© cc-foto: Jan Ubels
De afgelopen twintig jaar is door schaalvergroting één op de twee zelfstandige boerenbedrijven gestopt - de afgelopen zeventig jaar zelfs zes op de zeven. Van wat zich nu nog 'boer' noemt, is een groot deel de mega-investeerders die voor platte winst de plattelandsgemeenschappen kapot hebben gemaakt. Het gevolg van staand beleid.
Deze investeerders hebben minder verstand van dieren dan van leningen, subsidies en spreadsheets. De stal zien ze nooit, het schoonmaken, melken, voeren en slachten laten ze over aan machines en dagloners. Voor het eigen land produceren ze niet: het voer wordt geimporteerd en het vlees wordt weer geexporteerd. Daarbij: de boer melkt het vee, de agro-industrie en de bank melken de boer. Een heel verdienmodel. De boer van nu zit gevangen in het systeem, de boeren van toen zijn in meerderheid al lang stadsbewoner geworden.
Nu wil 'de boerenstand' in de waterschappen het grondwater zo laag mogelijk hebben, zodat meer vee kan grazen. Maar als dat gebeurt, verzilt het land, zodat we over een decennium op een zoutkorst zitten waar niets meer op groeit. Daarnaast raakt onze bodem vertieft, niet alleen met ammoniak (stikstof), maar ook met bestrijdingsmiddelen - die we vervolgens zelf binnenkrijgen, de boer voorop.
Over dierenwelzijn heb ik het maar even niet.
Het huidige beleid maakt niet alleen het boerenland maar ook de boerenstand kapot. Wie het boerenland echt een warm hart toedraagt wil deze situatie daarom bsoluut niet laten voortduren, maar juist stoppen, zelfs omkeren. Minder vee, en meer echte zelfstandige boeren, die verstandig omgaan met het land, dat zou het doel moeten zijn.
Dat mag wat kosten, en daar is bijna iedereen het over eens. Het geld is er in tegenstelling tot voor vele andere noodlijdende andere sectoren ook al lang ruim voor uitgetrokken. Vijfentwintig miljard, je zou het maar cadeau krijgen voor onderwijs of zorg, of als gedupeerde in Groningen, of voor de ellende van de toeslagen. Daar moeten ze het met hooguit een zuinige tien procent van zo'n bedrag doen, en meestal minder.
Maar het moet nu dan ook echt met de vuist ingevoerd gaan worden, want lief vragen helpt niet om de graaiers weer terug in hun hok te krijgen. Daar zijn de belangen te groot voor. Het sterkst zijn altijd de gevestigde belangen: BBB is opgericht door een marketingbedrijf, en de boerenprotesten, die zonder het zware materieel dat andere sectoren bij demonstraties moeten missen trouwens lang zo indrukwekkend niet zouden zijn, zijn fully sponsored en georganiseerd door de agro-industrie.
Hier geldt: zachte heelmeesters maken stinkende wonden. De tegenstand groeit door onzekerheid. De politiek zou een keer duidelijkheid moeten durven geven, juist in het belang van boeren.
Alle partijen rechts van D66 doen echter juist het omgekeerde: de problemen ontkennen of bagatelliseren, pappen en nathouden, en ondertussen mooie beloftes doen van high-tech oplossingen die niet blijken te bestaan. Het enige wat deze partijen willen en kunnen is vertragen, het in stand houden van de ongezonde situatie, die boeren nu al de nek kost, en ze bovendien in onzekerheid houdt. Allemaal voor de korte termijnwinsten.
De enige echte winst (en wellicht de enige echte motivatie) van vertragen en blokkeren is het opdrijven van de uitkoopsommen voor de grootste vervuilers. Maar dit resulteert er wel in dat er minder geld overblijft voor de boeren die verder willen en kunnen met hun bedrijf. De boer is kortom de speelbal, en zijn land het slachtoffer.
cc-foto: Jan Ubels
Heb je een vraag, suggestie of wil je gewoon iets kwijt? Dat kan hier. Lees onze spelregels.
"De inhoud van deze reactie voldoet niet aan de spelregels. Het is niet (langer) mogelijk om te reageren."
Wat, hebben we wat gemist? Zijn de agragrarische grootbedrijven nu ineens een rode dictatuur? Hoewel, voor die boeren is het wel degelijk een dictatuur maar dat is natuurlijk niet wat lego hier bedoelt.
Die kolchozes zijn een mooi voorbeeld van transitie, opgelegd aan de keuterboertjes (zoals bij ons de dreigende onteigening) in belang van de natie, het grotere goed, het communistisch ideaal. Zou goed zijn die situatie van toen eens nader te bestuderen, misschien kunnen we er nog lessen (positieve, of negatieve) van leren, zaken die je niet moet doen want dan dit, zaken die je kunt verwachten, de psychologie van de zelfstandige boertjes daar vergeleken met hier.
