Nieuwe norm: het moet verboden worden op straat andersdenkenden ergernis te geven

Van het “bijkans” heilige demonstratierecht is te weinig terecht gekomen, zo blijkt uit een groot artikel in NRC over de wonderlijke avonturen van Kick Out Zwarte Piet (KOZP) in november 2018. Veel demonstraties tijdens de intocht van Sint Nicolaas gingen niet door door een combinatie van tegenwerking door de plaatselijke autoriteiten en dreiging met agressie uit de hoek van voetbalhooligans en aanverwant volk. Het staat er niet met zo veel woorden maar burgemeesters en politiecommissarissen grepen het “wij kunnen de veiligheid niet garanderen”-argument aan om de tegenstanders van Zwarte Piet buiten hun gemeentegrenzen te houden. De conclusie bij KOZP is dan ook duidelijk: institutioneel racisme.

De tegenstanders van Zwarte Piet zijn vastbesloten zich in 2019 niet nog een keer te laten piepelen. Hun advocaten zijn dat nu al aan het voorbereiden. Het bijkans heilige demonstratierecht geldt voor hen ook en wij betalen belasting zodat de burgemeesters en de politie de veiligheid kunnen garanderen van iedereen die op een vreedzame wijze aan de openbare weg zijn of haar mening naar buiten wil brengen. En voor de rest niks.

Inderdaad. Dat is het demonstratierecht. KOZP zal zeker succes boeken. De actiegroep heeft niet alleen de grondwet maar ook de tijdgeest aan haar zijde.

Die tijdgeest is aan het veranderen. Tot het eind van de twintigste eeuw was een belangrijke norm in Nederland “leven en laten leven”. Iedereen mocht in principe doen wat hij wilde zolang hij anderen niet hinderde datzelfde te doen. Als SGP-meerderheden in bepaalde dorpen op zondag het zwembad sloten en daarmee ook andersdenkenden verhinderden te zwemmen, dan konden zij  altijd rekenen op kritische en spottende publiciteit. Ze hadden immers lák aan een belangrijke maatschappelijke norm. De vrijheid van de een was de vrijheid van de ander. Niet dat men daarom geen principiële standpunten innam. Antirevolutionairen stemden altijd en overal om principiële redenen tegen kermis, loterij of zondagsopenstellingen maar zij zouden er nooit een breekpunt van maken in coalitieonderhandelingen. Zo werkte dat.

Dat is nu aan het veranderen. Tegenstanders van Zwarte Piet willen gebruik maken van hun demonstratierecht om hun afkeer van deze figuur te laten blijken juist op het moment dat hij met Sint Nicolaas zijn intocht doet. De vierders van het feest moeten niet worden ontzien maar tijdens het hoogtepunt van hun ceremonie er op gewezen worden dat die racistisch van aard is.

Langzaam maar zeker zien we dan ook een omslag in normen en waarden. Tradities en gewoontes moeten worden aangepast als anderen daar moeite mee hebben. Je ziet dat op verschillende fronten gebeuren. Tot voor een half jaar konden – gewoonte onder Nederlanders van Turkse afkomst – bruiloftsstoeten luid toeterend door de straten rijden. Je gunde ze dat pretje wel en ze trouwden tenslotte niet iedere dag. Nu lees je steeds vaker dat de politie ze aan de kant zet om stevige prenten uit te delen wegens geluidsoverlast. En een groot deel van het publiek is het daar van harte mee eens.

Activisten van Pegida willen bij de moskee demonstreren om juist daar hun afkeer van de door hen waargenomen islamisering te laten blijken.

Steeds vaker lees je ook: religieuze activiteiten bedrijf je maar achter de voordeur en niet op straat.

Zo ontstaat er een nieuwe maatschappelijke norm. Binnen gaat iedereen zijn goddelijke gang maar buiten staak je elk gedrag dat andersdenkenden zou kunnen ergeren. Op straffe van een demonstratie, die onderdeel is van een lobby om jouw traditie of manier van doen aan de openbare weg te verbieden.