Niemand is gebaat bij een deal met Cameron

David Cameron maakt van zijn eigen problemen een Europees probleem. Een deal met Brussel moet in één klap de Britse arbeidsmarkt op orde helpen, de hongerige Britse media stillen en zijn verscheurde partij bij elkaar brengen. Het is de politiek van problemen bij elkaar over de schutting gooien, en duiken als daar verantwoording over moet worden afgelegd. Echte sociale en democratische oplossingen, zoals gelijk loon voor gelijk werk, komen niet op tafel. Noch Cameron, noch de EU gaat bij deze weg iets winnen.

“Who do EU think you are kidding, Mr Cameron?”, fulmineerde de Britse krant The Sun na een zoveelste bezoek aan Brussel. Leden van zijn eigen conservatieve partij zwoeren inmiddels te folderen tegen de deal van hun partijleider. Het laat zien dat David Cameron de slag niet gaat winnen: de Britse onderbuik is niet te stillen. Zijn poging om arbeidsmigratie te beteugelen gaat daar niets aan veranderen. De door hem bepleitte ‘handrem’, waarmee EU-landen kunnen optreden tegen een buitengewoon grote instroom van EU-werknemers, is op zijn best ineffectief en op zijn slechtst schadelijk voor Europa.

Dat komt allereerst doordat Cameron een Brusselse oplossing zoekt  voor een Brits probleem. In Groot-Brittannië krijgen werknemers, die een te laag loon verdienen, een toeslag van de overheid naar een bestaansminimum. De Britse premier wil arbeidsmigranten vier jaar van deze toelage uitsluiten. Maar dat is toch de omgekeerde wereld: niks belet de Britten over te gaan naar een systeem zoals in Nederland, waar iedere werknemer minstens een minimumloon op bestaansminimum krijgt. Het raakt tegelijk aan een fundamenteler punt. Waar staat de EU voor als we mensen onder het bestaansminimum laten zakken? Als we hele groepen mensen van Europese rechten uitsluiten en tweederangsburgers creëren?

Vakkundig omzeilt Cameron echte, democratische oplossingen. De democratie lijkt hem sowieso vooral een last. Deze week sloop de Britse premier door de gangen van het Europees Parlement op zoek naar steun voor zijn voorstellen. Maar hij weigerde verantwoording voor zijn ingrijpende voorstellen af te leggen aan parlementsleden en aan de buitenwereld.

De reden dat hij toch naar het Europees Parlement komt, is omdat hij onderhands naar manieren zoekt om democratisch verkozen vertegenwoordigers buitenspel te zetten. Als het Europees Parlement zonder verdere vragen instemt met zijn plan, kan de handrem voortaan worden ingezet als een een-tweetje tussen de Europese Commissie en de Raad. Het parlement hoeft niet meer geraadpleegd te worden. Het toont opnieuw Camerons ware Europese droom: liever een handjeklap tussen lidstaten, dan een democratische Unie.

Naast het Europees Parlement vindt Cameron ook het Europees verdrag op zijn weg. Vrij verkeer van arbeid is daarin een centrale pijler. Daarom doet hij een poging het Europese verdrag op te rekken. Als het aan hem ligt wordt het verdragsartikel  over beperking van vrij verkeer van werknemers, voortaan geïnterpreteerd op zijn  voorwaarden. Fundamentele bescherming van burgers mag even aan de kant gezet worden als de economie daarbij gebaat is. Een gevaarlijk precedent, want als we de regels van de EU van elastiek maken, wordt het verdrag een dode letter .

David Cameron moet zijn problemen gewoon thuis in eigen land oplossen en niet, voor eigen verkiezingsgewin, op het bord van Europa leggen. Beter zet hij in Brussel zijn schouders onder het nu al veel te lang aanslepende plan dat iedereen in Europa gelijk loon krijgt voor gelijk werk op dezelfde plek. Dat is pas een effectief middel tegen ongewenste arbeidsmigratie. Zoals ook premier Rutte, zijn vaste bondgenoot, in 2014 liet optekenen in de Troonrede.

Terug in Londen moet hij vaststellen dat de Britse media blijven roeptoeteren en zijn partij tot op het bot verdeeld blijft. Cameron wint weinig, maar Europa verliest mogelijk veel. Zijn aanpak laat vooral zien dat Cameron een minder sociale en minder democratische unie voorstaat. Daar is niemand bij gebaat, ook de Britten niet.