Nelson Mandela 1918-2013

Nelson Mandela is op 95-jarige leeftijd overleden, dat heeft president Zuma van Zuid-Afrika zojuist op televisie bekend gemaakt. De oud-president van Zuid-Afrika en anti-apartheidsstrijder was wereldwijd gerespecteerd en geliefd. Madiba zal een staatsbegrafenis krijgen.

Nelson Mandela from Joel Gautraud on Vimeo.

President Zuma sprak zojuist op CNN de wereld toe:

Ons land heeft zijn belangrijkste zoon verloren. Mandela heeft ons samengebracht en samen zullen we afscheid van hem nemen.

Mandela werd in juni in het ziekenhuis van Pretoria opgenomen met een longontsteking, maar kampte al langer met terugkerende problemen aan zijn luchtwegen. In september werd zijn verzorging vanuit huis voortgezet. De afgelopen maanden werd zijn toestand steeds beschreven als kritiek, maar stabiel.

Nelson Mandela bracht 27 jaar van zijn leven door in de gevangenis op Robben Eiland. Zijn strijd tegen het racistische regime van Apartheid leidde er in 1994 toe dat hij de eerste zwarte president van het land werd. Mandela inspireerde door zijn verzoenende en vredelievende houding die het mogelijk maakte dat een verscheurd land, onder zijn leiding, een begin kon maken met het helen van de diepe wonden die apartheid had geslagen. Ook na het einde van zijn presidentschap in 1999 bleef hij zich wereldwijd inzetten, in het bijzonder voor de strijd tegen armoede ( video ).

Politici en beroemdheden wereldwijd reageren in de pers en op social media op het verdrietige bericht. Premier Rutte noemde het nieuws zojuist ‘een moment om stil van te worden en dankbaar terug te kijken’: 

“Nelson Mandela was een uniek mens met een ongekend charisma en een groot moreel gezag. Zelfs na 27 jaar Robbeneiland bleef hij geloven in de menselijkheid. In zijn nieuwe Zuid-Afrika was er een plek voor iedereen. Mandela was een verzoener en een verbinder die met zijn mildheid en wijsheid het verschil maakte voor zijn land en de wereld inspireerde.

Minister Timmermans van Buitenlandse Zaken poste onderstaand bericht op zijn Facebookpagina: 

Het is heel moeilijk te bevatten dat Nelson Mandela niet meer onder ons is. Zuid-Afrika en de hele wereld verliezen niet alleen de meest inspirerende leider van onze tijd, wij verliezen een groot mens, met een groot hart. Want hoe is anders te verklaren dat een man die decennia vastzat omdat hij geloofde in vrijheid en gelijkheid, een man die eindeloze vernederingen onderging, eenmaal weer zelf vrij, zonder bitterheid of rancune de verzoening zocht met zijn vroegere onderdrukker.

Nelson Mandela was een zeldzaam grote geest, die door zijn moed, overtuiging en medemenselijkheid ons allen, de hele mensheid, een sprong voorwaarts liet maken.

Er zullen weinig mensen zijn van mijn generatie wier politieke denken niet mede is vormgegeven door de mens, de vrijheidsstrijder en de verzoener Mandela. Hij leeft voort in onze idealen. Zijn indrukwekkende nalatenschap zal talloze generaties blijven inspireren.”

Ook de Amerikaanse president Obama sprak zojuist zijn medeleven uit: 

Nelson Mandela leefde voor zijn ideaal van gelijke kansen en maakte dit ook waar. Hij offerde zijn eigen vrijheid op om voor andermans vrijheid te strijden. Het is aan ons om zijn grote voorbeeld te volgen. Om een toekomst na te streven die zijn opoffering waardig is.

Mijn eerste politieke daad ooit was demonstreren tegen de apartheid. Ik kan me niet voorstellen hoe mijn leven eruit gezien zou hebben, zonder het voorbeeld dat Mandela gesteld heeft. Zijn vrijlating deed mij beseffen hoeveel mensen kunnen bereiken als ze putten uit hoop en niet uit angst.

Vandaag is Madiba naar huis gegaan. Nelson Mandela heeft meer bereikt dan ooit verwacht kon worden.

De Britse premier Cameron twitterde vanavond:

Er is een groot licht gedoofd in de wereld. Nelson Mandela was een held van onze tijd.

De Amerikaanse oud-president Clinton poste een foto op Twitter, met het bijschrift:

Ik zal mijn vriend Madiba nooit vergeten

Update 08.00

Honderden rouwende Zuid-Afrikanen hebben zich voor het huis van Nelson Mandela in Johannesburg verzameld om de oud-president te herdenken. Ze rouwen, maar vieren ook het leven van Mandela. Zo dansen ze en zingen ze  vrijheidsliederen. Dat meldt persbureau AP.

De Zuid-Afrikaanse regering heeft een website gelanceerd ter nagedachtenis aan de oud-president.

De vrouw van Nelson Mandela,

Graca Machel laat vrijdagochtend via Twitter weten:

Tears cant help!!!! #RIPNelsonMandela Your Family will miss you.

Iets later tweet ze:

I want to take this opportunity to thank Our Nation South Africa for the condolences messages. I will miss my #Legend #RIPNelsonMandela

NRC heeft een aantal voorpagina’s van kranten op een rij gezet. Zo herdenkt de wereld Nelson Mandela.

De Zuid-Afrikaanse bisschop, Desmond Tutu, noemt Mandela in een column ‘een kolos van onberispelijke moraliteit en integriteit, de meest bewonderde persoon te wereld’. Hij roemt Mandela, maar noemt zijn loyaliteit tegenover zijn kameraden en partijgenoten ook zijn zwaktepunt. Volgens Tutu liet Mandela slecht functionerende ministers daardoor toch zitten. Ook zou hij aanvankelijk te weinig oog voor de aidscrisis hebben gehad.

Voor de oud-president zal zowel een publieke ceremonie als een persoonlijk afscheid worden georganiseerd. Volgende week, zal hij naar zijn definitieve rustplaats in geboortedorp Qunu worden gebracht. Volgens CNN wordt zijn lichaam binnen drie of vier dagen gebalsemd.

De herdenkingsdienst zal volgens bronnen binnen de regering plaatsvinden in het Soccer City stadion. Daar vond in 2010 ook de finale van het wk-voetbal plaats. Na de dienst wordt zijn lichaam een aantal dagen opgebaard nabij de plek waar hij in Pretoria in 1994 zijn eed aflegde, als eerste democratisch gekozen president van Zuid-Afrika. Daarna zal hij worden overgebracht naar Qunu.

Lees hier de toespraak die Mandela 1964 hield bij het begin van zijn proces. Hij werd toen beschuldigd van sabotage.

Vrij Nederland heeft een special aan Nelson Mandela gewijd. Deze is hier gratis te downloaden.