Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

Nico's nieuws 4: Outsiderart

  •  
21-12-2010
  •  
leestijd 3 minuten
  •  
BNNVARA fallback image
De agendajournalistiek vanuit de kantoortuin' versus het eigen verhaal
Zaal K2 van bioscoop Kriterion in Amsterdam zit op zaterdagmiddag 18 december tjokvol.Het publiek, bestaande uit studenten, familie, vrienden en makers kijkt naar de premiere van de documentaire ‘Uit de kunst!’ over outsiderart.
“Dat is kunst en dat hebben mensen gemaakt met een beperking, zoals ons, ….over de hele wereld”, zegt een outsiderartieste aan het begin van de film.
Centraal staat Roy Wenzel. Hij woont in Appelscha en maakt prachtige schilderijen.
Vaak verbeeldt hij familiegebeurtenissen die indruk op hem gemaakt hebben. Als uitlaatklep.Ook zien we hoe hij in het zelfde schilderij een lezende man in een kamer (misschien is dat Roy zelf) én op de maan heeft geprojecteerd. En we zien de vorm van naaldhakken in mooie felle keuren. ‘Combinaties van spontaniteit en het gevoel van vreemdheid’, aldus de typering van een van de deskundigen.
Is dat kunst? Om die vraag cirkelt de boeiende documentaire heen. De een zegt: “Het is van een niet-kunstenaar, maar van grote waarde.” Een ander: “Het is onzin om te zeggen dat kunst en gekte één en het zelfde is.” Nummer drie vindt dat de beoordelaar bepaalt of het kunst is.
Wetenschapsjournalist Mark Mieras stelt dat de meest geniale kunstenaars wel op het randje van gekte zaten. “Waarom moeten we het willen begrijpen?” vraagt kunstverzamelaar Joost van den Toorn zich hardop af. Hij weigert een onderscheid te maken tussen kunst en outsiderkunst. “Ik ken kunstenaars die zichzelf fantastisch vinden, maar het is gewoon shit.”
Aan het eind van de docu loopt Roy Wenzel een rechte weg af onder het zingen van ‘Story of an artist’ van de autist Daniël Johnston. Een ontroerend moment.
Na enige stilte klinkt er een krachtig applaus. Ik breng een symbolische bloemenhulde aan mijn studenten, iedereen ontvangt een rode roos.
‘Outsiderart’ is het groepswerkstuk waarin mijn lessen aan de Universiteit van Amsterdam uitmonden. Het laat zien waartoe studenten van de masteropleding research & redactie na de eerste acht weken in staat zijn. Dat mag je gerust indrukwekkend noemen. In de afgelopen jaren kozen de studenten zeer uiteenlopende documentaire onderwerpen: ‘Heen en weer’ Turken; portretten van twintigers; het post traumatisch stress syndroom (PTSD); polygamie en internetfraude in de Bijlmer.
De ‘Nico’s Nieuws methode’ speelt een bescheiden rol tijdens de colleges in Amsterdam. Tijdens de eerste ontmoeting schets ik gelijk twee journalistieke uitersten. ‘De agendajournalistiek vanuit de kantoortuin’ versus het eigen verhaal. “Voel je vrij om daaruit zelf te kiezen”, zeg ik. Vervolgens stuur ik de studenten meteen in duo’s de stad in om met hun mobiles nieuwsbeelden te maken. Zo ontdekken ze dat het nieuws echt op straat ligt.
Twee studenten stuitten op een bord dat aangeeft tot hoever het boren van de metrobuis gevorderd is. Lege winkels zijn symptomen van de economische crisis. Op de Wallen tref je voorbeelden van vrouwenhandel aan.
Bij het bedenken en produceren van onderwerpen leg ik de nadruk op originaliteit. Ik deel internationale en Nederlandse bladen uit, van Lettre international tot DIF. De opdracht luidt: “Kies een onderwerp dat je de moeite waard vindt, motiveer je keuze, en vertaal het in TV.” Verder vertel ik over de werkwijze van het blad ‘Nieuw Rotterdam’. “We verboden onszelf om te werken met voorlichters, persberichten en agendanieuws. Daardoor werden we gedwongen zelf over verhalen te brainstormen. Dat ging makkelijker dan we voor mogelijk hadden gehouden.”
Moet je voor journalistiek aanleg hebben of kun je het leren? Ik ken heel wat goede journalisten die er min of meer voor in de wieg bleken te zijn gelegd.(Bovendien dateren de echte journalistieke opleidingen in Nederland pas van het eind van de jaren zestig.) Maar het is vanzelfsprekend ook mogelijk om tal van journalistieke vaardigheden te leren. Ik maak me zorgen om de kwaliteit van het media-onderwijs. Het lijkt steeds minder te gaan om de essentie van het vak: nieuwsgierig zijn, lef, creativiteit en een onafhankelijk opstelling. De journalistiek geeft terrein prijs aan de communicatie, het onderwijs richt zich meer en meer naar de behoefte van de markt. Jammer. Studenten moeten vooral hele basale dingen leren zoals kijken, luisteren, telefoneren. Hopelijk zorgt WikiLeaks weer voor nieuw leven in de brouwerij. De durf om vanuit een overtuiging te researchen.

Meer over:

opinie, media
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.