Over dat verdwijnen van de boer: sinds ik in dit deel van Utrecht ben komen wonen, 15 jr geleden, zijn hier in de wijk 5 winkeltjes (kaas, groente, bloemen, slager, kruidenier) verdwenen. Dat is ook wel bekend natuurlijk, maar wordt weinig opgevoerd in relatie met die teruggang op het platteland. In het buitenland is het natuurlijk niet anders. In Japan? Frankrijk? USA? In de derde wereldlanden zal het wel meevallen met die achteruitgang, daar blijven ze dan gewoon in het keuterboerenbestaan hangen(10 kippen, 1 geit, 10 bananebomen, klein veldje mais/bonen, alles met de hak bewerkt) , sturen hun kinderen wel naar de stad, maar er blijven er nog genoeg over buiten die steden.
25 miljard over x jaar is helemaal niet veel, zag vandaag een berekening langskomen dat de jaarlijkse asielstroom dit elk jaar kost. Alleen dat bedrag gaat niemand vergelijken met wat we zouden kunnen doen voor de Groningers of de slachtoffers van de toeslagenaffaire.
Ah. Gelukkig weer een link gevonden naar de asielstroom. Stel je toch voor dat je daar niét de schuld kunt leggen.
Vijfentwintig miljard over zo en zoveel jaar. Te vergelijken met wat de bergboeren in de Alpenlanden hebben ontvangen ??, daar, waar al 25% of meer vd landbouw bio is. Welke kant moet het op hier? (bij ons is dat dus een zeer, zeer magere 4%)
Met een bevolkingsgroei van 0,5% per jaar aan immigratie, waarvan hooguit 1/4e door asielzoekers wordt vertegenwoordigd, zou iedereen moeten snappen dat dit er veel te weinig zijn om de enorme problemen te hebben kúnnen veroorzaken. Het verplaatsen van het budget daarvoor gaat ook slechts een druppel op de gloeiende plaat zijn. U zegt dat niemand dit bedrag gaat vergelijken, maar de werkelijke reden daarvoor is dat als we dat gaat doen, rechtspopulisten waaronder we de VVD ook mogen rekenen geen zondebok meer hebben voor het eigen falen. Reken maar uit: als we van het allerzwartste scenario uitgaan dat we inclusief nareis 20.000 asielzoekers per jaar binnen zouden krijgen, dat deze mensen gemiddeld 5 jaar in de bijstand zitten, en de bijstand 15.000 per jaar pp kost, dan kost de asielstroom ons aan uitkeringen 150 miljoen per jaar. De 25 miljard voor de boeren wordt er in 12 jaar doorheen gejaagd: dus ruim 2 miljard per jaar. Meer dan 12x het jaarbudget voor asielzoekers dus. De slachtoffers van de toeslagenaffaire moeten het doen met 1,2 miljard eenmalig. De slachtoffers van de gasboringen in Groningen doen het met een half miljard. Het onderwijs krijgt eenmalig 3,3 miljard extra de komende vier jaar. Allemaal duidelijk veel meer dan er naar asielzoekers gaat, en allemaal duidelijk veel minder dan naar de boeren gaat. Ik hoop dat deze bijdrage u helpt de verhoudingen weer een beetje helder te zien.
Geachte heer Ubels, u maakt een karikatuur van de boer. Doet alsof het een berekenende investeerder is. De -door Den Haag verplicht gestelde- mechanisatie, schaalvergrotingen en investeringen van de afgelopen 2 decennia, laat u voor het gemak maar even uit uw verhaal: dat bekt wel zo lekker! Het zijn in 98% van de gevallen gewoon familiebedrijven, die al generaties lang van vader op zoon/dochter gaan. Is de boer dan altijd slachtoffer? Zeer zeker niet. We moeten gezamenlijk een Reality Check doen, en daarbij ook niet wegkijken voor de enorme subsidiestromen vanuit Brussel die veel boeren ontvangen. Anderzijds is de totale landbouwsector nog steeds goed voor een whopping 6,4% van ons BNP. Een oplossing, is dat boer en politiek de handen ineen slaan. Neem boeren aan de hand op weg naar schonere biologische/ecologische landbouw: het Westen heeft behoefte aan schoon en eerlijk voedsel. Kwaliteit van leven wordt steeds belangrijker! Leg een prominente rol weg voor onze eigen knappe koppen uit Wageningen en de food Valley. Dan maken we er gezamenlijk een win-win van.
Die tol vd knappe Wageningse koppen valt inderdaad zwaar tegen. En notabene zit daar ook een landschappelijke, ecologische, waterbouwkundige en bosbouwkundige poot aan die uni. Zou het feit dat veel onderzoek door de agroindustrie gefinancierd wordt de zaak traineren? Want die agroindustrie heeft natuurlijk totaal geen belang bij zo'n transitie....
