Nederland vraagt om Europees totaalverbod op extreem schadelijke PFAS

Nederland heeft samen met vier andere Europese landen een voorstel ingediend voor een Europees totaalverbod op PFAS. Dat meldt NRC. Wanneer de Europese Commissie het voorstel goedkeurt, houdt dat onder andere in dat chemische industriebedrijven als Chemours in Dordracht moeten stoppen met het gebruik en de productie van PFAS-houdende producten.

PFAS, oftewel poly- en perfluoralkylstoffen, is een verzamelterm voor ongeveer 10.000 chemische stoffen die bestand zijn tegen vuil, water en hitte. Ze lenen zich daarom uitstekend voor een keur aan producten, zoals de teflonlaag in anti-aanbakpannen, blusschuim en voor de waterafstotende laag op regenkleding. Het grote nadeel is echter dat PFAS nauwelijks afbreekbaar is in het milieu, sommige stoffen kankerverwekkend lijken te zijn of zich ophopen in het lichaam, met ernstige gevolgen voor de gezondheid tot gevolg.

Een aantal afzonderlijke PFAS is al verboden. Nederland wil nu samen met Duitsland, Denemarken, Zweden en Noorwegen voor elkaar krijgen dat de hele groep in een keer verboden wordt, om zo te voorkomen dat simpelweg de ene stof voor de andere wordt ingewisseld en er zo blijvend schade aan milieu en gezondheid veroorzaakt wordt. Als voorbeeld daarvan noemt NRC Chemours:

“Europa heeft al individuele PFAS-stoffen verboden. In 2018 werd het gebruik van PFOA verboden, een stof die wordt gebruikt voor de productie van Teflon. Chemours in Dordrecht stapte na het verbod over op het molecuul GenX. Al snel werd duidelijk dat ook GenX nauwelijks afbreekt in het milieu.”

Het afval van Chemours wordt verwerkt in de Antwerpse haven, samen met PFAS-houdend afval uit heel Europa. Uit een RIVM-rapport dat Zembla (BNNVARA) heeft kunnen inzien, blijkt dat een deel van de chemische stoffen onverbrand uit de schoorsteen komen omdat de verbrandingsoven niet heet genoeg wordt om de schadelijke stoffen te vernietigen. Die stoffen zorgen voor een direct gevaar voor de leefomgeving.

GroenLinks-Europarlementariër Bas Eeckhoudt is blij met het verbodsvoorstel, maar waarschuwt dat de sector een verbod zal proberen tegen te houden: “De chemische industrie zal alles op alles zetten om dit mogelijke groepsverbod zo klein mogelijk te maken door te beargumenteren dat er geen alternatieven zijn. Juist een verbod zorgt voor investeringen in alternatieven en moet een cyclus van gebrek aan actie doorbreken.”

Het is nog niet eerder voorgekomen dat er voor zo’n grote groep chemische stoffen een totaalverbod wordt gevraagd. Het is de verwachting dat de Europese Commissie pas in 2025 met een oordeel komt over het ruim 1.800 pagina’s tellende verbodsvoorstel. Het verbod zal bij een goedkeuring op zijn vroegst in 2026 in werking treden.