Nu ook Terneuzen buigt onder de brullende storm van het racisme

Wij moeten net als de kapitein van de Vliegende Hollander voor altijd tegen deze kwade wind in zeilen

Burgemeester Erik van Merrienboer (PvdA) van Terneuzen heeft zichzelf geofferd op het altaar van het falend Nederlands asielbeleid. Liever hangt hij zijn ambtsketen aan een lantaarn op de Scheldeboulevard dan dat hij zich laat leiden door het gekronkel van een laffe raadsmeerderheid. Die verzet zich tegen een omgevingsvergunning voor een asielzoekersopvang voor 200 personen in een industriegebied waar al lange tijd een pand van Neckermann leegstaat. Eerst had de plaatselijke politiek dat idee omarmd. Nu probeert men zich er achteraf onderuit te wurmen.

Dat komt door recente acties vanuit twee opgehitste woonwijken. Vele volksvertegenwoordigers doen het nu in de broek voor de volkswoede. De verkiezingen van maart 2026 zijn daar ongetwijfeld niet vreemd aan.

De vreemdelingenhaat was aangewakkerd door het bedrijf Bergman Assets dat had gehoopt voor duur geld een schip te kunnen verhuren om daarop de asielzoekers te huisvesten. Nu de gemeente had gekozen voor het Neckermanplan, leek dit feest niet door te gaan. Joop en de NRC legden dat haarfijn uit.

De burgemeester ziet zich door dit vertoon van politieke lafheid en doortrapt zakenmanschap in een onmogelijke positie geplaatst. Van Merrienbroek liet de gemeenteraad per brief weten dat hij aftreedt. Overigens wenst hij hen en Terneuzen het allerbeste. Slotzin: “Ik zal dan ook altijd met respect over U en onze samenwerking blijven spreken. Ik zou tot slot tegen U allen willen zeggen: behoud het goede, verwacht het beste en werk aan het positieve”.

Terneuzen is een stoer havenstadje aan de Westerschelde waar de cafés nog “De Graanbeurs” of de “Vriendschap” heten. Het gaat te ver om te zeggen dat de inwoners aan God noch gebod doen maar de windvlagen vanuit de Schelde verdrijven de mufheid en zorgen voor een frisse atmosfeer. De Vlaamse sfeer van het nabije Hulst ontbreken evenals het kerkse van Axel. Er is in Terneuzen daarentegen altijd ruimte geweest voor zonde en genot. Fraaie koopmanshuizen en middeleeuwse kerken vind je er niet. Wel kades, losplaatsen en kroegen. Men is er van hard werken en hard stappen.

Niet voor niets stamt kapitein Van der Decken van de Vliegende Hollander uit Terneuzen. Ondanks zware stormen probeerde hij met zijn VOC-schip toch hardnekkig Kaap de Goede Hoop te ronden. Tenslotte riep hij uit: “God of de duivel, de Kaap vaar ik om, al moet ik varen tot het laatste oordeel”. God maakte die zelfvervloeking waar. De Vliegende Hollander is herkenbaar aan zijn bloedrode zeilen.

Behalve om Van der Decken geniet Terneuzen bekendheid om zijn uiterst brutalistisch gemeentehuis. De legendarische stadsheld en die betonnen kolos geven allebei aan dat ze in Terneuzen harde koppen hebben. Tegelijk is het een stad met een ruwe bolster en een zachte pit. Het is een goede stad.

Het is schokkend dat juist hier burgers zich met zoveel enthousiasme laten misbruiken voor het commercieel belang van een zakenman zonder genade. Van Terneuzen mocht je iets anders verwachten.

Geen wonder dat burgemeester Merrienboer voor deze tegenwind van kapitaal en xenofobe volkswoede wijkt. Eeuwig tegen de wind moeten varen zoals Van der Decken, lacht hem niet toe.

Daardoor krijgt de legende van de Vliegende Hollander nieuwe actualiteit. Richard Wagner schreef er een heftige opera over die in 1843 zijn première beleefde. Die loopt op een bepaalde manier goed af. Aan het eind stort Van der Deckens geliefde Senta zich in zee waardoor hij verlost wordt en beiden ten hemel varen.

Dat einde heeft Wagner er zelf bij verzonnen. Bij noodweer op zee kun je Van der Decken nog steeds met zijn spookschip tegen de wind op zien tornen.

Als zelfs een goede stad als Terneuzen buigt voor de brullende storm van het racisme,

wie wil dan nog een Van der Decken zijn? Er zit niets anders op: desnoods moeten wij ook eeuwig op onze Vliegende Hollander tegen deze kwade wind in zeilen. De duivel moge me halen.

Beluister hier van Billy Holiday Ill wind:

Bekijk hier de opera der Fliegende Holländer van Richard Wagner:

Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin zeker nu de laatste putten open blijven.

Beluister het Geheugenpaleis, de wekelijkse podcast van Han van der Horst enJohn Knieriem over politiek en geschiedenis. Nu: voor de val van Oekraïne