Nazi Rost van Tonningen was verliefd op Joodse vrouw

Ongelofelijk, dat is wat je denkt als je het verhaal leest over de geschiedenis van de Nederlandse NSB’er Meinoud Rost van Tonningen. De Volkskrant schrijft dat de gevreesde nazi in de vroege jaren dertig van de vorige eeuw een liefdesaffaire had met een Joodse vrouw. Dat blijkt uit archiefonderzoek van de historici Robin te Slaa en Edwin Klijn. Van Tonningen zou ‘dertig amoureuze betrekkingen’ met een Joodse barones hebben onderhouden.

Te Slaa en Klijn ontdekten het absurde nieuws tijdens onderzoek voor het tweede deel van hun geschiedenis van de NSB, waarvan Tonningen een van de kopstukken was. Jaren collaboreerde de Nederlandse politicus met de Duitsers.

De affaire tussen Van Tonningen en de Joodse vrouw werd ontdekt in een brief die toenmalig Handelsblad-correspondent George Nypels in 1970 schreef aan Jérôme Heldring, die toen hoofdredacteur was van de Nieuwe Rotterdamsche Courant (NRC). In die brief schreef Nypels over het verblijf en het werk van Rost van Tonningen in Wenen, waar hij destijds toezichthouder van de Volkenbond was. Van Tonningen moest ervoor zorgen dat Oostenrijk haar financiële verplichtingen goed nakwam. Nypels had een goede band met Van Tonningen.

De regering in Wenen poogde hem gunstig te stemmen, schreef Nypels in de brief. Van Tonningen kreeg een mooi appartement aangeboden – waaruit hij het bidet liet verwijderen omdat ‘een fatsoenlijk mens zoiets in zijn woning niet kon dulden’ – en de regering bracht hem in contact met een vrouw die zijn minnares zou worden. Wie zij was, wordt niet duidelijk in de brief. Nypels omschreef haar als ‘een schattige barones, overigens van Joodse afkomst’, iets dat hem toen nog niet hinderde, aldus de Volkskrant.

Oud NIOD-medewerker David Barnouw, die ook een biografie over Rost van Tonningen schreef, kent de liefdesgeschiedenis niet, zo schrijft de krant. Maar geheel verbaasd is hij niet. Barnouw in de Volkskrant:

Zijn eerste huwelijk wankelde en zijn functie bracht een zeer geregeld contact met de Weense haute finance – dus met Joden – met zich mee.

Ook schrijft de krant dat de amoureuze affaire Van Tonningen binnen de NSB en de kringen rondom SS-leider Heinrich Himmler ernstig parten hebben gespeeld. Onder andere omdat in deze kringen ook het gerucht ging dat hij van Indische komaf was. Met zijn ‘bloed-en-bodemfanatisme’ heeft hij dit manco wellicht willen compenseren, aldus de Volkskrant.

Alle Joden ongedierte Rost van Tonningen werd in zijn leven steeds radicaler en antisemitischer. Alle Joden waren ongedierte en moesten Europa in zijn ogen gedwongen verlaten. Uiteindelijk sloot hij zich, met veel moeite vanwege onduidelijkheid over zijn stamboom, aan bij de SS. Na de oorlog overleed hij in de gevangenis van Scheveningen. Vermoed wordt dat hij zelfmoord pleegde door over een balustrade te springen, maar officieel bewezen is dat nooit.

Lees het hele verhaal in de Volkskrant.