Mijn herinneringen aan Hans van Mierlo

Opinie

•

12-03-2010

•

leestijd 3 minuten

•

Zijn verzet tegen geforceerde politieke stammenstrijd was de reden voor mij om politiek actief te worden.

Gisterenavond kwam het bericht dat Hans van Mierlo is overleden. Hij was in 1966 de oprichter van D66, maar oversteeg de grenzen van de politieke afbakening. Sterker nog: zijn verzet tegen geforceerde politieke stammenstrijd was juist de reden om politiek actief te worden. Hij was een van de markantste politici van de 20ste eeuw.

De eerste keer dat ik met hem in ‘aanraking’ kwam was toen ik in 1989 zijn poster met afbeelding voor mijn puberraam ophing. Er waren toen Tweede Kamerverkiezingen en ik bracht folders rond. Een paar jaar later zag ik hem voor het eerst echt. Bij een congres van de Jonge Democraten in 1994 sprak hij ons toe. Opvallend: hij was toen al 63, maar was op het toppunt van zijn kunnen, en uitermate populair onder jongeren. De oudere bohemien Van Mierlo belichaamde zowel persoonlijk, als politiek het jeugdige ideaalbeeld.

In dat jaar haalde hij ook zijn grootste verkiezingsoverwinning. Tijdens de verkiezingsbijeenkomst in Krasnapolksi in Amsterdam gaf hij, rommelend met zijn papieren op het spreekgestoelte, een prachtige speech. Samen met een aantal Jonge Democraten improviseerde we een loflied. Op de melodie ’24 rozen’ van Toon Hermans, werd het ’24 zetels voor Hans’. Uiteindelijk zong de hele zaal hem hiermee toe.

Na zijn ministerschap, nam hij in 1998 afscheid als politicus. Dat afscheid, in de Theatercompagnie in Amsterdam, was een mooie belevenis. Vrienden als Marcel van Dam hielden ontroerende en geestige verhalen. Acteurs Gijs Scholten van Asschat en Pierre Bokma nodigde Van Mierlo uit met hen een scene uit een Koningsdrama van Shakespeare te spelen, die handelde over macht, en het afleggen daarvan. Met die prachtige stem proefde hij de woorden van Shakespeare.

De jaren daarna heb ik als voorzitter van de Jonge Democraten een aantal maal met hem gediscussieerd. Toen ik net Kamerlid was ben ik hem een ochtend gaan opzoeken. Het was een miezerige dag, en toen hij de deur opendeed, zei hij: ‘Hou je van Appelflappen?’ Samen liepen we naar de bakker en al boven de broodjes was het gesprek al op de stand van het land. Hij vroeg ook naar je persoonlijk welbevinden. Hij belde nog tot vorig jaar met enige regelmaat met tips, of vragen. Op sommige punten waren we ook het niet altijd eens -rond democratisering ben ik meer van de flank Jan Terlouw- maar hij woog je argumenten zorgvuldig, en gaf je altijd wat scherpe observaties mee, waar je weer over na kon denken. Zelfs toen ik hem in 2004 belde voor advies over een functie waar ik voor was gevraagd, gaf hij weer een intrigerende formulering: ‘Als politicus zou ik zeggen: doe het. Maar als ik je vader was, dan zou ik het je afraden.’ De meester van de paradox. Ik volgde overigens uiteindelijk zijn vaderlijk advies.

Een paar maanden geleden was er een bescheiden jubileumfeestje van een wat oudere medewerker van de Tweede Kamerfractie. Hij had beloofd te komen, en kwam. Hij was kwetsbaar, liep met een stok, maar ging gemoedelijk op een stoel zitten, achter een stapel kranten in onze werkruimte. Met een biertje in de hand vroeg hij naar de stand van zaken en ging in gesprek met onze jongere medewerkers. Je zag dat hij genoot dat al die (voor hem onbekende) jonge mensen, nog steeds bezig waren met de partij die hij ooit had opgericht.

