Joop

Mijn vragen over vrijheid

  •    •  
05-05-2021
  •  
leestijd 4 minuten
  •  
217 keer bekeken
  •  
gevangen

© cc-foto: S. Hermann & F. Richter

Vandaag viert Nederland dat ze vrij is, maar mijn gedachten gingen naar alle mensen die dat niet zijn.
Het is 21:19 uur. 4 mei. Ik heb de herdenking op de Dam via de televisie gevolgd. Om kwart voor negen ben ik in de miezerregen nog even naar een monument hier in de stad gefietst, zodat ik er veilig maar toch ook wel even fysiek stil bij kon staan. Mijn oma heeft me nog even geappt over de herdenking, en ik heb gereageerd met hoe lief ik dat vond. Nu zit ik op de bank dit te schrijven, terwijl ik mijn gedachten over de betekenis van deze twee dagen laat gaan.
Mijn gedachten zijn deze avond, net als die van veel andere mensen in Nederland, bij allen die hun leven hebben moeten verliezen aan oorlog en conflict. Bij allen wier vrijheid is afgenomen. Allen die zijn vermoord om wie zij waren. Allen die zich hebben ingezet voor de vrijheid en veiligheid van henzelf en anderen, op wat voor manier dan ook, en dit met hun leven hebben moeten bekopen.
Mijn gedachten waren bij het verleden. Bij de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog, en alle oorlogen sindsdien. Maar hoe meer ik er bij stilsta, hoe meer mijn gedachten ook bij het heden komen.
Mijn gedachten zijn bij de Oeigoeren, van wie er op dit moment meer dan een miljoen zijn opgesloten in concentratiekampen. Slachtoffers van genocide, gepleegd door de Chinese overheid. In de woorden van Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma: ‘de grootste massaopsluiting van etnische minderheden sinds de Tweede Wereldoorlog’. Ook Oeigoeren die in Nederland wonen – het land dat wij vrij noemen – zijn niet veilig voor de bedreigingen van het Chinese regime.
Mijn gedachten zijn bij de mensen in Myanmar, die op dit moment gebukt gaan onder een militaire staatsgreep. Hierbij denk ik in het bijzonder aan de Rohingya, die al decennia lang slachtoffer zijn van etnische zuivering en genocide gepleegd door het Myanmarese regime. Honderdduizenden Rohingya moeten vluchten voor hun leven. Minstens sinds de staatsgreep zijn ook de Kachin, Karen, Rakhine en Shan hier slachtoffer van.
Mijn gedachten zijn bij de Palestijnen. Vorige week nog heeft Human Rights Watch een uitgebreid rapport gepubliceerd waarin de behandeling van de Palestijnen in Israël als apartheid wordt bestempeld.
Mijn gedachten zijn bij de mensen in Tigray, die op dit moment in een gruwelijke oorlog leven. In slechts drie maanden hebben meer dan 52.000 mensen daar hun leven verloren , en sindsdien zijn er alleen maar meer slachtoffers gevallen. Meer dan 3 miljoen mensen moeten hun thuis ontvluchten. Deze oorlog is pas afgelopen november begonnen.
Mijn gedachten zijn bij de mensen in Darfur. Bij de mensen in Syrië. Bij de LHBT+ mensen die in de 11 landen wonen waar hier de doodstraf op staat. En bij alle andere mensen die op dit moment verwikkeld zijn in de talloze andere levensbedreigende situaties ergens ter wereld. Volgens TLDR News was er op 6 april sprake van 56 gewelddadige conflicten wereldwijd. Dat is op zichzelf al een schrikbarend hoog aantal, en hierin zijn andere situaties van onderdrukking, beperking van vrijheid en schending van mensenrechten dus nog niet eens meegenomen.
Ik ben dankbaar en blij dat ik in een land leef dat zich vrij kan noemen. Het is ook erg goed dat we een dag hebben waar we stilstaan bij de waarde en de breekbaarheid van vrijheid. Vrijheid is een groot goed. Dat moeten we koesteren.
Toch voelt het ook een beetje vreemd om mijn vrijheid te vieren terwijl er miljoenen en miljoenen mensen zijn die niet van diezelfde vrijheid kunnen genieten. Miljoenen mensen moeten elke dag vechten voor hun leven. Alles op het spel zetten om een kans te maken op vrijheid. Lijden onder onderdrukking, geweld en mensonterende omstandigheden. Mijn gedachten roepen vragen bij me op. Wat als ik een van die mensen was geweest? Wat had ik dan gedaan? Wat zou ik dan hebben gevonden van hoe ze in ‘vrije’ landen met mijn situatie omgaan?
Hoe kunnen dit soort conflicten nog steeds voorkomen? Waarom wordt er niet meer gedaan om dit te stoppen? Wat kan er gedaan worden? Moeten wij wel degene zijn die dat doen? Als dat niet zo is, hoe kunnen we dan wel helpen?
Waarom gaat het hier in Nederland zo weinig over zo veel van deze conflicten? Als een situatie wel de publieke aandacht grijpt, zoals de genocide tegen de Oeigoeren, waarom doen we als land daar dan vervolgens niets mee? Waarom worden mensen die vluchten voor geweld en oorlog in Nederland nog steeds zo veel gedemoniseerd? Waarom zijn niet meer mensen daar boos over en doen niet meer mensen daar wat tegen? Waarom gaat het bij hulp aan mensen die hulp nodig hebben alleen maar over hoe het voor Nederland zo pijnloos mogelijk blijft, en niet over hoe we de pijn van deze mensen het beste kunnen verzachten? Wat is ‘Dit nooit weer’ nog waard als het op veel plekken wel weer gebeurt?
Waarom kijken we toch zo anders tegen conflicten en oorlogen aan als ze niet op Nederlandse bodem plaatsvinden? Het gaat nog steeds om mensenlevens. Mensen zoals jij en ik.
Allemaal vragen waar ik het antwoord niet op weet, maar die wel belangrijk zijn om over na te denken. Besef van de gruwel van oorlog en de waarde van vrijheid gaat verder dan onszelf. Alle mensen die nu lijden onder oorlog willen hetzelfde wat wij wilden toen wij 81 jaar geleden onze vrijheid verloren: vrij en veilig kunnen leven. Als wij in de situatie van de Oeigoeren, de Rohingya of de inwoners van Tigray hadden gezeten, wat hadden wij dan gewild dat er was gedaan?
De laatste vraag: als talloze mensen elke dag voor hun leven moeten vrezen, hoe ‘vrij’ zijn ‘wij’ dan echt?
Delen:

