Neurologen weten alles maar kunnen niets

De mogelijkheid van het maken van hersenscans heeft de status van neurologen aanzienlijk verbeterd. In de tijd dat ik geneeskunde studeerde (stenen tijdperk) was het spreekwoord nog: “De chirurg weet niets maar kan alles, de neuroloog weet veel maar kan niets en de internist weet niets en kan niets.” Doktersgrapjes waren dat: hahaha. Maar tegenwoordig is het allemaal behoorlijk veranderd. Iedereen weet veel meer en zeker de neuroloog. Met al die onderzoekjes waar gedrag langs de meetlat van veranderingen in een hersenscan werd gelegd, lijkt hij de grootmeester in de geneeskunde te zijn geworden.

Vanochtend zie ik bijvoorbeeld weer een nieuw onderzoek. Angstige kinderen hebben een grote amygdala en de amygdala wordt in het algemeen beschouwd als het angstcentrum van de hersenen. Het is vastgesteld met een MRIscan. Wie durft er nog te twijfelen aan de waarde van dit onderzoek? Meten is weten.

Angststoornissen Voor het onderzoek van de Stanford University School of Medicine (VS) werden 76 kinderen tussen 7 en 9 jaar geselecteerd. De eerste verschijnselen van angststoornissen zijn op die leeftijd te herkennen en dat gebeurde door de ouders grondig te interviewen. En hop een scan en we hebben weer spectaculaire dingen gevonden. En weer lijkt het of er voor elk stukje gedrag een centrumpje in de hersenen zit dat verklaart waarom we doen wat we doen.

Niet alleen kon zelfs precies het deel van de amygdala dat specifiek groter was gevonden worden, maar ook de verbindingen met de andere hersendelen bleken sterker ontwikkeld. De neurowetenschappers die dikke boeken schrijven om uit te leggen dat de mens helemaal gestuurd wordt door zijn zenuwstelsel – en dan vooral de hersenen – glimlachen vergenoegd. Zie je wel.

Amygdala Er is echter geen enkel bewijs dat er een oorzakelijk verband is. Dat je eerst een grote amygdala hebt en daarom last van angststoornissen hebt. De amygdala is het deel van de hersenen waar we angst leren hebben en waar emotionele informatie verwerkt wordt. Wordt de amygdala zo groot en worden die verbindingen met de andere hersendelen zo sterk ontwikkeld omdat kinderen in een omgeving waarin veel stress en angst is moeten leven?

Doe eens een tijd lang onderzoek bij kinderen die in Allepo in Syrië opgroeien en bekijk wat er met hun amygdala gebeurt. Ons zenuwstelsel ontwikkelt zich onder invloed van de leefomstandigheden en er ontstaat een hechte relatie tussen prikkels van buiten en de manieren waarop we daarmee omgaan. Ik word soms een beetje moe als die hersenscans weer langs komen.

En wat betreft dat oude artsengrapje denk ik dat we naarmate we meer weten we alleen maar ontdekken dat we nog steeds maar weinig kunnen.

Volg Ivan Wolffers ook op Twitter Ivan schrijft voor Joop elke dag een Gezond Weetje van de Dag:  klik hier voor een overzicht