Joop

Naar de rechter om klimaatbeleid af te dwingen

  •  
12-12-2012
  •  
leestijd 6 minuten
  •  
BNNVARA fallback image
Als de Staat zelf zegt dat een reductie van 25 tot veertig procent noodzakelijk is om een gevaarlijke klimaat­verandering te voorkomen; mag de Staat dan toch nalaten om die reductie te verwezenlijken?
Er waren alarmerende rapporten van het International Energy Agency (IEA), het Europese Milieu Agentschap (EEA) en vele anderen. Meer dan 180 landen spraken af binnen het Klimaatverdrag dat we de aarde niet meer dan twee graden zouden moeten laten opwarmen, omdat een grotere opwarming tot een gevaarlijke situatie zou leiden. Dat vinden duizenden klimaatwetenschappers ook en velen vinden zelfs twee graden al vrij veel.
Doha In Doha kwamen de leiders weer niet met een actieplan dat werkelijk zoden aan de dijk zet en laat zien dat ze het klimaatprobleem echt serieus nemen. Er werd afgesproken dat we weer verder onderhandelen en in 2015 met een nieuw akkoord (hopen te?) komen dat in 2020 pas in gaat…. Zucht.
En intussen blijven we uitstoten, tellen al die broeikasgassen op en zadelen we volgende generaties op met problemen die wij hebben veroorzaakt en zij amper meer kunnen oplossen.
De urgentie van het klimaatprobleem lijkt mij nu wel duidelijk. Dan is de vraag die rijst, als we dit allemaal weten, waarom gebeurt er dan zo weinig. Veel te weinig om de gevaarlijke klimaat­verandering te voorkomen. Veel te weinig dus, om te voorkomen dat we die grens van maximaal twee graden gemiddelde temperatuurstijging ten opzichte van het pre-industriële tijdperk gaan overschrijden.
Burgers Burgers zijn inmiddels begonnen. Er zijn honderden lokale energie coöperaties en er liggen vele tienduizenden zonnepanelen op de daken. Zij willen meer actie, ook van de overheid, om hen te helpen met versnellen, oa door salderen op afstand mogelijk te maken. Ook vele bedrijven in Nederland zijn koplopers op duurzaamheid­gebied, van Unilever en DSM tot vele kleine duurzame bedrijven en duizenden ZZP’ers. Ook zij geven aan dat voor een echter versnelling de overheid onontbeerlijk is.
Uiteindelijk is de grote gezamenlijke inspanning die nodig is om gevaarlijke klimaatverandering te voorkomen alleen mogelijk als ook de overheid een grote transitie inzet. Niet pappen en nathouden zonder budget, maar een enorme inspanning is nodig om versneld over te gaan op een duurzame energievoorziening met enorme CO2 reducties.
Naar de rechter Actieorganisatie Urgenda heeft de overheid een brief gestuurd. Die ligt nu bij alle Ministers en vraagt de overheid om in 2020 veertig procent minder CO2 uit te stoten dan in 1990. Het zou zo maar kunnen dat de heren Rutte en Samsom niet terug willen naar de keukentafel om hun regeerakkoord open te breken en veertig procent CO2 reductie in 2020 op te nemen in het regeerakkoord. Toch is dat wel wat nodig is.
Als de Staat dit niet wil doen, dan zien we nog maar één democratische weg voor ons, die zo’n rigoureuze transitie kan bewerkstelligen en dat is de gang naar de rechter. Niet omdat we in gevecht willen. En ook niet omdat we een schadevergoeding willen eisen (dat zullen de generaties na ons wel doen). Maar omdat we de rechter objectief willen laten kijken naar alle feiten die op tafel liggen.
Het Klimaatverdrag van 1992, twintig jaar oud, is ondertekend door meer dan 180 landen, waaronder Nederland. Het Verdrag kent een panel van duizenden wetenschappers (het IPCC), die samen in een enorm proces van jaren alle beschikbare wetenschappelijke kennis tot zich neemt en toetst en tot een rapport komt, waarin zij wetenschappelijk beoordelen hoe het er voor staat met klimaat­verandering.
Die wetenschappers stellen dat we steeds sneller door menselijk handelen het klimaat veranderen en dat we moeten zorgen dat we de aarde niet verder laten opwarmen dan twee graden. Daartoe moeten we CO2 uitstoot beperken met 25 tot veertig procent. Zelfs als we dat doen, is de kans dat we onder die twee graden blijven, nog maar slechts vijftig procent. Als ik vijftig procent kans heb om in een ravijn te rijden, dan blijf ik staan. Maar in het geval van klimaatverandering denderen we door. Liefst met 130 km per uur.