Praat mee

Heb je een vraag, suggestie of wil je gewoon iets kwijt? Dat kan hier. Lees onze spelregels.

avatar

Reacties (9)

tinekea2
tinekea25 mei 2021 - 11:19

"Waarom kijken we toch zo anders tegen conflicten en oorlogen aan als ze niet op Nederlandse bodem plaatsvinden? Het gaat nog steeds om mensenlevens. Mensen zoals jij en ik." omdat we daar als Nederland te klein voor zijn? Omdat we dat op Europees verband moeten aanpakken? Omdat we op onze eigen kleine manier wel hulp bieden? Omdat we bijdragen aan vredesmissies? Omdat we ontwikkelingshulp bieden. En omdat we niet als klein landje de hele wereld kunnen redden?

1 Reactie
The Apple
The Apple5 mei 2021 - 17:53

Yep, als we nou Amerikanen waren. dan gingen we overal de democratie brengen.

Abdu
Abdu5 mei 2021 - 10:52

Er is in Nederland voor de “ander” niks om te vieren. De vrijheid zonder diversiteit is gewoon modern Racisme (geen nationalisme); of in het beste geval een kip zonder veren. Voor dit stuk is er een die ons bericht “Extreemrechts gevaar bereikt recordhoogte in Duitsland”. In Nederland is het niet beter gesteld. En na dit stuk komt de andere waarin we als EU gezamenlijk “Meer dan 2.000 vluchtelingen dood” duwen in de zee. Kortom, Europa slaapt nu onder de schaduw van nieuw facisme.

Middenman
Middenman5 mei 2021 - 9:50

Wat vinden wij het in Nederland toch moeilijk om het gedenken gewoon te laten waar het voor bedoeld is. Als je het breder maakt en verder weg dan heeft het steeds minder effect. Juist nu het extreme rechts-nationalisme zo duidelijk aanwezig is, geaccepteerd wordt en een goot podium krijgt is het belangrijker dan ooit om 'gewoon' stil te staan bij de gevolgen daarvan in en voorafgaand aan WOII. Ik huiver bij de gedachte dat die stroming weer zo prominent aanwezig is en weiger de strijd daartegen te laten verwateren door dit soort, op zich goed bedoelde verhalen.

