Nico's Nieuws 6: Participerende journalistiek

In de Rotterdamse popwereld zijn de problemen niet van de lucht. Gisteren werden gemeenteraadsleden geïnformeerd over het miljoenenschandaal rond het poppodium WATT, voorheen Nighttown. Nico Haasbroek gunt een kijkje achter de schermen.

Journalistiek beschouw ik als een edele roeping. Een levensvervulling. Met nieuwsgierig zijn kun je niet ineens stoppen. Als ik op vakantie een sirene hoor, dan zou ik direct als journalist reageren en niet redeneren dat ik vrij heb, dus niet in actie hoef te komen. Echte journalisten sterven in het harnas.

Ik vertolk in het leven ook veel andere rollen. Zo ben ik adviseur, docent, kroegbaas, lobbyïst, gespreksleider, entertainer. Te veel om op te noemen. Maar ik voel me bijna altijd in de eerste plaats journalist. Ik bedrijf daarom vaak journalistiek in een andere context. Of het nu in een café is, een theater, politieke circuits of ergens in het buitenland. Dat maakt mij weinig uit. Vergelijkbaar met de werkwijze van de Duitse journalist Günter Wallraff. Onze vriendschap is gebaseerd op onze werkwijze.

In het voorjaar van 2010 word ik door het Urban Culture Podium (UCP) gevraagd om als adviseur op te treden. Het eerste grote probleem waarmee ik te maken krijg is de huisvesting en de verbouwing ten behoeve van het UCP in de graansilo bij metrostation Maashaven. Een enorme betonnen kolos uit het verleden van de Rotterdamse haven. Bij deze kwestie zijn heel wat partijen en belangen in het geding. In die zelfde periode neemt het schandaal rond de ter ziele gegane poptempel WATT aan de West Kruiskade ook steeds grotere vormen aan. (WATT was de voortzetting van het roemruchte Nigttown.) Ook al ben ik een pensionado, mijn nieuwsgierigheid wordt onmiddellijk geprikkeld.

Ik begin een eigen onderzoek. Met mijn vriend en onroerend goed expert George Blom lopen we met een insider door de Maassilo. Het eerste wat George, op basis van eerste indrukken en jarenlange ervaring, zegt is: “Nico, dit is een dood paard. Als je er naar kijkt, kost het al geld.” We staan in de damestoiletten. Het stinkt er naar bedorven graan en we horen dat de graanreservoirs nooit goed zijn leeg en schoon gemaakt toen het gebouw een andere bestemming kreeg. De gaten waardoor het laatste graan lekte blijken op erg amateuristische wijze te zijn gedicht. Dat accepteren de milieucontroleurs nooit. Met de verbouwing zou zo’n 2,4 miljoen Euro gemoeid zijn. Weggegooid geld? We zien dat men van plan is enorme ingrepen te verrichten.

Een glazen wand op de plek waar nu massief ton zit. Nieuwe kleedkamers voor artiesten boven de bar in de eerste grote hal. “Nooit aan beginnen”, zegt mijn expert.

We rijden naar ‘WATT’ op de West Kruiskade. Hier is de eerste reactie van Blom gelijk een stuk positiever. Vanwege het failissement mogen we er niet in, maar we weten een paar mannen die bezig zijn met de voorbereiding van veiling van de inboedel om te praten. Ze verstrekken en passant nuttige informatie die we direct daarna op een terras nachecken bij iemand die ooit in beide panden heeft gewerkt.

De persoon in kwestie analyseert de voor- en nadelen van de Maassilo en WATT.

Het voornaamste probleem bij het WATT gebouw blijkt het geluid te zijn. Het verhaal van het box in box systeem, de relatie tussen geluidsinstallatie en ventillatie.

Van weer een andere bron hoor ik dat de omwonenden vroeger een envelopje met geld in de brievenbus kregen als er bij Nighttown veel lawaai werd gemaakt. Nu ze dat niet meer krijgen klagen ze bij de gemeente over overlast.

Al vrij snel ontstaat het idee om twee vliegen in één klap te slaan. Het huisvestingsprobleem van het UCP, dat inmiddels ‘De Nieuwe Oogst’ is gaan heten, combineren met de problemen rond WATT. Ik onderneem twee acties: Een reeks gesprekken met alle betrokkenen bij zowel De Nieuwe Oogst (DNO)  als WATT.én de oprichting van de Pop & Cultuurclub om met vriend en vijand uit de urban popsfeer in Rotterdam bijeen te komen om officiëel en informeel over het beleid te praten.

