Nederland is te kleingeestig voor een 'sorry-premier'

“Hij ging nog net niet op zijn knieën. Maar als een jongen die de snoeppot heeft leeggegeten bood Mark Rutte zijn excuses aan. Onze premier ging door het stof. Een zeldzaam verschijnsel voor een politicus…”

Zo provoceerde Editie NL premier Mark Rutte, nadat hij zijn excuses maakte over het vorige week gesloten – en direct weer aangepaste – regeerakkoord met PvdA. “Waren die excuses wel oprecht? Kwamen ze op tijd? En accepteren we ze?”, vraagt de redacteur zich af.

Wat de Editie NL-lezer ervan vindt, laat men in het midden. Maar de toon spreekt boekdelen. Editie NL neemt ‘onze’ premier helemaal niet serieus. Hij is een jongen die de snoeppot heeft leeggegeten. Geen serieuze politiek leider die naar zijn achterban heeft geluisterd en verantwoordelijkheid neemt voor een verkeerde inschatting van de behoeften, de ‘draagkracht’ en de tolerantiegrens van die achterban. Ook in andere media resoneerde deze boodschap. Geert Wilders noemde Rutte zelfs een ‘sorry-premier’ en ook ‘het volk’ laat een luid hoongelach horen. Ik weet niet hoe het met u zit, maar ik heb nog geen positieve reactie gehoord.

Niet gewend Het is ook wel wat ongewoon te noemen, deze actie van Mark Rutte. Dat zijn we niet gewend hier in Nederland*. Was het deze keer de VVD-achterban die zich roerde, bij de vorige verkiezingen gebeurde dat bij het CDA. Weet u het nog?

Urenlang staarde u massaal naar die deur, in de hoop dat het CDA iets opzienbarends zou doen. Maar het CDA-leiderschap boog niet. Het intimideerde en manipuleerde haar dwarsliggende leden om haar zin door te drijven. De arrogantie van de top was stuitend. De kiezer moest het maar slikken. Het CDA had gesproken. En raakte heel, heel erg veel kiezers kwijt. U sprak er massaal schande van. Terwijl het CDA eigenlijk niets bijzonders deed. Het hield vast aan de route die het leiderschap van de partij wilde volgen, zoals dat altijd het geval is bij Nederlandse politieke partijen.

In het licht van de Nederlandse politieke gewoonte om verkiezingsbeloften te breken en zich bij alles te verschuilen achter ‘de coalitie’ en ‘compromispolitiek’, is deze knieval van Mark Rutte bijzonder te noemen. Maar ook een slimme zet. Hij heeft immers van heel dichtbij kunnen meemaken hoe het CDA zichzelf van binnenuit opblies. Een verstandig leider leert van fouten, ook van die van anderen. En Mark Rutte laat zien dat hij heel goed heeft opgelet. Toen de VVD-achterban zich roerde, stuurde hij bij. Zoals het hoort, zou ik willen zeggen. Want hij vertegenwoordigt toch dat deel van het volk dat op de VVD gestemd heeft. Hij stelde hen, in dat opzicht, niet teleur.

Nederland heeft geen sorry-cultuur Of die excuses er nu oprecht uitkwamen, doet dan toch minder terzake. De fout werd toegegeven. De daad werd bij het woord gevoegd. De VVD-achterban is ermee gerustgesteld. Hij deed wat hij moest doen. Een ongekend verschijnsel. En daarom het applaudiseren waard. Natuurlijk zijn er ook veel mensen niet blij met deze daadkracht van de VVD. Dat is begrijpelijk. Vele niet-VVD stemmers waren immers enthousiast over de oorspronkelijke plannen. Zij lachten zich suf over de verontwaardiging en de angst onder VVD-stemmers. Al die ophef, men vond het te triest voor woorden. Ophef maken had weinig zin. Politieke partijen luisteren toch niet. Dacht men. Maar wie het laatst lacht, lacht het best. Zo bleek.

Maar wat moet Nederland er nu mee? Met zo’n ‘sorry-premier’? We lijken totaal van de kaart. Wat gaat het worden? Overal gonst het dat dit een teken aan de wand is van de spoedige val van dit kabinet. Het schept weinig vertrouwen bij de gemiddelde Nederlander. Een premier zegt toch geen sorry? Het hoort niet blijkbaar. Excuses aanbieden is sowieso een zeldzaamheid in dit land. Ook al zitten we fout, we vinden altijd wel wat kromme dwarsstraten om ze recht te praten. Nederland heeft geen sorry-cultuur. Misschien dat we daarom niets kunnen met een ‘sorry-premier’.

Vive le peuple Maar had men dan liever gehad dat de VVD niet naar haar kiezers had geluisterd? Van mensen die blij waren met de plannen, kan ik me de hoop daarop voorstellen. Maar ook zij zouden de onderliggende boodschap toch moeten waarderen: Ophef maken heeft zin. VVD- stemmers lijken een heuse ‘volksvertegenwoordiging’ te krijgen. Laten we hopen dat goed voorbeeld tot goed volgen leidt. En dat andere politiek leiders net zo oplettend zijn als Mark Rutte. Zodat het hele volk vertegenwoordigd kan worden.

Maar dat gaat natuurlijk niet als u uw stem niet laat horen. Roep, schreeuw, tier, zet ze onder druk die politici. De kiezer heeft macht. Tenzij u zelf uw verantwoordelijkheid niet wil nemen natuurlijk. Beloon zo’n sorry. Wees er blij mee. Stimuleer andere politici om ook eens ‘met de handjes uit de snoeppot’ te komen. Protesteren heeft zin. Ga de straat op. Vloek ze stijf. Twitter tot u blauw ziet. Blog ze in de hoek. Publiceer. En zorg dat uw eigen media ook eens wat èchte druk op de ketel zetten. Het lukte de Telegraaf. Bekijk de dingen eens groot. We leven toch niet in een dictatuur waar de Telegraaf als tweede macht fungeert?

Niet ‘vive la révolution’ maar ‘vive le peuple’. We hebben een democratie. Ofwel: ‘Het volk regeert’. Laten we daar eens gebruik van maken. De VVD liet immers zien dat er geen barricades nodig waren. De VVD zette een eerste stap. Na een diepe buiging. Nu zijn wij aan zet.

Dit artikel verscheen eerder op het weblog van Ginny Mooy. 

Volg Ginny ook op Twitter.