Meesterzet Poetin in diplomatiek schaakspel

Een dag na de Syrië-speech van Barack Obama – waarin hij aangaf de ontwapeningsoptie serieus te zullen onderzoeken, maar militair ingrijpen niet te willen uitsluiten – doet Vladimir Poetin een eigen poging om de Amerikaanse bevolking voor zich te winnen, met een open brief in de New York Times. De brief roept op tot een vreedzame oplossing van het conflict in Syrië, maar bevat tegelijkertijd ook felle kritiek op de Amerikanen.

Updates onderaan artikel

Poetin opent met het aanhalen van het bondgenootschap tussen de Amerikanen en de Russen gedurende de Tweede Wereldoorlog. Hij waarschuwt voor de gevolgen van het negeren van de VN-Veiligheidsraad, die er volgens Poetin voor zou kunnen zorgen dat de VN – net als de Volkerenbond destijds – ten onder gaat aan een gebrek aan werkelijke invloed.

Volgens Poetin zou Amerikaans militair ingrijpen in Syrië, ondanks “sterke internationale oppositie”, het conflict escaleren en kunnen leiden tot destabilisatie van de hele regio. Bovendien zou het gifgas niet door het regime, maar door de rebellen zijn ingezet, die volgens ‘berichten’ een aanval op Israël zouden voorbereiden.

De recente mislukkingen in Afghanistan en Irak worden aangehaald om vraagtekens te plaatsen bij het Amerikaanse buitenlandse beleid. Militair ingrijpen noemt hij dan ook ‘ineffectief en zinloos’. Ongeacht hoe geavanceerd de wapens en hoe precies de aanvallen zijn, een luchtaanval veroorzaakt dodelijke slachtoffers onder de mensen die je probeert te beschermen.

Het voorstel voor chemische ontwapening en internationaal toezicht op het arsenaal van Syrië, is volgens Poetin een kans om aan oorlog te ontsnappen. Hij besluit de brief echter met een sneer aan het adres van de bondgenoot waar hij een ‘groeiend vertrouwen’ in zegt te hebben. Hij noemt de zelfverklaarde Amerikaanse ‘uitzonderlijkheid’ gevaarlijk en sluit af met de woorden:

We moeten niet vergeten dat god ons als gelijken heeft geschapen.

Met de brief brengt Poetin Obama in een lastig parket. De Amerikaanse president weet dat hij weinig steun geniet voor militair ingrijpen. Zijn afwachtende houding tot nu toe zou erop kunnen wijzen dat hij zelf ook niet happig is op een buitenlands militair avontuur. Daar tegenover staat dat hij een krachtig signaal aan de Syrische regering en de regio wil afgeven, om nieuwe gifgasaanvallen te voorkomen. Ook in eigen land is het belangrijk om niet zwak over te komen.

Het schrijven van Poetin compliceert de keuze waar Obama voor staat. Waar het er eerst nog op leek dat Kerry zich opzettelijk versprak, en daarmee de Russen een voorzet gaf voor het aanbod waarmee Syrië akkoord zegt te gaan, wekt de brief de indruk dat Obama nu door de Russen in een hoek wordt gedreven. Als hij wel aanvalt, negeert hij een handreiking van nieuwbakken vredesduif Poetin, maar als hij het voorstel accepteert, kan het gezien worden als een knieval naar Rusland en haar bondgenoten: Syrië en Iran.

Update 11.00 uur: De buitenlandse minister van Buitenlandse Zaken, John Kerry, is inmiddels aangekomen in Geneve om te onderzoeken of het de Russen ernst is met hun voorstel voor chemische ontwapening van Syrië. In afwachting van het onderzoek, is de CIA alvast begonnen met het (licht) bewapenen van de rebellen, dat meldt the Washington Post.

Update 24.00 uur: Timmermans: Assad voor Strafhof

De Syrische president Assad moet zich voor het Internationaal Strafhof verantwoorden voor het gebruik van chemische wapens. Dat heeft minister Timmermans gezegd in Nieuwsuur. Timmermans is er inmiddels ‘met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid’ van overtuigd dat het regime Assad achter de gifgasaanval op Damascus zit. Hij baseert zich op de analyse van de Nederlandse inlichtingendiensten die het Amerikaanse bewijsmateriaal hebben mogen bestuderen. 

Syrie heeft vanavond bekendgemaakt dat het lid is geworden van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW). Daarmee verplicht het zich de chemische wapens over te dragen. Assad zei dat hij “volgens de procedure van de OPCW” binnen 30 dagen zijn chemische wapens zal aanmelden. Daarna moet Syrië inspecteurs toelaten en als laatste stap moeten de wapens worden vernietigd.  De Amerikaanse minister Kerry reageerde  geïrriteerd op de termijn van 30 dagen. Hij zei dat er hier geen sprake is van gewone procedures en dat Assad meteen met zijn informatie over de brug moet komen. Ook minister Timmermans liet in Nieuwsuur weten dat Assad meer tempo zal moeten maken.

cc-foto: World Economic Forum