Nederland wordt een fairtrade bananenrepubliek

Maandagoctend berichtte De Volkskrant dat fairtrade chocolade van Max Havelaar vaak niet zo eerlijk is als de stichting doet voorkomen. Afrikaanse cacaoboeren zouden nauwelijks beter af zijn dan hun reguliere concurrenten.

Een woordvoerder van Max Havelaar liet weten dat zij niet verantwoordelijk kan worden gehouden voor de lokale coöperaties die als tussenpersoon dienen en de boeren een eerlijke minimumprijs zouden moeten betalen. Iets wat zij niet doen, zo blijkt uit onderzoek van het Nederlands Dagblad in samenwerking met Afrikaanse journalisten.

Het is niet de eerste keer dat een organisatie die zegt op te komen voor een goed doel de verwachtingen niet waarmaakt. Foster Parents besloot na een lange reeks blunders en schandalen haar naam te veranderen in Plan Nederland: het hoge salaris van de interim-directeur veroorzaakte veel ophef.

Ook Sanquin kampte met een slechte pers, onder andere door torenhoge beloningen voor de top van de organisatie. Bovendien verkocht zij het door donoren vrijwillig afgestane bloed door aan farmaceutische bedrijven; een doodzonde. Pink Ribbon spendeerde slechts een schijntje van de aan haar geschonken donaties aan borstkankeronderzoek.

Dit zijn slechts een paar voorbeelden uit een lange rij organisaties waarvan je mag verwachten dat ze een hogere standaard hanteren aangaande ethisch handelen en maatschappelijke verantwoordelijkheid. Een graaiende CEO van een beursgenoteerd bedrijf is bijna een natuurverschijnsel: een aap die ten koste van anderen zoveel mogelijk nootjes mee wil nemen op weg naar de top van de apenrots.

Écht verrassend is het niet, wel bijzonder ergerniswekkend. Dit ligt anders bij een charitatieve instelling die zegt donaties te gaan besteden aan het helpen van kansarme kinderen op een ander werelddeel of het zoeken van donoren voor bloeddonatie. Integer omgaan met geld zou core-business moeten zijn voor een charitatieve instelling. Of was dat niet ooit ook een hoeksteen voor beleid bij banken?

Graaiende bestuurders, gesjoemel met de boekhouding, niet doen waarvoor je bent opgericht: het komt overal voor. Het stemt cynisch dat er met grote regelmaat bedrijven en overheden in opspraak komen door onethisch handelen omdat dit het vertrouwen in instituties ondermijnt. Het stemt nog cynischer dat er met grote regelmaat goede doelen in opspraak komen, omdat dit het vertrouwen in altruïsme ondermijnt. In theorie zijn charitatieve instellingen parels voor een samenleving. Anno 2012 is het verschil tussen de DSB Bank en een doorsnee goed doel volledig weggevallen. Nederland wordt in sneltreinvaart een fairtrade bananenrepubliek.

Dennis L’Ami schrijft iedere woensdag een column in de vorm van een brief op Joop waarin hij het nieuws op satirische wijze beschrijft.

Volg hem op Twitter

Dennis l’Ami debuteerde in 2011 met de roman De Eeuwige Mens.