Nederland op slot maar scholen blijven open

De afgelopen week heb ik met een aantal collega’s twee cursusmiddagen gevolgd op school. Uitgangspunt was hierbij de moderne persoonlijkheidstypologie van Carl Gustav Jung, de befaamde Zwitserse psycholoog en psychiater die de grondlegger is van de huidige analytische psychologie. Hij ontwikkelde een persoonlijkheidstypologie, waarbij mensen meer inzicht in zichzelf krijgen en op basis daarvan zichzelf verder kunnen ontwikkelen. In de handleiding van de cursus wordt uitgelegd ‘dat wanneer mensen een goed beeld van zichzelf hebben, zij ook beter effectieve strategieën kunnen ontwikkelen voor hun interacties met anderen’.

Tijdens deze bijeenkomsten kregen we door middel van oefeningen en het voeren van gesprekken inzichten aangereikt met betrekking tot ons persoonlijke functioneren. Hierbij werd voornamelijk gekeken naar het functioneren op de werkvloer, in ons geval dus de omgang met collega-docenten, de leerlingen en ouders. Tevens moesten we tussentijds, digitaal vijfentwintig eigenschappen ‘ranken’, in volgorde van heel toepasselijk tot niet of amper van toepassing. Een vernuft algoritme zorgde vervolgens voor de uitdraai van ons persoonlijke profiel, dat maar liefst bestond uit twee volle A4’tjes en nog een aantal bladzijdes met specifieke verwijzingen voor hoe je met jouw profiel in bepaalde situaties het beste kan handelen of hoe mensen het meest gepast naar jou toe kunnen handelen.

Uit dit persoonlijke profiel kwam uitermate treffend naar voren hoe wij, als docenten en mentoren van een klas, functioneren en welke belangen wij nastreven. Tevens hoorde bij dit persoonlijke profiel een bepaalde kleur. Uit de test kwam naar voren dat ik erg ‘groen’ ben. Enkele positieve kenmerken van groen zijn: zorgzaam, relatiegericht, harmonieus, ontspannen en geduldig. Een ander kenmerk van ‘groen-zijn’ betekent blijkbaar ook, dat je naast de positieve eigenschap van geduldig kunnen zijn, ook verrassend uit de hoek kan komen, met name wanneer je denkt dat je onrecht wordt aangedaan. Tja, ook deze eigenschap kon ik voor mezelf bevestigen.

Aansluitend op dit verhaal, zat ik donderdagmiddag in de auto op weg naar huis. Het was 15.00 uur en de persconferentie met betrekking tot het tegengaan van het coronavirus was aanstaande. Er was deze dag, on- en offline, nogal wat rumoer geweest omtrent het wel of niet sluiten van de scholen in Nederland en de mogelijke consequenties daarvan.

Mark Rutte en Bruno Bruins (minister voor Medische Zorg en Sport) kwamen aan het woord. De diverse aanpassingen op het dagelijkse leven werden besproken. Deze waren niet mild. Zo zouden vanaf heden geen evenementen met meer dan honderd aanwezige personen doorgang mogen vinden. Dit houdt in dat concertzalen, theaters, bioscopen en dergelijke op slot kunnen gaan tot de voorlopig opgelegde datum van 31 maart. Heftig. Maar begrijpelijk in deze situatie. Ook werd ons verteld zoveel mogelijk thuis te werken, zeker wanneer je een kuchje, snotje of keelpijntje zou voelen. Begrijpelijk. En ouderen en zieke mensen bezoeken zou vanaf nu ook tot een minimum moeten worden beperkt. Verstandig, lijkt me zo, met het oog op het mogelijk overbrengen van een virus.

Tot zover het relaas. Echter, er was nog met geen woord gerept over het onderwijs. Een instituut waar dagelijks zo’n 230.000 mensen actief zijn als docent in het primair en voortgezet onderwijs en op de diverse mbo’s. Waar bijna een miljoen kinderen alleen al op de bijna zevenhonderd scholen voor voortgezet onderwijs in ons land zitten. En waar 6,7 duizend verschillende basisscholen dichtbevolkt zijn door onze jongste generatie leerlingen.

Uiteindelijk kwam het hoge woord eruit: de scholen hoeven geen drastische maatregelen te nemen, ze blijven gewoon open en er wordt gewoon lesgegeven. Kinderen zijn immers het minst besmettelijk. En daarbij zouden te veel mensen gedupeerd worden wanneer de kinderen thuis zouden zijn. Ouders zouden wederom moeten zorgen voor opvang of zelf ook thuis moeten blijven.

Kortom, het onderwijs is een veredelde opvangplek om onze economie te handhaven en door te laten draaien. De 230.000 mensen die werkzaam zijn in het onderwijs kunnen daarnaast in de volle klassen en aula’s door het gehoest en genies ook een virus oplopen. En net als met een ‘gewone’ verkoudheid of griep nemen zij dit vervolgens mee naar huis en naar eventuele mensen die een verminderde weerstand hebben, oud zijn of luchtwegklachten hebben. Enfin, u begrijpt waar ik naartoe wil.

Wat u hopelijk ook begrijpt is mijn verantwoordelijkheidsgevoel richting mijn werkgever, de leerlingen, ouders en collega’s. Ik wil niet verplicht thuiszitten en miljoenen mensen beperkt en belast zien. De scholen zitten uiteraard immers ook niet te wachten op een massale sluiting; een consequentie die tevens voor de leraren en leerlingen wellicht zou gaan zorgen voor juist weer méér werk. Maar wanneer gezondheid in het gedrang komt, er zo opzichtig, ongenuanceerd en met veel dedain met twee maten wordt gemeten door onze belangrijkste gezagspersonen en daarnaast de uitspraken en handelingen ten opzichte van het (nihil) investeren in ons onderwijs nog vers in het geheugen zitten, verschiet mijn persoonlijke ‘groene’ profiel abrupt van kleur.

Nadat tot tien tellen niet echt hielp, begon ik aan dit stuk, dat ik niet enkel en alleen voor mezelf tik, maar voor alle belanghebbenden en… nou ja, eigenlijk voor álle landgenoten. Want dit gaat uiteindelijk iedereen aan: oud, jong, ziek, gezond en alles daartussenin!

Wellicht zijn er nog aanpassingen in het beleid gekomen in de tussentijd van het schrijven van dit betoog en het moment dat u dit leest. Zo niet, dan wil ik afronden met een nuchtere uitspraak van Johan Cruijff, die voorop mijn persoonlijk uitgeschreven profiel staat afgedrukt: “Soms moet er iets gebeuren, voordat er iets gebeurt.” Laten we in dit geval vooral hopen dat er níets gebeurt, zodat we achteraf alsnog de belangrijke meneren gelijk kunnen geven en we er goed aan hebben gedaan om de scholen open te houden.

Ik wens iedereen veel gezond- en wijsheid toe.