Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

Monsanto en de macht

  •  
31-07-2013
  •  
leestijd 3 minuten
  •  
240 keer bekeken
  •  
BNNVARA fallback image
Co-auteur Janneke Bruil: We keken nogal vreemd op van de plotselinge oproep van Louise Fresco van begin deze maand tot een 'genetische lente'
In de afgelopen weken ging er een zucht van verlichting op onder tegenstanders van gentechnologie in landbouw toen het beruchte agro-chemische bedrijf Monsanto besloot om alle Europese patentaanvragen voor genetisch gemanipuleerde gewassen in te trekken. Nog blijer werden die tegenstanders toen bekend werd dat hetzelfde bedrijf in India een gevoelige tik op de vingers van de regering inzake intellectueel eigendom.
Wereldwijd nemen de protesten toe, zoals de ‘mars tegen Monsanto’ die in mei ook in Nederland werd gelopen. Ook wij liepen daarin mee, omdat we de greep die agromultinationals hebben op ons voedsel, onze omgeving en op miljoenen boeren immoreel vinden. We keken daarom nogal vreemd op van de plotselinge oproep van Louise Fresco van begin deze maand tot een ‘genetische lente’. Fresco, hoogleraar duurzaamheid aan de UvA, zit er behoorlijk naast. Als van iets gebleken is dat het niet duurzaam is, is het wel gentech-landbouw. Maar er is meer. Fresco gaat volkomen voorbij aan de factor Macht, die juist in het debat over gentech en industriële landbouw zo centraal staat.
Dure patenten houden kleine boeren van de markt Zo spreekt ze over octrooi- en patentrechten op zaden. Ze beweert dat de kleine Afrikaanse boerin gewoon haar tomaten kan blijven oogsten. Maar met de zin “De Nederlandse zaadindustrie is er zo groot door geworden” zegt ze het zelf. Het internationale patentrecht is zo ingericht dat grote zaadveredelaars en gentechbedrijven beschermd worden. Een boerin uit Malawi is hierin geen partij. Wie kan er door dit patentbeleid haar/zijn kinderen naar een goede school sturen? De Malawiaanse boerin met een paar tomaten van dure zaden of de Nederlandse zaadveredelaar die een dochter is van Monsanto?
Prijs voor zaden dodelijk Fresco stelt: “Boeren worden alleen afhankelijk van zaadbedrijven als zij commerciële boeren zijn.” Een onhoudbare stelling. In veel droge, arme landen worden gentechzaden tegen aanvankelijk zeer lage prijs aan de man/vrouw gebracht. Omdat die zaden steriel zijn, geven de planten geen nieuwe zaden en moet de boer ze ieder jaar opnieuw kopen, later tegen veel hogere prijzen. Bovendien stijgt het gebruik van pesticiden in sommige landen flink, zoals blijkt uit recent Nieuw-Zeelands vergelijkend onderzoek tussen de VS en Europa (waar gentech niet is toegestaan).
Ook na de introductie van genetisch gemanipuleerde katoen in India, steeg de verkoop van pesticiden omdat dit gewas extra gevoelig voor plagen is. Gentechnologie is economisch riskant voor boeren (ook omdat er dure kunstmest bij nodig is) en kan leiden tot armoede én wanhoop. De zelfmoordgolf onder Indiase katoentelers die geen uitweg meer zagen is vele malen gedocumenteerd. Dat Fresco dit wegzet als ‘mythe’ is onbegrijpelijk. Fresco denkt dat dat de Indiase milieubeweging sterk beïnvloed zou zijn door het westen maar ook daar slaat ze de plank volledig mis. Juist omdat dit thema in India al jarenlang speelt heeft de Indiase milieubeweging veel invloed op Europese geestverwanten. Een betere weg Honger in arme landen kan beter (en goedkoper) worden opgelost. Moderne wetenschap, lokale kennis van landbouw, de omgeving en het klimaat en opeenvolgende veldexperimenten hebben duidelijk gemaakt dat voedselproductie heel goed kan worden verbeterd. Helaas wordt er nauwelijks geïnvesteerd in het versterken van deze kennis, zoals agro-ecologische oplossingen, participatieve garantiesystemen, slimme zaaduitwisseling, toegang tot regionale markten. Er wordt te vaak voorbij gegaan aan de wensen en kennis van boerinnen en boeren zelf.
Wij, en de andere betogers tegen Monsanto van mei, willen weten wat we eten en hoe dat is geproduceerd. We willen een gezonder voedselsysteem en inperking van de macht van de grote agro-industriëlen. Dit protest sluit naadloos aan bij de strijd om autonomie van boeren wereldwijd. Louise Fresco weet dit, en het snijdt geen hout om het af te doen als ‘elitair’. Een eerlijk debat over gentechnologie kan niet alleen over gewasopbrengsten per hectare gaan, maar moet ook machtsverhoudingen bespreken. Dan heb je kans dat het in de globale agrarische sector nog eens zomer wordt.
Dit artikel is geschreven door Nathalie van Haren van Both Ends en Janneke Bruil van de stichting ILEIA. Beide organisaties zetten zich in voor een duurzame toekomst.

