Met de PvdA het milieu redden

Terwijl de liberaal progressieve partijen zich naar aanleiding van de formatie-soap vooral zorgen maken over de gemoedstoestand van de koningin en Roemer van de SP zich tot de nieuwe wethouder Hekking probeert op te werken (“ik ben genoemd – maar alleen omdat ik voortdurend mezelf noem…”) is de PvdA tenminste zijn tijd nuttig aan het besteden. Namelijk door na te denken over de beste strategie om een radicaalrechts kabinet van oppositie te voorzien en zo gauw mogelijk ten val te brengen.

En tot mijn verbazing en vreugde zeggen ze  – althans, in een van de uitgelekte “proeven van een oppositiestrategie” –  intensief samen te zullen gaan werken met sociale bewegingen teneinde ook buitenparlementair het vuurtje op te stoken. Dit natuurlijk allemaal gebaseerd op inhoudelijke gronden; de op te stoken vuurtjes zijn een middel, en geen doel. Ze weten veel te goed dat ze zelf, na de beoogde val van Rutte-I, aan de bak moeten.

Nog vrolijker werd ik van de notie dat de partij ook samen op wil trekken met de milieubeweging. Dat is nieuw, dat is bemoedigend. Het is ook dapper om nu te zeggen want de milieubeweging ligt zwaar in de touwen en lijkt niet de gedroomde dynamische partner voor het opstoken van effectieve fikkies.

Zwaar getroffen dor bezuinigingen en doodsbang voor het verder afknijpen van het subsidie-infuus zijn de verschillende grote organisaties vooral aan het duiken. In plaats van ook samen na te denken over een gecoördineerde en in elk geval weloverwogen strategie, (“gaan we in de aanval of gaan we als burgermeesters in oorlogstijd alleen proberen te behouden wat we hebben”), besteden ze vooral capaciteit aan het zoeken van nieuwe subsidiekanalen en onderwerpen waarmee ze de rechtse regering niet te veel voor het hoofd stoten.

Van GroenLinks, de SP en zelfs D66 en de ChristenUnie zou je verwachten dat ze razendsnel in kaart aan het brengen zijn wat er op het brede terrein van natuur en milieu allemaal te grabbel wordt gegooid de komende jaren. Zodat ze een week later naar buiten kunnen komen met een wenkend perspectief, zowel inhoudelijk als strategisch; “dit gaan we de komende jaren doen om binnen en buiten het parlement zichtbaar te maken dat Nederland zich belachelijk gaat maken op milieugebied, dat we achter gaan lopen bij de rest van de wereld, dat een vooruitstrevend milieubeleid ook goed is voor de miljoenen stemmers van de PVV, het CDA en de VVD”.

Dat het mkb, de dienstensector, de kleine maakindustrie, de bouwsector, de woningmarkt, het openbaar vervoer, de financiële wereld, de Nederlandse voedselindustrie en de laatste boeren baat hebben bij een keuze voor een kleinschalige duurzame energievoorziening, baat hebben bij het verbeteren van een fijnmazig netwerk van openbaar vervoer, baat hebben bij het verbeteren en energiezuiniger maken van miljoenen woningen.

Maar goed, als de PvdA het initiatief wil nemen; graag! Dan moeten we even boven onszelf uitstijgen en het moeizame geklungel van de PvdA op milieugebied van de afgelopen jaren zo gauw mogelijk uit ons collectieve geheugen wissen. Dat beleid werd grotendeels bepaald en vormgegeven door Diederik Samson. Een, op zichzelf terecht, veelgeprezen kamerlid maar hij kwam maar niet los van de dwangmatige gedachte dat hij zich als oud-Greenpeace boegbeeld vooral “realistisch en zakelijk” moest afficheren. Wat dan een eufemistisch rookgordijn bleek te zijn voor een slap, bleek en lafhartig compromissenbeleid.