En dat terwijl diezelfde Staat der Nederlanden in allerlei beleidsstukken zelf heeft erkend dat we onder de twee graden temp stijging moeten blijven. Het is duidelijk wat er moet gebeuren. En met de mond predikt de Nederlandse overheid ook wel dat een emissiereductie van 25 tot veertig procent noodzakelijk is om een gevaarlijke klimaatverandering te voorkomen. Maar de Nederlandse overheid handelt niet naar die reductiedoelstelling. De overheid voert volstrekt niet de noodzakelijke, dwingende regie die nodig is om dat doel te bereiken; ze wil het zelfs niet tot doel benoemen.
Verzuim Een overheid die nu al jarenlang verzuimt om datgene te doen wat nodig is om haar burgers te beschermen tegen de grote gevaren die door wetenschappers zijn voorspeld en door haarzelf zijn erkend;
een overheid die zo een gevaarzetting zelfs bevordert door de eigen CO2 -uitstoot die tot de grootste ter wereld behoort, nauwelijks te willen reduceren;
zo een overheid is een overheid die ernstig tekort schiet in haar verplichtingen en haar zorgplicht tegenover haar eigen burgers.
Zo een overheid moet, desnoods, bij de rechter ter verantwoording worden geroepen. Burgers hebben recht op een overheid die hen beschermt.
En voor wie de grootsheid kan opbrengen om verder te kijken dan de eigen landsgrenzen: zo een overheid schiet volkerenrechtelijk tekort tegenover andere volkeren die zelf nauwelijks uitstoot hebben veroorzaakt, die aanzienlijk armer en daardoor kwetsbaarder zijn dan wij, en die daarom nog veel harder dan wijzelf getroffen zullen worden door onze excessieve uitstoot.
Mag de rechter oordelen? Urgenda realiseert zich dat wij de rechter vragen iets te beoordelen en zich daarover uit te spreken, waarvan je normaal zou zeggen, dat dit aan de politiek is. Waarom zou de rechter de politiek mogen opleggen dat ze haar beleid moet aanpassen en moet zorgen voor veel verdergaande maatregelen om de gestelde doelen te halen? Ik wil daar wat ongemakkelijke vragen tegenover stellen.
Als de Staat zelf zegt dat een reductie van 25 tot veertig procent noodzakelijk is om een gevaarlijke klimaat­verandering te voorkomen; mag de Staat dan toch nalaten om die reductie te verwezenlijken? Ook als dat grote negatieve gevolgen heeft voor de leefbaarheid van het Nederlands grondgebied en toekomstige generaties?
Urgenda vraagt van de Staat slechts om nu eindelijk te gaan doen wat de Staat, ondersteund door een karrenvracht aan wetenschappelijk bewijs, zelf noodzakelijk heeft genoemd en waarbij de Staat alle ruimte heeft om dat verder naar eigen inzicht in te vullen.
Laat ik het nog iets scherper formuleren.
In het Stern-rapport is vermeld dat als we niet snel ingrijpen, de sociaal-economische gevolgen van de klimaatverandering  in het westen vergelijkbaar kunnen zijn met de Grote Depressie en de beide Wereldoorlogen; en in andere werelddelen zullen miljoenen mensen omkomen, en honderden miljoenen zullen migreren als gevolg van overstromingen en landbouwgronden die niet voldoende meer opbrengen. En dat zal weer impact hebben op het westen, want wij zijn geen eiland.
Als dat waar is – en naar beste huidige wetenschappelijke inzichten is het waar – als dat toekomstbeeld inderdaad een reëel toekomstbeeld is, dan is de grote juridische vraag: heeft de politiek dan echt nog steeds de beleidsvrijheid om niet in te grijpen?  Heeft de politiek het recht om dat allemaal maar te laten gebeuren, ook al kan de politiek het voorkomen? Mag de rechter dan nog steeds niet ingrijpen in het politieke proces? Wij denken van wel.
Het kan anders En daar blijft het niet bij, want ter inspiratie van de overheid en anderen, willen we ook laten zien dat het wel degelijk anders kan! We gaan parallel aan de pleitnota ook werken aan een plan voor een duurzame energievoorziening in 2030. 2050 is veel te ver weg en te laat, het kan en het moet eerder. Want hoe langer we wachten met het zetten van de noodzakelijke stappen, des te hoger de prijs die we daarvoor zullen moeten betalen. Het Internationaal Energie Agentschap heeft berekend dat het na 2020 tot wel vier keer zo duur wordt om de noodzakelijke reductiemaatregelen te nemen als wanneer wij die vóór 2020 nemen. Door stil te zitten of te treuzelen, schuiven wij dus een rekening door naar onze kinderen en kleinkinderen. Wij Willen Actie toont een brede zichtbare beweging van mensen en bedrijven die zelf hun best doen, maar dat ook van de overheid verlangen. Uitstel is niet langer verantwoord. Wij Willen Actie!
Dit artikel verscheen eerder op Urgenda.nl