Meer over:

opinie, groen
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.

Reacties (26)

Sodapop1
Sodapop131 jul. 2013 - 12:48

Wij liepen ook in mei de mars vanuit Wageningen naar Monsanto. Monsanto, achterbaks diep verscholen in the middle of nowhere. Misselijkmakenmd hoe een stel proleten zich het recht nemen om de autonomie van nandermans lichaam te willen beheersen. Van mij mogen ze allenmaal achter de deur met de nodige anti psychose pillen.

Grozny
Grozny31 jul. 2013 - 12:48

Professor Richard Lewontin, professor of genetics, Harvard University http://www.nybooks.com/articles/archives/2001/jun/21/genes-in-the-food/?pagination=false "An ecosystem, you can always intervene and change something in it, but there's no way of knowing what all the downstream effects will be or how it might affect the environment. We have such a miserably poor understanding of how the organism develops from its DNA that I would be surprised if we don't get one rude shock after another."

toshiba
toshiba31 jul. 2013 - 12:48

Fresco uitspraken worden door goed wetenschappelijk onderzoek onderuit gehaald, zoals ik in diverse blogs heb aangehaald. http://hgroen.wordpress.com/2011/05/01/vraagtekens-bij-verantwoord-soja-van-monsanto/

Styno
Styno31 jul. 2013 - 12:48

Nathalie, je schrijft: "Omdat die zaden steriel zijn, geven de planten geen nieuwe zaden en moet de boer ze ieder jaar opnieuw kopen, later tegen veel hogere prijzen." Monsanto heeft dan wel het patent op de 'terminator' genen maar gebruikt die niet om boeren te dwingen om elk jaar nieuwe zaden te kopen. Daarvoor gebruikt Monsanto een ander middel: contracten en de rechtzaal, boeren mogen geen zaden van Monsanto's GMO-rassen bewaren voor de volgende oogst. Het resultaat is natuurlijk hetzelfde, de boeren zijn gedwongen om elk jaar nieuw zaaigoed bij Monsanto te bestellen.

gifsoja
gifsoja31 jul. 2013 - 12:48

Goede kritiek. Wat zit mevrouw Fresco er weer vreselijk naast. Met droge ogen poneert ze stellingen die absoluut onjuist zijn. Gentech gewassen hebben niet geleid tot hogere opbrengsten of verminderd gebruik van pesticiden. Integendeel, de opbrengsten zijn lager en het pesticidengebruik is enorm gestegen. Daar zijn vele onderzoeken naar gedaan, maar kennelijk leest mevrouw Fresco dat soort stukken niet. Ze doet zich voor als prof, maar feitelijk is ze als commissaris voor oa Rabobank en Unilever gewoon een lobbyist voor de voedingsindustrie. Hoog tijd voor een duurzame lente aan de Universiteit van Amsterdam, met een nieuwe prof duurzaamheid.