Ik ben helemaal voor, en ik denk heel veel mensen. Maar de karikatuur maken ze er zelf van. Afgezien van de niet grondgebonden landbouw die pas tweede helft vorige eeuw opkwam en dus niet al eeuwen doorgegeven worden. Wageningen heeft ons opgeleverd wat we nu hebben, een systeem wat al ruim over de grenzen gaat die de planeet aankan. Vijftig jaar inzetten op technische oplossingen heeft niks opgeleverd. De boeren die inzetten op een natuurinclusieve landbouw zijn daar al lang mee bezig, maar het zijn er te weinig. En degenen die aan de hand meegenomen moeten worden verzetten zich er tegen. Inmiddels is de situatie zo verslechterd dat er hard ingegrepen moet worden. Dus het is van tweeën één, of de landbouw moet binnen afzienbare termijn omschakelen, of een deel van de landbouw moet verdwijnen. Als we het eerste gaan doen verwacht je commitment. Doelen die we moeten halen. Niet iets van we schaffen maar even de helft van de natura 2000 gebieden af. Want natura 2000 is slechts een symptoom voor alles wat in Nederland leeft. Ook nu wordt door de behoudende sector getracht het juridisch op te lossen, net als de PAS dat was, maar het brengt ons geen stap verder.
"Geachte heer Ubels, u maakt een karikatuur van de boer. Doet alsof het een berekenende investeerder is. De -door Den Haag verplicht gestelde- mechanisatie, schaalvergrotingen en investeringen van de afgelopen 2 decennia, laat u voor het gemak maar even uit uw verhaal:". Dan heb je Ubels niet goed begrepen. Ubels begint daar nota bene mee. "De boer van nu zit gevangen in het systeem" . Het systeem waar de mega-investeerders het voor het zeggen hebben. "Een oplossing, is dat boer en politiek de handen ineen slaan. Neem boeren aan de hand op weg naar schonere biologische/ecologische landbouw." Ik zie dat Ubels dat ook wil: "Het huidige beleid maakt niet alleen het boerenland maar ook de boerenstand kapot. Wie het boerenland echt een warm hart toedraagt wil deze situatie daarom bsoluut niet laten voortduren, maar juist stoppen, zelfs omkeren. Minder vee, en meer echte zelfstandige boeren, die verstandig omgaan met het land, dat zou het doel moeten zijn." Zelfs: ": Dat mag wat kosten, en daar is bijna iedereen het over eens".
Ubels, Karingin, is dus de fotograaf van het geheel. Soms vraag ik me op dit blog ook wel eens af, waarom deze foto? Past die wel? Want wat zien we hier? Een man met handen in de zak, uitkijkend op een landschap, van uitbudnig groene bomen aan de rand (natuur, wensnatuur? aangeplante natuur?), en een verwaarloosd stukje landbouwgrond, het is geen weiland meer *want niet op tijd gemaaid), maar ook geen heideland of Heimans en Thijsse weiland van de verkade albums. Och ja, wat wil je ook anders in NL, niemand weet immers nog hoe het was, wat het zou moeten zijn, en waar we heen willen? Minister vd Wal in ieder geval niet, die gaat voor een limiet of grens of target die ze wil halen. Ik amuseer me trouwens best wel, als oud wageninger. Te gek om los te lopen, en toch heel gewoon.
In aanvulling op wat vdBemt zegt (dank): Beste Mathijs: mijn naam is Alders, niet Ubels. Ubels maakte de foto bij het artikel, die erbij gezet is door de reactie. Daar heb ik verder geen moeienis mee. Inderdaad maak ik een karikatuur van de boer, maar wel een karikatuur waar veel boeren helaas aan voldoen. Zij het niet de meeste boeren - en dat zei ik dan ook niet. Wel de boeren die het meeste geld vertegenwoordigen en het meest in deze demonstraties steken, en andere boeren voor hun karretje spannen. Ik denk dat we het op zich niet oneens hoeven zijn, niet over de oorzaak (politiek), en de route die u schetst, daar kan ik mij helemaal in vinden. Ik maak mij alleen zorgen over of daar nog genoeg geld voor overblijft na het uitkopen van de plattelandsinvesteerders die niet willen en nu de zaak op blijven jutten om de uitkoopprijs op te drijven. Ik zou zeggen: laten we de boeren die wél aan dat karikatuur voldoen zo snel mogelijk gedwongen uitkopen, dan kunnen we hen die daar niet aan voldoen het snelst en het beste helpen.
Maar, Kees, wordt U daarin dan helemaal niet betrokken, in de keuze van de foto? Die is toch vaak eerste indruk en bepalend? Ik vraag dit, omdat ik zelf in redactionele onderwerpen ook slachtoffer was van verkeerde kopjes of fotografieen, vaak totaal tegengesteld aan wat de portee van mij stuk was. Affijn, je hebt het maar te pikken, als simpele schrijver.