De laatste keer dat ik hem zag was tijdens de Nieuwjaarsreceptie van de Burgemeester van Amsterdam. In een propvol Concertgebouw bekeek hij vanaf een stoel, samen met zijn vrouw Conny Palmen, de rondlopende mensen. Ik schudde hem de hand. Hij had hartelijke woorden, zei blij te zijn met al die nieuwe mensen bij de partij, en vertelde dat hij bezig was een boek te schrijven. Een paar weken geleden kregen we het nieuws dat het met zijn gezondheid steeds slechter ging. Een naaste van hem vertelde dat hij het einde voelde komen, en dat hij ‘nog intenser en liever was’ dan ooit daarvoor.

De vriendelijke intellectueel, de bohemien die iedereen wel wilde zijn, de bedachtzame en scherpe politicus Hans van Mierlo is niet meer. Wat een eer hem te hebben gekend.

Meer over:

politiek, opinie,

Praat mee

Heb je een vraag, suggestie of wil je gewoon iets kwijt? Dat kan hier. Lees onze spelregels.

Reacties (5)

Sorteren op:

Lieke Meester12 mrt. 2010 - 12:36

Hans van Mierlo , Is er iemand die in zijn voetsporen verder zal gaan , met een fractie van zijn ideeën zou D66 al een grotere partij zijn dan nu . Jammer dat Nederland toen niet beter heeft begrepen waar hij voor stond . nu is het misschien wel te laat . Ene W zal storm zaaien , helaas komen we daarna waarschijnlijk niet in de luwte. Hans van Mierlo had het vermogen mensen het gevoel te geven gehoord te worden . Ik mis al een poos zijn mening op tv en radio. Ik wens D66 de wijsheid van Hans van Mierlo toe .

daniel56512 mrt. 2010 - 12:36

Als het Hans van Mierlo (of D66) was gelukt om de gekozen burgermeester in te voeren, het districtenstelsel en nog wat andere democratische hervormingen dan zou de PVV nooit hebben bestaan. De man had goede ideeen, maar de politieke bovenlaag in Nederland heeft meer behoefte aan een democratie in naam, dan een werkelijke democratie. Tja dan wordt je vroeger of later gebeten door iets wat Wilders heet. Of Fortuyn. Of iets anders.

1 Reactie

Klaas212 mrt. 2010 - 12:36

-[Als het Hans van Mierlo (of D66) was gelukt om de gekozen burgermeester in te voeren, het districtenstelsel en nog wat andere democratische hervormingen dan zou de PVV nooit hebben bestaan.]- Ik denk dat het gros van het PVV-electoraat niet snapt waar dit allemaal over gaat.

0 Rapporteren

vanessa212 mrt. 2010 - 12:36

Van de doden niets dan goed en hij was een groot mens. Maar toch zal voor altijd zijn steun aan het kiezersbedrog blijven hangen, juist van hem. Want de ranzig rechtse kabinetten die D'66 in 1982 en 2006 op cruciale momenten steunde hadden niets te maken met wat de mensen die op D'66 stemden met hun stem hadden bedoeld.

1 Reactie

doeidoei12 mrt. 2010 - 12:36

Helemaal mee eens. De heer van Mierlo heeft zeker, en heel waardevol bijgedragen aan de theorie van de staatsvorming en -inrichting. Ik vond zijn verhalen aansprekend, maar de uitwerking desastreus voor Nederland. Hij heeft m.i. aan de basis gestaan van de opkomst van de zwevende kiezers. Want op cruciale momenten - op een enkele uitzondering na - hebben D'66 & D66 het laten afweten in de beloftes aan de kiezer, en werd gekozen voor het pluche of de underdog positie. De grote zwakte van D'66 is gelegen in de hang naar visionairs, en die vervolgens in de frontlinie te plaatsen. Dat was het geval met de heren van Mierlo, Terlouw, De Graaf en in zekere zin ook met de heer Pechtold, voor zo ver we die op originele ideeën kunnen betrappen. Op elk vakgebied is het een gegarandeerd recept voor een grote teleurstelling wanneer visionairs zich met de uitvoering bemoeien. Dit is in de Tweede Kamer - en vooral binnen D66 - al eens te meer bevestigd.

0 Rapporteren