JanB2
JanB231 jul. 2013 - 12:48

Een opsomming van de functie's van Louise Fresco (bron wikipedia): Fresco is lid van de Raad van Commissarissen van de Rabobank Nederland, een van 's werelds grootste banken in de agrarische sector. Sinds 2009 is zij niet-uitvoerend bestuurder van Unilever en vanaf 2013 tevens voorzitter van het Corporate Responsibility Committee bij Unilever. Zij is Kroonlid en lid van het Dagelijks Bestuur van de Sociaal-Economische Raad (SER) en lid van de Trilateral Commission. Tevens is zij lid van het bestuur van de Erasmusprijs, bestuurslid van het Koninklijk Concertgebouworkest, lid van de redactieraad van De Gids, lid van de Adviesraad Wereldvoedselprijs en lid van de Strategische Commissie van de OCP Group (Office Chérifien des Phosphates). Zij is voorzitter van het Compagnie Fonds van het Scheepvaartmuseum en van de Professoren Kamer binnen dit Fonds. In mei 2010 werd zij lid van het internationale wetenschappelijke team van de InterAcademy Council dat op verzoek van de Verenigde Naties het IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change) heeft doorgelicht. Eind 2010 trad zij als Trustee toe tot de Shell Foundation. Zij was jurylid van de Libris Literatuurprijs 2011. In juni 2011 werd zij benoemd als voorzitter van het Nationaal Platform Rio +20. Zij bekleedt tevens de functie van lid van de adviesraad van The Hague Institute for Global Justice. In 2012 werd zij benoemd tot Buitengewoon Lid van de Onderzoeksraad voor Veiligheid en trad zij toe tot de Strategische Adviesraad van de FAO. Als ze al deze functie's qua tijd een beetje serieus probeert te nemen dan is er nauwelijks tijd voor een afgewogen oordeel over wat dan ook.

4 Reacties
steppewolf
steppewolf31 jul. 2013 - 12:48

Als ik het zo lees is het de zoveelste arrogante graaibestuurder die denkt dat ze overal verstand van heeft en in de tussentijd haar uiterste best doet om, al graaiende, de wereld nog verder naar de klote te helpen.

lembeck
lembeck31 jul. 2013 - 12:48

Deze is ook wel aardig: http://www.uva.nl/over-de-uva/organisatie/medewerkers/content/f/r/l.o.fresco/l.o.fresco.html Inderdaad. deze dame is duidelijk dol op belangrijk zijn en het erbij behorende, vele geld. http://www.youtube.com/watch?v=l6O2EtGRaHA&feature=player_embedded#at=13

JoopSchouten
JoopSchouten31 jul. 2013 - 12:48

Pardon allemaal, en jou in het bijzonder. Ik zie net dat je ook naar haar achtergrond zocht. ; )))

RonaldMokens
RonaldMokens31 jul. 2013 - 12:48

Een power-broker.

lembeck
lembeck31 jul. 2013 - 12:48

Nathalie, ik krijg de nieuwsbrief van deze mensen: http://www.organicconsumers.org/ Is dit hetzelfde? Ik vind het zeer zorgelijk.

1 Reactie
steppewolf
steppewolf31 jul. 2013 - 12:48

Monsanto is een zwaar criminele, gifmengende, organisatie die zich wereldwijd toegang tracht te verschaffen tot markten middels corrupte types zoals Fresco.