Meer over:

opinie, groen
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar

Reacties (12)

BasVV
BasVV12 dec. 2012 - 15:04

Wat een ongelofelijk slecht onderbouwd artikel. En Bogdan heeft gelijk. Politiek is keuzes maken. Die moet je niet af willen dwingen. Los daarvan zijn er evenveel wetenschappers die waarschijnlijk voor die rechter het tegendeel kunnen bewijzen. Vandaag nog in de VK. Niet de zeespiegelstijging is het probleem. Maar het inklinken van de grond juist op plaatsen die dichtbebouwd en overbevolkt zijn.

Marc Marc
Marc Marc12 dec. 2012 - 15:04

Kansloze rechtszaak omdat: a) de AGW hypothese is onbewezen; b) het is met de huidige technologie (m.u.v. kernenergie) technisch onmogelijk om voor 2020 40% minder CO2 uitstoot in Nederland ter realiseren; c) het STERN rapport is een flutrapport dat al door vele economen gefileerd is.

HenkDaalder2
HenkDaalder212 dec. 2012 - 15:04

Nederlandse Ambtenaren worden geacht de nederlandse samenleving te dienen. Maar op EZ organiseren ze geldstromen naar het buitenland, waar ze ook zouden kunnen werken om het voordeel van duurzaam in de eigen economie te houden. Nederlandse ministers worden geacht te werken aan een beter nederland, maar werken voor buitenlandse fossiele belangen, en verhinderen dat er in nederland een eigen duurzame industrie ontstaat. De gevolgen daarvan worden duidelijk, Nederland staat steeds lager op allerlei lijstjes. Onze economie loopt grote schade op. Nederlandse burgers zijn elk jaar onnodig 500 EUR duurder uit dan nodig, omdat ze geen eigen stukje windpark mogen hebben van EZ. EZ stuurt dat voordeel gedeeltelijk naar buitenlandse fossiele belangen. Nederlandse politici worden geacht het volk te vertegenwoordigen, maar gedragen zich als aandeelhouder van een buitenlands fossiel energie bedrijf. Of als een stroman/vrouw-politicus in dienst van de fossiele bezetter van Nederland. Dit schadelijk gedrag kan de rechter afzetten tegen de beloftes van deze mensen.

Biofrans
Biofrans12 dec. 2012 - 15:04

Ik ben voor, we moeten de toekomst van onze kinderen beschermen. Maar laten we eerst een proberen de grootste milieu maffia, de Shell aan te pakken, en die mensen, en van mij ook de aandeelhouders, verantwoordelijk te houden voor de ellende in nigger! Dan bedoel ik, op pakken, op sluiten en kaalplukken, alles en iedereen die daarvoor verantwoordelijk IS of eraan heeft meegedaan! Dat zou mijn grote wens voor 2013, 2014, 2015 zijn!

[verwijderd]
[verwijderd]12 dec. 2012 - 15:04

Storend in dit soort verhalen is steeds het feit dat de manier waarop we over "de staat" spreken we doen alsof dat een kwaadaardige derde is in plaats van een vertegenwoordiging van in elk geval de meerderheid van een volk. De staat, dat zijn wij. In elk geval binnen een democratie. De staat aanklagen is dus feitelijk jezelf aanklagen, of in elk geval het gros van je medeburgers. In die context houdt het dus feitelijk in dat je een rechter erbij wilt halen op het moment dat je de meerderheid van je bevolking niet kunt overtuigen van je politieke standpunten. ben je dan niet feitelijk bezig om via een omweg een vorm van dictatuur te vestigen (zolang die rechter bereid is om tegen de meerderheidswil van je volk recht te spreken natuurlijk). Kortom, die "Wij" die actie willen mogen zich wat mij betreft niet aan hun verplichting onttrekken om hun medeburgers gewoon zoals het hoort van hun standpunt te overtuigen. Zo hoort dat in een democratie.

