Monsterovername Monsanto doet wereld huiveren

De voorgenomen overname van het beruchte, zo niet gehate biotechbedrijf Monsanto door chemiegigant Bayer zorgt wereldwijd voor veel weerstand, angst en beven. Wanneer de aandeelhouders van beide bedrijven de overname ter waarde van 66 miljard dollar (59 miljard euro) goedkeuren, wordt het monsterbedrijf in een klap de grootste producent van zaden en bestrijdingsmiddelen voor de landbouw wereldwijd.

Roundup De machtige Amerikaanse zadenproducent Monsanto heeft een slecht imago omdat het bedrijf boeren zou uitknijpen en tegenstanders bedelft onder rechtszaken. Onderzoek heeft daarnaast aangetoond dat een van haar bekendste producten, onkruidverdelger Roundup , zeer waarschijnlijk kankerverwekkende stoffen bevat. Het bedrijf zag zich daarnaast onlangs genoodzaakt een schikking van 80 miljoen dollar met de Amerikaanse beurstoezichthouder SEC te accepteren, vanwege fraude met de omzetcijfers van Roundup.

Maar ook het Duitse concern Bayer maakt zich niet altijd even populair. Zo bleek in 2013 dat bestrijdingsmiddelen van het bedrijf medeverantwoordelijk zijn voor de massale bijensterfte en deed het bedrijf er alles aan om publicatie van schadelijke rapporten te voorkomen. De onlangs onttroonde Nederlandse topman van Bayer, Marijn Dekkers, liet zich in 2014 in alle eerlijkheid ontvallen dat een nieuw Bayer-geneesmiddel tegen kanker alleen bedoeld was voor rijke mensen.

Huwelijk uit de hel Er bestaat echter een kans dat toezichthouders de deal nog kunnen blokkeren. Maar ook politici als Bernie Sanders kunnen nog roet in het eten gooien. De Democratische senator uit Vermont noemt de overname een ‘huwelijk uit de hel’ en een ‘bedreiging voor alle Amerikanen’. Volgens Sanders zijn dergelijke monsterfusies nergens goed voor, behalve voor de winsten van megabedrijven die de consumenten vervolgens opzadelen met hogere prijzen.

In een tijd dat concurrenten als ChemChina-Syngenta en DuPont-Dow Chemical eveneens samensmelten tot megabedrijven is die vrees ook zeker niet ongegrond. Als al deze voorgenomen fusies doorgaan dan zullen de drie grootste bedrijven die overblijven (Bayer-Monsanto, ChemChina-Syngenta en DowDupont) samen wereldwijd 59 procent van de gepatenteerde zaden en 64 procent van alle pesticides verkopen. Om te voorkomen dat deze bedrijven een onaantastbare monopoliepositie krijgen in de wereldvoedselvoorziening, zullen het Amerikaanse ministerie van Justitie en Europese toezichthouders zich dus zeer kritisch dienen op te stellen.

Druk Een andere vrees is dat door de verminderde concurrentie bovengenoemde bedrijven minder druk voelen om te investeren in innovaties die nodig zijn om de groeiende wereldpopulatie te voeden en zich in plaats daarvan louter zullen toeleggen op winstgevende gewassen en welvarende markten.

Ook voor de voedselveiligheid wordt gevreesd. Joris Baecke, bestuurder bij LTO Nederland, zegt tegen BNR te vrezen dat de nieuwe gigant een onevenredige invloed krijgt op de rassen die ontstaan en de middelen die worden toegepast om ze gezond te houden:

Cc-illustratie: SumOfUs