JoopSchouten
JoopSchouten31 jul. 2013 - 12:48

'Fresco is lid van de Raad van Commissarissen van de Rabobank Nederland, een van 's werelds grootste banken in de agrarische sector. Sinds 2009 is zij niet-uitvoerend bestuurder van Unilever en vanaf 2013 tevens voorzitter van het Corporate Responsibility Committee bij Unilever. Zij is Kroonlid en lid van het Dagelijks Bestuur van de Sociaal-Economische Raad (SER) en lid van de Trilateral Commission. Tevens is zij lid van het bestuur van de Erasmusprijs, bestuurslid van het Koninklijk Concertgebouworkest, lid van de redactieraad van De Gids, lid van de Adviesraad Wereldvoedselprijs en lid van de Strategische Commissie van de OCP Group (Office Chérifien des Phosphates). Zij is voorzitter van het Compagnie Fonds van het Scheepvaartmuseum en van de Professoren Kamer binnen dit Fonds. In mei 2010 werd zij lid van het internationale wetenschappelijke team van de InterAcademy Council dat op verzoek van de Verenigde Naties het IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change) heeft doorgelicht. Eind 2010 trad zij als Trustee toe tot de Shell Foundation. Zij was jurylid van de Libris Literatuurprijs 2011. In juni 2011 werd zij benoemd als voorzitter van het Nationaal Platform Rio +20. Zij bekleedt tevens de functie van lid van de adviesraad van The Hague Institute for Global Justice. In 2012 werd zij benoemd tot Buitengewoon Lid van de Onderzoeksraad voor Veiligheid en trad zij toe tot de Strategische Adviesraad van de FAO.' Bron: http://nl.wikipedia.org/wiki/Louise_Fresco 'Establishment' dus ...

1 Reactie
FransAkkermans1947
FransAkkermans194731 jul. 2013 - 12:48

Toevallig las ik dit net van Han van der Horst: "Dit land kent sinds jaar en dag de nodige ingezetenen die iemand meteen naar beneden halen zodra die meer lijkt voor te stellen dan zij zelf, naar buiten treedt, een heldere gedachte verkondigt, in de kijker staat."

JackJ
JackJ31 jul. 2013 - 12:48

Pablo Tittonell, hoogleraar ‘farming systems ecology’ aan Wageningen Universiteit zegt dat de Nederlandse landbouw in zijn geheel kan overschakelen op biologische productie. De huidige, intensieve landbouw gebaseerd op kunstmest, bestrijdingsmiddelen en monoculturen, is niet in staat om in de toekomst de wereldbevolking te voeden. Het roer moet radicaal om. "Er is voldoende speelruimte om de wereldvoedselproductie te verhogen en dat tegelijkertijd duurzaam te doen met, wat hij noemt, ecologische intensivering. Daarbij moet de landbouw en veeteelt intensief en op slimme wijze gebruik maken van de natuurlijke functies die het ecosysteem maar ook het landschap biedt." http://www.knakdeworst.nl/stembewustop2maart/?p=7389

1 Reactie
Anonimus2
Anonimus231 jul. 2013 - 12:48

Wageningen was in mijn hoofd al versmolten met Monsanto en het agrarisch-industrieel complex. Fijn dat daar toch mensen zijn die een tegengeluid laten horen.

ThomasWagenaar
ThomasWagenaar31 jul. 2013 - 12:48

Ja, Fresco is een beetje.. vervuild met allerlei ambitieuze titeltjes, en ja, ze neemt de moeite niet (meer) om haar standpunt te verdedigen en loopt vast in pedanterieën. Volgens mij heeft ze echter wel een punt dat we niet allemaal zo krampachtig moeten doen over gentech. Het kan veel opleveren, als het maar uit die corporate-machtstructuur verdwijnt, waarin ik de auteur volledig gelijk geef. Maar laten we nou niet onderzoek met veel potentieel ten goede van de mensheid uit het raam gooien vanwege het 'wat de boer niet kent' argument; we zouden met z'n allen eens stil moeten staan bij die hele voedsel en bio industrie en het 10x efficienter moeten gaan doen. Desnoods *met* gentech.

2 Reacties
toshiba
toshiba31 jul. 2013 - 12:48

Vraagje> Waarom nog efficiënter als de totale voedselproductie capaciteit al voldoende is om 12 miljard mensen te voeden. Wat dus 5 miljard meer is dan het aantal bewoners op deze planeet. En nee, het is niet rendabeler zoals studies in India en Brazilie hebben geleerd. zullen we niet gewoon bij de bron beginnen: in Europa wordt 40% van het voedsel weggegooid. Hoe efficient is dat?