Rutger Groot
Rutger Groot5 mei 2021 - 7:40

Ja dat is wel ingewikkeld wat we aan al die ellende in de wereld kunnen doen. In ieder geval consequent zijn en samen met andere EU landen (alleen bekenen we niet veel in de wereld) dit aankaarten, onder de aandacht brengen en strenger zijn mbt handelsbelemmeringen, stoppen van EU toetredingsdiscussies, stoppen van subsidies etc. En door ook binnen NL niet te accepteren en op te treden tegen het feit dat homo's niet hand in hand over straat kunnen, Joden geen keppeljes kunnen dragen en vrouwen hun sluier niet zonder bedreigingen kunnen afwerpen.

Markzelluf
Markzelluf5 mei 2021 - 7:22

Wat een bijzonder stukje. De schrijver vermeldt de exacte tijd 21.19 uur - en geeft aan dat op dat moment zijn gedachten uitgingen naar tal van groeperingen, zoals Oeigoeren, Palestijnen en Syriërs. Dergelijke gedachten kunnen niet anders dan oppervlakkig zijn geweest. Vervolgens vraagt hij zich af waarom we allerlei conflicten elders in de wereld niet kunnen voorkomen. Misschien goed als Tyler zich realiseert dat we op 4 mei, dodenherdenking, geen dag van de vrijheid, ook de slachtoffers herdenken die gevallen zijn na de tweede Wereldoorlog in gewapende conflicten waar Nederlandse mannen en vrouwen juist probeerden actief vrede te bewerkstelligen. Vraag maar eens aan Jolanda Sap wat veel linkse mensen van dergelijke missies vinden, Tyler.

P Haan
P Haan5 mei 2021 - 6:28

Je hebt het er maar druk mee, met dat denken aan alles en iedereen. Het is een variant op drogredeneren, waarbij je je eigenlijk af moet vragen waarom je niet 'gewoon' kan gedenken waar dit over gaat. De uitgesproken woorden bij het leggen van de kransen zijn wat voor mij telt. Juist door het klein te maken, maak je het groot. Maar dat is confronterend, en eng. Als je niet in staat bent om daar in je hoofd naar toe te gaan, is jouw omzwerving een goede ontsnapping. Dan komt het maar niet zo dichtbij. Mijn schoonouders leven nog. Geboren in de oorlog, maar daar natuurlijk niet echt een actieve herinnering aan. Wel aan het vervolg, want de oorlog was niet voorbij toen de handtekening gezet was. Wederopbouw klinkt als stenen metselen, maar dat handjevol overlevenden uit de kampen zijn niet door TUI met de bus naar huis gebracht. Als ze al thuis kwamen, want een groot deel heeft het niet eens gehaald, was hun huis door een ander bewoond en konden ze niet eens aantonen dat ze eigenaar waren. Een onderbelichte schande, zeg maar. De trauma's, de ellende, het niet willen praten, allemaal gewoon twee huizen verder. Oeigoeren maken hetzelfde door, maar dat snappen kan alleen als je het klein en persoonlijk durft te maken. Wat hadden wij gewild? Precies wat er gedaan is. Tegen alle politieke en economische druk in hebben een paar mensen het voor elkaar gekregen dat er een alliantie werd gevormd die de strijd aan ging. Want dat was niet echt een simpele keus, ook de betrokkenheid van de Amerikanen is op zijn reet af geregeld. Eigenlijk dankzij de Japanners, want de bevrijding van Europa is met een hele rare agenda langs het Congres geloodst op de flanken van Pearl Harbor. Een beetje net als Afghanistan, zeg maar. Deze dag zou op moeten laden om de rest van het jaar daar op door te drukken. Even de batterij vol, even terug naar waar het nu eigenlijk over gaat. Moed verzamelen, en dan kijken welke politicus de Oeigoeren op de agenda blijft zetten, en waarom de meerderheid economische belangen zwaarder vindt wegen. Net als de Amerikanen, destijds. Maar weet waar je om vraagt, en bedenk goed wat je eigenlijk voorstelt. Het gaat altijd over mensen. De mensen die zich op de stranden hebben gestort. Zich uit de lucht lieten vallen. Naar het slagveld wandelden. Of voeren. En ook de mensen daar tegenover, die dat allemaal op zich af zien komen en eigenlijk ook niet eens echt schuldig verklaard kunnen worden. Onvoorstelbaar.

2 Reacties
adriek
adriek5 mei 2021 - 10:51

Onvoorstelbaar dat wij, die de herinnering zeggen levend te houden, zo onbewogen blijven bij wat 'daar' nog dagelijks gebeurt.

P Haan
P Haan5 mei 2021 - 20:27

Wie zijn 'wij' in dit verband?