Irrationeel antimilieubeleid Samson weet als geen ander in wat voor staat het milieu(beleid) zich bevindt. Hij heeft zelf ervaren hoe irrationeel antimilieubeleid feitelijk is. Denk maar aan al die hopeloze debatten waarin fossielen uit de VVD en nitwits uit de PVV bleven betogen dat klimaatverandering niet plaatsvindt, dat duurzame energie te duur is, dat alleen nieuwe wegen tot schonere lucht leidt, dat Schiphol kan blijven groeien zonder het milieu lokaal, nationaal en internationaal verder te belasten, dat de bio-industrie oerwoud kan blijven kappen omdat ze maar weer eens een convenant afsloten waarin ze beloofden in de komende tien jaar tijd onderzoek te gaan doen naar de vraag of er wel een relatie is tussen de productie van vlees en het kappen van bomen voor soja.

Samson deed enorm zijn best maar hij heeft, gevangen als hij was in het keurslijf van de coalitie en de stug volgehouden strategie om niet samen op te trekken met de milieubeweging, uiteindelijk onvoldoende gerealiseerd. Toegegeven, de SP liet het op milieugebied ook volledig afweten, GroenLinks was meer bezig met de linkse lentejurkjes van Halsema (“we laten vooral zien dat we progressief zijn door te pas en te onpas uit te dragen dat we niet meer zuur en ouderwets links zijn”) dan met het organiseren van macht en van D66 heb je op milieugebied nooit echt aangekund. Maar dat alles ontsloeg Samson niet van de verantwoordelijkheid de leiding te nemen. Integendeel.

Nu dan Nu gaan we allemaal ervaren dat de keuzes die het rechts-radicale Rutte1 kabinet gaat maken nog minder rationeel zijn.

– De keuze voor een nieuwe kerncentrale wordt vooral ingegeven door de grote behoefte binnen PVV en kleinzielig rechts om wraak te nemen op al die decennia waarin ze met hun nucleaire natte dromen niet aan de bak kwamen.

– De grote behoefte om nieuwe wegen uit te rollen is op geen enkele manier uit te leggen als een zegen voor de achterban van de PVV.

– Dat de bloeiende sector rond kleinschalige energie-initiatieven de nek wordt omgedraaid (niet eens zozeer door subsidies te stoppen maar door de grote onzekerheid die gecreëerd wordt door de honderden projecten af te doen als marginaal geknutsel in de linkse kerk) staat haaks op alle VVD retoriek over de ‘ondernemende burger’, ‘het midden- en kleinbedrijf als ruggengraat van de samenleving’ en de ook bij het CDA en de PVV diepgewortelde behoefte om burgers meer grip te geven op het eigen leven. Wie merkt dat hij meer invloed kan uitoefenen op zijn eigen leef(omgeving) gaat zich meer verantwoordelijk voelen en zich daar naar gedragen. Een voorbeeld van dit mechanisme zijn de tientallen initiatieven voor lokale energiebedrijven, met door burgers geïnitieerde en gedragen projecten voor duurzaam opgewekte stroom in eigen beheer. Omdat ze zogenaamd uit de koker komen van de milieufanatici zal deze regering er wel even een dikke streep door zetten. Allemaal irrationeel en contraproductief

Inspirerend verzet Om vruchtbaar, effectief en inspirerend verzet te bieden tegen irrationeel antimilieubeleid zul je inderdaad binnen en buiten het parlement actief moeten worden. Je zult even heel hard na moeten denken over de strategie, je zult een paar iconen uit moeten kiezen die EN symbolisch van grote waarde zijn EN milieu-inhoudelijk zoden aan de dijk zetten en je zult onderwerpen moeten kiezen waarvan je klip en klaar aan kunt tonen dat een emotioneel rechts (wraak)beleid regelrecht tegen de belangen van ook een groot deel van het rechtse electoraat ingaat. Dat kan leiden tot inspirerend verzet en een wenkend perspectief. Daar is de PvdA toch ook voor opgericht? Job, Diederik; kom maar door met dat plan, ik doe mee!