Naar een moreel nieuw normaal

We hebben een mooi huis op een mooie plek. Ook heb ik twee wat oudere auto’s, een bos, drie succesvolle, sociale en gezonde kinderen en een bovenmodaal pensioen. De buurman heeft twee grote auto’s, een villa en nog meer. Ik zou daar jaloers op kunnen zijn. Maar dan krijg ik het bericht dat ik weer geopereerd moet worden. Weliswaar niet levensbedreigend, maar toch. Nu zit ik in onze veranda aan tafel met een boterhammetje en een stukje chocolade. De vogeltjes zingen hun lied, koeien en schapen lopen in het weiland waar ik op uitkijk, en ik realiseer me hoe goed we het hebben. Ik voel me tevreden, vrij en blij. Wat kan ik me, behalve een goede gezondheid, nog meer wensen? Maar voor sommige mensen lijkt het nooit genoeg te zijn, ze willen altijd maar meer.

Het liberaal kapitalistisch systeem drijft ons tot steeds meer moeten bezitten, maar het zit blijkbaar ook in de menselijke aard om steeds meer te willen. Daarom is er sturing nodig om mensen bewust te maken van de noodzaak tot het vinden van balans en rekening houden met onze medemensen en de spankracht van deze wereld. Ons huidige systeem propageert de zegeningen van de vrije markt, zonder er rekening mee te houden dat de vrijheid van de ene partij heel gemakkelijk ten koste gaat van de vrijheid van andere partijen. In die zin bestaat er geen vrije markt. Het is het bedenksel van degenen die het meest van het huidige systeem profiteren. Zij hebben baat bij de mantra dat de vrije markt goed is voor ons allen. Maar het is onmenselijk dat grote internationale bedrijven megawinsten maken en wegsluizen. Zelfs aan de pandemie valt veel geld te verdienen, en dat doen bedrijven dan ook. Het is vreemd dat kapitaal minder belast wordt dan arbeid.

Juist nu, in coronatijd wordt duidelijk welke maatschappelijke functies en activiteiten vitaal zijn, en dat zijn niet de zaken die te maken hebben met pr, marketing, reclame of het werk van CEO’s. Een eerlijkere markt begint bij een eerlijkere verdeling van middelen en van waardering van menselijke vermogens. Denk aan uitdrukkingen zoals: loon naar werk, een eerlijke prijs voor een eerlijk product.

Naar mijn mening hebben we geen religie of moralistisch systeem nodig om te beseffen dat genoeg ook genoeg is, dat gelukkig zijn iets anders is dan meer bezitten, en dat we om goed samen te leven ons niet hoeven te laten sturen door instanties die over ons besluiten op basis van algoritmen. Gelukkig leven heeft immers alles te maken met het vinden van de goede balans, positieve contacten, tevreden zijn wat we hebben, eerlijk delen, genieten van de natuur of van een hobby die anderen niet schaadt. Met betrekking tot de politiek hoop ik dat er een regering komt die in goede overeenstemming met het parlement zorgt voor een nieuw evenwicht met een nieuwe moraal voor een nieuw normaal dat goed is voor ons allen. Samenwerken aan samenleven moet het doel zijn van een gezonde samenleving.