Nederland gebruikt valse documenten om Guineese asielzoekers uit te zetten

De reisdocumenten die uitgeprocedeerde, Guineese asielzoekers van de Dienst Terugkeer en Vertrek meekrijgen voor de terugkeer naar hun land van herkomst zijn vals. Het Guineese ministerie van Binnenlandse Zaken dat op de reisdocumenten staat vermeld, bestaat al vier jaar niet meer. Zeker één Guineese ambtenaar, die een groot aantal van deze reisdocumenten heeft afgegeven, was daartoe niet bevoegd. Dat zeggen twee Guineese ministers in de uitzending van ZEMBLA van donderdag 1 mei 2014

ZEMBLA reisde af naar Guinee en legde daar de reisdocumenten voor aan twee ministers die over de terugkeer van Guineese migranten gaan: Bantama Sow, de minister voor Guineeërs in het buitenland, en Madifing Diané van Veiligheid en Burgerbescherming. Bantama Sow zegt dat het ministerie dat op een groot aantal reisdocumenten staat vermeld helemaal niet meer bestond toen de documenten werden afgegeven:

We hebben hier sinds 2010 geen ministerie van Binnenlandse Zaken meer. Op dit moment is er een ministerie van Veiligheid en Burgerbescherming.”

Sow voegt eraan toe dat hij de overeenkomst met Nederland wil herzien, omdat Nederland destijds, in 2009, heeft onderhandeld met de militaire machthebbers in Guinee. ‘Dat waren mensen die daar moreel gezien niet geschikt voor waren’, aldus de minister. Madifing Diané, de minister van Veiligheid en Burgerbescherming, verklaart tegenover ZEMBLA dat een ambtenaar die veel van de reisdocumenten heeft ondertekend en afgegeven, Pounthioun Diallo, daartoe niet bevoegd was:

Ik heb meneer Pounthioun Diallo aangewezen als contactpersoon met Nederland. Maar we hebben hem nooit de bevoegdheid gegeven om een Titre de Voyage af te geven. Hij heeft zijn rol misbruikt.”

Desgevraagd liet Pounthioun Diallo, de politieofficier die veel van de papieren heeft getekend, aan ZEMBLA weten niet corrupt te zijn en het recht te hebben om reisdocumenten af te geven.

Al geruime tijd staan de reisdocumenten, zogeheten Titres de Voyage, ter discussie. Asielzoekers die met deze papieren teruggestuurd worden, komen soms in de problemen. Ahmed Kone, een asielzoeker die in februari van dit jaar werd uitgezet, werd bij aankomst op het vliegveld in Conakry, de hoofdstad van Guinee, vastgezet nadat hij de grenspolitie wees op zijn reisdocument. Pas nadat hij de politiefunctionaris smeergeld ter waarde van een Guinees maandsalaris had betaald, werd hij vrijgelaten.

Hoogleraar Migratierecht Pieter Boeles reageert verontwaardigd op de verklaringen van de Guineese ministers:

Als mensen met ongeldige papieren Nederland binnen proberen te komen, worden ze voor de strafrechter gesleept. Ik vind dat je je aan je eigen normen en waarden moet houden als je mensen uit Nederland probeert te verwijderen.”

Boeles wijt de corruptie en het gebruik van valse documenten aan de politieke druk op het asielbeleid:

Alleen al door de oprichting van de Dienst Terugkeer en Vertrek hangt er een missie boven zo’n organisatie: wij moeten zoveel mogelijk mensen uitzetten.”

De Titres de Voyage worden afgegeven door delegaties van Guineese ambtenaren die op uitnodiging Nederland bezoeken om uitgeprocedeerde asielzoekers uit Guinee te identificeren en van reisdocumenten te voorzien. De Guineese delegaties kwamen in mei vorig jaar in een uitzending van Nieuwsuur in opspraak toen bleek dat Nederland de reis- en verblijfkosten van de Guineese delegaties ruimschoots vergoedde. Madifing Diané, de Guineese minister van Veiligheid, zegt tegen ZEMBLA:

Het betekent niet dat elk delegatielid dat onbevoegd documenten afgeeft geld moet krijgen, zodat u af kunt komen van ongewenste personen. Dit is zuivere corruptie.

Hoogleraar Boeles sluit zich daarbij aan:

Er mag geen overheidsgeld gaan naar het produceren van valse documenten, dat is voor mij de grens voorbij.” 

In de overeenkomst tussen Nederland en Guinee is vastgelegd dat ons land opdraait voor de reis- en verblijfkosten van de officiële, Guineese delegaties. In een schriftelijke reactie laat het ministerie van Veiligheid en Justitie weten dat het de verantwoordelijkheid van de Guineese autoriteiten is om documenten af te geven en dat vrijwel alle Guineeërs die zijn teruggestuurd, ook door Guinee zijn toegelaten. Ook laat het ministerie weten onlangs met Guinee te hebben afgesproken de bestaande werkafspraken over de terugkeer van Guineese asielzoekers te gaan verbeteren.

Naar aanleiding van de uitzending van Nieuwsuur van 16 mei 2013 stelde de Commissie Integraal Toezicht Terugkeer (CITT), onder leiding van voormalig Kamerlid Hans Gualthérie van Weezel, een onderzoek in de werkwijze van de Guineese delegaties. Naar verwachting presenteert de commissie in juni haar bevindingen.