Muziek als pensioen

Stel je eens voor dat een halve eeuw nadat Leonardo Da Vinci zijn meesterwerk Mona Lisa had volbracht, andere artiesten aanpassingen aan het schilderij hadden mogen maken. Het was immers al meer dan vijftig jaar geleden dat het doek was geproduceerd.

De gemiddelde smaak en interpretatie van kunst waren in de loop der tijd logischerwijs veranderd, waardoor er dus best het een en ander kon worden gewijzigd. Misschien moest haar glimlach nu wel iets meer worden aangezet, of had haar gezicht een iets dikkere wenkbrauwlijn nodig? Een ridicuul en hypothetisch voorbeeld natuurlijk, maar daarom des te schokkender dat er heden ten dage een beroepsgroep is die wel degelijk met dit fenomeen te maken heeft. In de muziekindustrie vervallen namelijk de rechten van artiesten en componisten na verloop van tijd. Dit betekent dat een compositie hierna door iedereen gebruikt, of erger nog, misbruikt kan worden. Voor de schrijvers/componisten van nummers is er niet direct nood aan de man. Auteursrecht vervalt namelijk pas 70 jaar na overlijden van de maker, dus hebben alleen hun erfgenamen pech wanneer dit beschermingsrecht vervalt. Uitvoerende artiesten en producenten vallen echter onder naburig recht. Voor hen verdwijnen de rechten vijftig jaar na de eerste publicatie van een opname. In de praktijk betekent dit dat artiesten die in de jaren zestig furore maakten, binnenkort geen stuiver meer ontvangen voor hun bijdrage aan de ontwikkeling van de popmuziek. Voor deze generatie extra zuur omdat in die jaren de uitvoerende artiest zelden ook de schrijver van het lied was. Een van de gedupeerden is polderrocker Peter Koelewijn, die zijn hit ‘kom van dat dak af’ in 1960 produceerde en zong. Hierdoor vervallen volgend jaar zijn rechten en ontvangt hij geen vergoeding meer wanneer zijn rock-‘n-roll-evergreen op de radio wordt gedraaid. Saillant detail: naburig recht is, na een lobby van bijna tien jaar door BV Pop, pas in 1993 erkent waardoor de zanger slechts 18 jaar van deze bescherming heeft kunnen genieten. Vorig jaar wilde de Europese Commissie dit onrecht al aanpakken en werd er een voorstel ingediend om het naburig recht te verlengen naar 95 jaar. Enkele lidstaten spartelden tegen, waarna een compromis werd bereikt van 70 jaar én de oprichting van een steunfonds voor sessiemuzikanten werd gegarandeerd. Probleem opgelost zou je denken, ware het niet dat de Nederlandse regering zich verzet tegen deze verlenging. Onbegrijpelijk, want waarom wil de coalitie niet dat de artiesten, die nota bene  hebben bijgedragen aan de culturele ontwikkeling in ons land, hun goede oudedagsvoorziening behouden? Door de starre houding van onze regering komt de algehele Europese regelgeving omtrent muziekrechten zelfs in gevaar. Wanneer er namelijk binnen vier weken geen groen licht komt vanuit de Hofstad, gaan de voorgenomen beleidsplannen voorlopig weer de ijskast in. Dit betekent dat zowel het naburig recht, als het auteursrecht door de 27 lidstaten individueel geregeld moeten worden. Beste overheid, kom dus heel snel bij zinnen en waarborg een faire vergoeding voor de creativiteit -en soms zelfs genialiteit- van onze vaderlandse artiesten. Muziek is immers een cultureel erfgoed, waar veel mensen al jaren iedere dag van genieten en dat moet ook in de toekomst zo blijven.