vragen omdat hij in 2007 eerder zei dat een president niet het mandaat heeft om een militaire actie toe te staan, welke niet bedoeld is om een directe bedreiging op de VS zelf af te wenden.

De analyse van de VN-inspectie kan nog weken op zich laten wachten. Dat meldt NOS. De organisatie voor het verbod op chemische wapens, OPCW, die zelf ook betrokken was bij de inspectie in Syrië heeft dat laten weten. Het onderzoeksrapport wordt zodra het klaar is aangeboden aan de secretaris-generaal, die het zal verspreiden onder de lidstaten.

Lees ook op Joop: Kerry: ‘Niets doen lost niets op’

Lees hier(.pdf) het bewijsmateriaal van de VS

Foto: United States Governments Work