Niet lachen in het openbaar

De Turkse president Recep Tayyip Erdogan heeft maandag op een top over ‘Vrouwen en Recht’ gezegd dat mannen en vrouwen niet gelijk zijn en dat vrouwen prioriteit moeten geven aan het moederschap. Erdogan zei op de bijeenkomst in Istanbul: “Ons geloof (de islam) heeft een rol toebedeeld aan vrouwen (in de maatschappij): het moederschap.” Volgens de president zullen feministen dit niet begrijpen, “omdat zij het concept van moederschap niet accepteren”.

Toen ik de Erdogans uitspraak las, moest ik denken aan het Turkse gezegde ‘Kadinin kucagindan cocugu sirtandan sopayi eksik etmiyeceksin’ . Wat erop neerkomt dat je als man je vrouw zwanger moet blijven maken en haar moet blijven slaan. In een toespraak over morele corruptie zei de Turkse vicepremier Bulent Arinc dat vrouwen niet moeten lachen in het openbaar. Dat zou volgens de islam onrein zijn.

Ik ben niet geschrokken van de getuigenissen van Erdogan en Arinc, want zij zijn niet de enigen die zo over vrouwen praten. De meeste Turkse mannen denken er net zo over. In Turkije worden dagelijks vrouwen vermoord vanwege de eeraantasting van de familie.

We hoeven ons echter niet alleen te richten op Turken in Turkije. Recent weigerde een kandidaat-gemeenteraadslid in Den Bosch zich in een interview uit te spreken over de gelijkheid tussen mannen en vrouwen. Erdogan bevestigt zelf dat in de islam geen sprake is van gelijkheid tussen de mannen en vrouwen. Wat verwacht je van jongens die zo’n opvoeding genieten?

In mei ben ik begonnen met het project ‘Wel Eer Geen Geweld’ , dat met mannen en jongens met een islamitische achtergrond en uit een collectieve cultuur in gesprek gaat over het gebruik van geweld bij eerkwesties. Doel is om een mentaliteitsverandering in gang te zetten, waardoor geweld niet meer wordt gezien als een manier om de (familie)eer te herstellen.

De film ‘Het is je zusje’ maakt deel uit van het project. In deze film heeft een jongen zijn minderjarige zusje vermoord, omdat zij weigerde volgens de regels van haar cultuur en geloof te leven. De druk vanuit zijn familie en omgeving heeft hem tot moordenaar van zijn zusje gemaakt, zegt de jongen. 

Ik heb een aantal discussiebijeenkomsten georganiseerd bij verenigingen en in een koffiehuis. De bijeenkomsten begonnen met de film en daarna ging ik in gesprek met het publiek (allemaal mannen, op één na).

Ik vroeg wat eer voor hen betekent. De meesten associeerden hun eer met de kuisheid van hun vrouwelijke familieleden. Als ik doorvroeg wat ze daarmee bedoelden, kreeg ik als antwoord: “Zo staat het in ons geloof, het is deel van onze cultuur en dat krijgen we mee in onze opvoeding.” Een andere vraag was: “Wat is belangrijker voor jullie: je eer of je dochter, zusje, nichtje, moeder?” Het antwoord was duidelijk: eer is belangrijker dan alles, want zij leven voor hun eer. “Als je geen eer hebt, waarvoor leef je dan?” Iemand zei nog dat als hij erachter komt dat zijn dochter stiekem een vriend heeft en de gemeenschap weet ervan, dat hij zijn dochter dan zeker dood zal maken. 

In de afgelopen periode kreeg ik weleens van de gemeenschap te horen: “Celal, waarom ga je niet iets anders doen, je weet hoe belangrijk eer voor ons is.” De komende maanden ga ik echter verder met discussiebijeenkomsten bij zelforganisaties, in koffiehuizen, in moskeeën en ROC’s.

 

Celal schreef onder de naam Reber Havin ‘Het dorp van de zeven broers’