Niks generatie

Ik ben een eenling. En met mij al mijn leeftijdsgenoten. Stuk voor stuk zijn wij uniek. Ieder is zichzelf, en is anders, en daarin zijn wij allemaal hetzelfde. Wij verkopen onszelf, nemen met niets genoegen en zijn met duizend dingen tegelijk bezig. Behalve met anderen, want wij hebben alleen oog voor onszelf. Wij zijn een generatie vol blije verliezers die in zichzelf geloven en nergens anders in.

Een week geleden keek ik de documentaire ‘De BV Ik’. Verteller Roos van Ees leeft in een wereld vol succesverhalen: “Als ik op Facebook kijk en zie wat al die andere mensen posten dan denk ik: wat is mijn leven stom.” Zij heeft het over de Generatie Einstein, de Strawberry generation en de Grenzeloze generatie en is met die typeringen niet tevreden. Ze wil graag het beeld van haar generatie schetsen. Een generatie van strebers met torenhoge ambities. Onder druk van anderen gaan zij tot het uiterste op hun weg naar de top. Het is een generatie die alleen bestaat in haar hoofd en voortkomt uit de drang om te duiden. Daarom past Roos zo goed in de generalisatie die ze maakt: ze is vooral in zichzelf geïnteresseerd.

In mijn ogen bestaat er niet zoiets als een generatie. Je kunt niet spreken van een afgebakende groep mensen met dezelfde kenmerken. Je kunt het hebben over subculturen, stromingen of desnoods leeftijdscohorten. Je had ooit hippies en nozems. In de jaren tachtig waren er punkers en mensen die in de eerste vijftien jaar na de Tweede Wereldoorlog geboren zijn heten babyboomers. Nooit was een hele generatie eenduidig of gelijksoortig. Het is puur de menselijke hokjesdrang die de wens om een generatie te benoemen telkens weer tegemoetkomt.

De twintiger als carrièrejager, wiens leven slechts kan slagen of falen; om mij heen zie ik talloze mensen die niet aan dat plaatje voldoen. Ik zie mensen zonder ambitie, die vijf jaar lang op de bank zitten. Ik zie ambitieuze mensen met keurige CV’s, die nergens aan de bak komen, maar wel goed in hun vel zitten. Ik zie mazzelaars die zomaar ergens inrollen of luilakken die een geniaal idee hebben. Ik zie harde werkers die na jaren ploeteren hun bescheiden doel halen. Ik zie mensen die de ene nevenactiviteit aan de andere rijgen met als enige doel een dik salaris. Ik zie mensen die alleen maar praten over hun eigen leven op Facebook. Maar ik zie ook genoeg mensen die geen enkel online profiel hebben.

Het is echt niet zo dat we allemaal in één stramien denken. Niet iedereen ziet het leven als een grote wedstrijd. De meeste mensen stellen geen belachelijke doelen. En voelen zich niet een mislukkeling als die doelen niet bereikt worden. Het is geen kwestie van chronische ontevredenheid of keuzestress. Het is niet per se pompen of verzuipen. Heel veel mensen dobberen maar wat rond. Ik word niet moedeloos van het succes van anderen. Het is misschien moeilijk voor te stellen maar sommige mensen gun ik hun succes. En bij anderen interesseert het me simpelweg niet.

Ik voel mij verwant aan mijn leeftijdsgenoten omdat we even oud zijn. We delen dingen, omdat we ze in dezelfde fase van ons leven meemaken. Puberteit, studeren, carrière maken, kinderen krijgen, trouwen. Verder deel ik verdomd weinig met een willekeurige twintiger bij mij in de straat of in Waddinxveen. We hebben niet dezelfde politieke voorkeuren als reactie op het economische klimaat. We zagen allebei het tweede vliegtuig zich in het WTC boren, maar dat zagen mijn oma en mijn buurmeisje ook.

Op de Wikipedia-pagina van het begrip generatie staat dat er nog nooit zoveel gepubliceerd is over een generatie als over de laatste. Iedereen wil er het juiste labeltje op plakken. Wetenschappers, columnisten en televisiemakers zijn allemaal gefascineerd door de jongens en meisjes die sinds 1985 geboren zijn. Roos ook. Het zou leuk voor haar zijn als zij de sluitende definitie kan geven. Als haar zelfbeeld ook dat van al haar leeftijdgenoten zou zijn. Als zij een pakkende term zou poneren, een term als de patatgeneratie of de generatie Nix. Ik geloof er niet in. Generatie Nix? Niks generatie!

Dit artikel verscheen eerder op de website Spunk.nl