Timotheus2
Timotheus231 jul. 2013 - 12:48

Thomas, Gentech is het probleem niet. Op termijn, als we leren zaden te veredelen op een GGO-wijze, kan dat voordelen opleveren. Momenteel echter is deze methode nog onbetrouwbaar. Voorbeeld: Gentech werkt door gewenst DNA -letterlijk- in de DNA-structuur van zaadcellen te schieten. De schade die de cellen hierbij oplopen, worden niet in rekenschap genomen. Het gevolg is dat de nieuwe plant ongewenste proteïnen gaat aanmaken. Proteïnen die ons niet bekend zijn en dus als vijandelijk worden beschouwd. Resultaat: ons maag-darmstelsel maakt overuren om deze nieuw-gefabriceerde proteïnen onschadelijk te maken. Het is alsof je plastiek eet; je lichaam kán daar niets mee en probeert het zo snel als mogelijk te verwijderen. Het is niet gezegd dat deze bijproducten van GGO schadelijk zijn; ons lichaam herkent ze simpelweg niet als voedzaam.

FransAkkermans1947
FransAkkermans194731 jul. 2013 - 12:48

Ik citeer uit het interview met Van Haren in Vice Versa van 13 mei j.l. Waarom kopen die boeren dat Monsanto-zaad dan? ‘Ik weet het niet. Misschien krijgen ze een heel goede deal. Monsanto heeft ongelooflijk veel geld voor lobbyisten: 8.5 miljoen dollar per jaar, terwijl vergelijkbare agri-multinationals hier ‘slechts’ drie miljoen aan besteden. Die lobbyisten duwen het discours in de richting van overleven, groei en ontwikkeling. Al decennia lang selecteren boeren die in droge gebieden leven het zaad dat goed tegen droogte kan. Vervolgens komt Monsanto met genetisch gemanipuleerd zaad dat droogte resistent is en pretenderen ze dat ze een voedselzekerheidsdoorbraak in handen hebben. Zo zie je, het is een farce!’ Ze weet het niet waarom boeren bij Monsanto zaad kopen... En ze vindt 8.5 miljoen dollar voor lobbywerk ongelooflijk veel geld voor een multinational als M. ... Ze krijgt ook een vraag over die zelfmoorden in India. Monsanto zou wurgcontracten sluiten met Indiase katoenboeren, die daardoor uiteindelijk zelfmoord plegen. Critici zeggen dat de zelfmoordcijfers in India zeven jaar voor de invoer van Monsanto-katoen al torenhoog waren, dus dat er geen verband is. ‘De kwestie van die zelfmoorden is heel ernstig, maar vernauwt de discussie door deze te reduceren tot een welles-nietes verhaal. Ik kijk liever naar het grotere plaatje. Neem grote genetisch gemodificeerde sojavelden in Argentinië en Brazilië. Monsanto gebruikt daar trucs om gebieden waar genetisch gemodificeerd voedsel niet verbouwd mag worden toch binnen te komen.’ Kijken naar het grotere plaatje, dat is een manier om je onwetendheid te maskeren die ik nog niet kende. En dan de volgende demagogische onzin uit het stuk hierboven: "Een boerin uit Malawi is hierin geen partij. Wie kan er door dit patentbeleid haar/zijn kinderen naar een goede school sturen? De Malawiaanse boerin met een paar tomaten van dure zaden of de Nederlandse zaadveredelaar die een dochter is van Monsanto? " Wat wil ze anders in het kwekersrecht geregeld hebben? Laat ze daar eens mee komen.

2 Reacties
lembeck
lembeck31 jul. 2013 - 12:48

Frans, je vergeet dat boeren elk jaar opnieuw zaad MOETEN kopen, want de zaden uit de planten blijken steriel te zijn.

