Nederlandse staat bedreigt rechtstaat Nederland

Honderden advocaten hebben afgelopen maandag uit protest hun werk neergelegd. Dat is een vergaande beslissing waar ik voor de volle 100% achter sta.

De gefinancierde rechtsbijstand is geen dankbare melkkoe die op elk moment kan worden ingezet voor een sluitende begroting. Met de zeer recente 65 miljoen euro bezuinigingen nog vers in het geheugen schaaft staatssecretaris Teeven er namelijk nog maar eens 85 miljoen euro van af met wijzigingen in de eigen bijdragen, ingrijpende wijzigingen in het stelsel van vergoeding voor de advocaat. Ondanks felle kritiek van wetenschappers, advocaten, rechtzoekenden en rechters steekt staatssecretaris Teeven hierbij zijn kop in het zand. Dat hij inmiddels een bedreiging is gaan vormen voor onze rechtsstaat wil hij natuurlijk liever niet horen.

Een voorstel van de SP om niet nóg verder te bezuinigen op de gefinancierde rechtshulp werd onlangs verworpen door de Tweede Kamer. Ook PvdA, D66 en CU stemden tegen. De vraag is wat zij nu gaan doen met de nieuwe voorstellen van staatssecretaris Teeven.

Hulp Het stelsel van gefinancierde rechtshulp – waar we als rechtsstaat trots op zouden moeten zijn – dreigt schaamteloos in de uitverkoop te worden gegooid. Het recht op rechtsbijstand  is al een uitgehold grondrecht. Maar het wordt nog veel erger. Ik noem een paar voorbeelden.

Mensen in echtscheiding moeten nu al veel meer gaan betalen voor een advocaat en krijgen straks helemaal geen gefinancierd rechtsbijstand meer. Ook als het gaat om zaken die samenhangen met deze echtscheiding. Neem de vader die maar 1 keer in de maand contact mag hebben met zijn zoon omdat jeugdzorg hiertoe heeft besloten. Het betreffende onderzoek is echter gebrekkig geweest en de vader wil dit aanvechten. Omdat hij een bijstandsuitkering heeft kan hij de eigen bijdrage van € 335,– en de griffierechten van € 75,- niet ophoesten en moet hij zich dus bij de beslissing neerleggen.

Mensen die een geschil hebben met hun huisbaas krijgen straks geen advocaat meer. Staatssecretaris Teeven wijst naar de huurcommissies. Die gaan echter alleen maar over problemen met de huurprijs. Word je als huurder dus geconfronteerd met bijvoorbeeld een ongeoorloofde ontruiming of achterstallig onderhoud heb je pech. Zoek het dan zelf maar uit.

‘Rechtbankverslaving’ Zestig procent van de rechtszaken wordt gevoerd tegen de overheid, zoals bijvoorbeeld bestuursrecht-, straf-, vreemdelingen- of sociale zekerheidszaken. Toch is het volgens staatssecretaris Teeven nog steeds de schuld van de lagere inkomens dat zij hun ‘rechtbankverslaving’ niet in toom kunnen houden. Onder andere vreemdelingenadvocaten en strafrechtadvocaten worden geconfronteerd met een vergoeding van soms maar €35,- per uur. Daar kunnen de kantoorkosten, opleiding en inkomen gewoonweg niet van worden betaald. Laat staan dat een zaak nog zorgvuldig behandeld kan worden, terwijl het veelal gaat om fundamentele mensenrechten.

Velen van hen zullen dus moeten stoppen met het bieden van gefinancierde rechtshulp. Niet zo vreemd, van 300 euro per uur kun je je kantoor beter draaiende houden dan van 35 euro per uur. Recentelijk gaf daarom ook 82% van de familierechtadvocaten aan te moeten stoppen als de bezuinigingen doorgaan.

Rechtsbijstandverzekeraars staan handenwrijvend alle hulpeloze potentiële rechtzoekenden op te wachten. Ondertussen vergeten ze net als staatssecretaris Teeven dat zij voor veel mensen niets kunnen betekenen, zoals bij echtscheiding, alimentatie, omgangsregelingen en strafrecht. Mensen worden dan alsnog gedwongen om zelf aan te rommelen. En heb je de pech dat je buiten je schuld om in 1 jaar tijd meerdere zaken moet indienen dan word je zonder pardon uit de verzekering gegooid. Bovendien is een rechtsbijstandverzekering niet goedkoop. De Bond van Verzekeraars gaf zelf al toe twijfels te hebben over de betaalbaarheid van rechtsbijstandverzekeringen voor de lagere inkomens.

Tafelzilver Staatssecretaris Teeven tornt zo aan één van onze belangrijke grondrechten: de toegang tot de rechter. Dit is blijkbaar de manier waarop dit kabinet lagere inkomens wil laten ‘participeren’. Laat ze zelf maar aanmodderen, onherstelbare fouten maken of zelfs eigen rechter spelen. Aan een belangrijke overheidstaak, namelijk toegankelijke rechtspraak en betaalbare rechtsbijstand wordt zo door deze regering een einde gemaakt.

Staatssecretaris Teeven lijkt het weinig uit te maken: de financiën van Nederland zullen immers op orde zijn. Dat is beschamend. Onze rechtsstaat is geen tafelzilver dat verkocht mag worden als de overheid krap bij kas zit.