Ik spreek wethouder Schrijer op het stadhuis; de eigenaar van WATT in een hotel in Schiedam; de curator van WATT op zijn kantoor dat mooi uitkijkt op het centrum van Rotterdam; ik spreek de leiding van DNO, de exploitanten van andere horeca- en clubactiviteiten in de Maassilo en vele andere informanten. De P&C club komt bijeen bij café Verhip en na de zomer geeft ‘Mr. Mojo’ Leon Ramakers ons ten huize van Mr. Sandberg leerzame adviezen. Het AD drukt ze af.

Uit alle research ontstaat mijn onconventionele advies, Het Silo/WATT-plan.

I. Het onderste deel van de Maassilo wordt verkocht of verhuurd. (Hiervoor bestaat interesse.) • In een overeenkomst wordt geregeld dat De Nieuwe Oogst x maal per jaar grote evenementen in de Maassilo kan blijven organiseren. • De verbouwing ten behoeve van DNO gaat niet door/wordt gestopt. II. De Nieuwe Oogst verhuist naar het WATT complex. • Overlegd wordt over de huur of koop van het WATT gebouw. (Daarbij wordt rekening gehouden met het recente verleden, met name het faillissement van WATT) • De huidige WATT-eigenaar en curator zien – na de overeenkomst over huur of koop van WATT – af van verdere claims, stappen via de rechter. • Het WATT-pand wordt aangepast aan de eisen van De Nieuwe Oogst.

Bewust laat ik in het advies op dit moment cijfers achterwege. Wat ik bepleit is om met alle betrokkenen op een rustige locatie om de tafel te gaan zitten en niet eerder uit elkaar te gaan totdat we het eens geworden zijn. Uiteraard ken ik alle kerncijfers en ben er na overleg met financiële experts van overtuigd dat mijn advies aanzienlijk minder kostbaar is dan doorgaan op de ingeslagen weg met juridische procedures en praktijkrisoco’s in verbouwingstrajecten.

Ik stuur het Silo/WATTplan eind oktober 2010 naar alle betrokkenen, inclusief de Rotterdamse Rekenkamer. De reacties verbazen mij niet. Ze vallen in drieën uiteen: 1. Medestanders. 2.Tegenstanders. 3. Mensen en instanties die off the record zeggen dat ze het plan een goed vertrekpunt vinden, maar die er door hun afhankelijkheid van de gemeente niet in mee zeggen te kunnen of willen gaan. De meesten vinden het plan de moeite waard. De wethouder laat weten het plan af te wijzen. Ik snap hoe vervelend het voor haar is om met dit oude dossier te zijn opgezadeld.

Voor de zoveelste keer word ik geconfronteerd met de arrogantie van de macht, voor wie de macht kennelijk belangrijker is dan de besteding van het gemeenschapsgeld.

Op 12 januari 2011 vergadert de gemeentepolitiek voor de zoveelste keer over dit voortsukkelende schandaal. De directeur van de Rekenkamer Rotterdam licht het onderzoek naar WATT aan de raadscommissie cultuur toe. Het gemeentebestuur krijgt er behoorlijk van langs. Er is tot nu toe zo’n 3,5 miljoen aan subsidies en leningen over de balk gegooid, maar nog onduidelijk is hoeveel de uiteindelijke schade zal bedragen, omdat de curator nog met claims kan komen.

Valt in mijn advies het accent op het oplossen van het probleem, de Rekenkamer is vooral op zoek gegaan naar de oorzaken en komt met teleurstellend vage aanbevelingen, die B&W met gemak kon omarmen.

Wat mij wel vaker opvalt is dat bij schandalen meestal vooral naar de verliezen, uitgaven en onkosten wordt gekeken en niet of minder naar de mogelijke inkomsten die aan een oplossing kunnen bijdragen. Alleen al met de drankomzet op een goed bezochte zaterdagavond kan heel veel geld verdiend worden. De Maassilo kan een paar duizend mensen herbergen. Als 3000 mensen gemiddeld € 17 aan consumpties besteden, dan houdt een exploitant daar makkelijk na aftrek van allle onkosten aan personeel, energie, belasting en andere uitgaven € 30.000 aan over. Bij deze berekening wordt er vanuit gegaan dat de optredende artiesten/DJ’s uit de opbrengsten van de kaartverkoop kunnen worden betaald. Als je -om de tips van Mr. Mojo te volgen-  goede organisatoren hebt, een aantrekkelijke plek en een breed programma-aanbod, dan is er met een popbeleid veel geld te genereren. En opgelopen schade te herstellen.

Het is niet moeilijk om het verdere verloop van het WATT schandaal en de verbouwing van de Maassilo te voorspellen. Het gaat langer duren en meer kosten.

En dat had niet gehoeven.