1 Reactie
Wiljan45
Wiljan4512 dec. 2012 - 15:04

Eens. De overheid ben jij en je moet jezelf niet voor de rechter willen slepen.

Bart van Oerle
Bart van Oerle12 dec. 2012 - 15:04

Net als wat Blits Kikker zegt: het heeft geen zin om dit alleen in Nederland te doen. Als wij minder fossiele brandstoffen gaan gebruiken, zal dat de prijs ervan drukken, daardoor wordt het weer aantrekkelijker voor andere landen om die olie/gas/kolen te gaan gebruiken. Daarbovenop lijkt het me onwaarschijnlijk dat zoiets bij de rechter af te dwingen is, zie ook de discussie hier: http://www.staatvanhetklimaat.nl/2012/06/12/advocaat-roger-cox-ipcc-rapport-heeft-onaantastbare-juridische-waarde/

1 Reactie
Alfred Blokhuizen
Alfred Blokhuizen12 dec. 2012 - 15:04

Dus... het heeft geen zin om alleen in Nederland iets te doen, dus doen we gewoon helemaal niets. Tja..... als we zo gaan beginnen.......... Dat anderen niets doen, doen wij ook niets is het allerslechtste argument dat je maar kunt gebruiken. Zo wacht iedereen op iedereen. Dan gebeurt er nooit wat, of verandert er niets. Ik vind uw mening daarom alles behalve slim. Ik moest wel lachen om het prijsargument. Weet je wat, is dan mijn conclusie, we gaan hard olie / gas / kolen verstoken, want dan wordt ie lekker duur voor andere landen.

cranberry12
cranberry1212 dec. 2012 - 15:04

> "Maar omdat we de rechter objectief willen laten kijken naar alle feiten die op tafel liggen." Alsof een rechter de deskundigheid heeft om duidelijkheid te scheppen, daar waar duizenden wetenschappers hebben gefaald. Met de hamer der onwetendheid een dogmatisch geloofspunt in het leven roepen, dat desgewenst met geweld wordt gehandhaafd. Ook wordt er een flagrante denkfout geëtaleerd in de gebruikte onderbouwing. zoals ook al reeds door anderen is opgemerkt. De rechter gaat hier op de stoel van de wetgever zitten. Dit is zeker geen democratische weg. Het stelt de verhouding tussen het democratisch staatsbestel en de rechtsstaat op scherp, in zoverre zelfs dat de één het ander beslissend gaat vervangen. En dit komt van een 'directeur'? Ik mag toch hopen dat u ver onder de Balkenende norm zit.

1 Reactie
Alfred Blokhuizen
Alfred Blokhuizen12 dec. 2012 - 15:04

U maakt een vergissing. Rechters hebben de deskundigheid niet, maar luisteren naar deskundigen en baseren daarop hun vonnis. Wordt er aan de regels gehouden of niet. Die regels hebben we op democratische wijze democratisch afgesproken. De rechter zit dus nooit op de stoel van de wetgever, maar toetst aan de regelgeving. Een rechter is ook geen verkeerskundige, maar veroordeelt wet tot boetes bij te hard rijden. De laatste opmerking in uw bijdrage is overbodig, onder de gordel en dus ver beneden de maat. Het maakt uw bijdrage ongeloofwaardig. Na zo'n opmerking vraag ik me af welk inkomen u eigenlijk zo mogen verdienen....

[verwijderd]
[verwijderd]12 dec. 2012 - 15:04

"Naar de rechter om klimaatbeleid af te dwingen" Het wordt al langer hoe gekker met die klimaatgekkies.

1 Reactie
Alfred Blokhuizen
Alfred Blokhuizen12 dec. 2012 - 15:04

U noemt ze klimaatgekkies, maar u komt niet verder dan dat. Het zou u sieren dan tenminste te komen met een net zo uitgebreide visie waarom ze ongelijk heeft. Tot die tijd vind ik uw reactie het niveau hebben van een kwakende eend. In die zin heeft u de juiste nickname gekozen.