Timotheus2
Timotheus231 jul. 2013 - 12:48

Frans, Het verschil tussen kwekersrecht en patentrecht is, dat je mag doorkweken met zaden in het kwekersrecht. Als je op die manier nieuwe gewassen kweekt, zijn die op hun beurt weer beschermd. Bij patentrecht is dit onmogelijk. Het gebruik van een Monsanto-plantje moet ten eerste worden aangevraagd (gebruik van patent), daarnaast blijft Monsanto het patent behouden. Als je een nieuw gewas zou kweken op basis van gepatenteerd Monsanto-materiaal, blijft Monsanto (in elk geval deels) eigenaar van jouw kweek. Dat is compleet belachelijk en tegen de natuur van het kweekrecht in. Dat is één. De katoenteelt in India is precair. In India is het zo dat als iemand diep in de schulden zit en overlijdt, deze schulden niet op de familie mogen worden verhaald. Als je even zoekt op Youtube, ga je zien dat veel katoenboeren, dankzij overheidsinterventie (Monsanto werd in eerste instantie binnen gehaald als een wonderproducent), zichzelf diep in de schulden staken om beloofde superoogsten binnen te halen. Deze superoogsten bleven uit. Sterker nog; deze genetische katoenplanten bleken zwakker dan hun eigen plantjes voorheen. Als de oogst mislukt, zit de boer nu echter met een extra probleem: de aankoop van de zaden is duur en het ermee verweven Roundup (koppelverkoop) is nog duurder. Dat brengt mij meteen op het 3e punt: BASF, IG/Farben, Dow Chemical en Monsanto hebben maar 1 doel voor ogen: hun chemische bestrijdingsmiddelen verkopen door middel van koppelverkoop. Door zaden te creëren die enkel resistent zijn tegen hun eigen chemische bestrijdingsmiddelen, creëren ze een markt waarin zij monopolist zijn. De belofte van gentech, waarbij we tomaten met meer B12 vitaminen zouden krijgen, blijkt niet uit te komen. In plaats daarvan is er een markt ontstaan waarbij chemische fabrikanten het agri-culturele bedrijfsmodel hebben opgekocht en verkracht om hun chemische troep beter te kunnen slijten.

FransAkkermans1947
FransAkkermans194731 jul. 2013 - 12:48

Sommige tegenstanders van gentechnologie gaan wel erg ver in hun strijd de vooruitgang te blokkeren. http://www.boerderij.nl/Akkerbouw/Nieuws/2013/8/Aardappelproefvelden-vernield-1325942W/?cmpid=NLC|boerderij_vandaag|2013-08-02|Aardappelproefvelden_vernield

1 Reactie
Timotheus2
Timotheus231 jul. 2013 - 12:48

Monsanto is geen vooruitgang gebleken. De producent van Agent Orange, DDT & PCB's heeft gewoon een nieuwe, lucratieve manier gevonden van uitbuiting. Dat is geen innovatie, dat is misbruik. Als je dieper duikt in de manier waarop GMO op dit moment tot stand komt, begrijp je gelijk waarom het niet safe is. Het is momenteel nog een ongeleid projectiel dat enkel gebruikt wordt voor winstdoeleinden.

Grootbekje
Grootbekje31 jul. 2013 - 12:48

Bravo! Monsanto is levensgevaarlijk... Groundbreaking Investigation Reveals Monsanto Teaming Up With US Military to Target GMO Activists By Jonathan Benson/Global Research July 31, 2013 A hard-hitting investigative report recently published by a prominent German newspaper has uncovered some shocking details about the tactics being used by chemical giant Monsanto in assuming control of global agriculture. According to this thorough analysis, Monsanto appears to be aggressively targeting independent researchers, scientists, activists, and others opposed to genetically-modified organisms (GMOs) by utilizing the vast resources and manpower of both the United States federal government and the American military-industrial complex. Lees verder: http://www.globalresearch.ca/groundbreaking-investigation-reveals-monsanto-teaming-up-with-us-military-to-target-gmo-activists/5344496 Zeer de moeite waard!

1 Reactie
lembeck
lembeck31 jul. 2013 - 12:48

Kwam net dit artikel tegen: http://www.gewoon-nieuws.nl/2013/08/nauwe-banden-tussen-regering-obama-en-monsanto/#.UgCnBKwp-5- De regering Obama en Monsanto... vraag me af, hoeveel Monsanto 'doneert' aan de Amerikaanse regering, of zou het uitsluitend aan Obama zelf zijn?