Meer klootzakjes in Nederland?

Raadselachtig land, Nederland. Waarom heeft Nederland van alle Europese landen het hoogste aantal pubers in de gevangenis? Waarom gispt de VN Nederland omdat de overheid onvoldoende oog heeft voor schendingen van het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind? Deze vragen doken op tijdens de voorbereiding van programma’s, die HUMAN en IKON onlangs maakten. Een afdoende antwoord hebben we vooralsnog niet gevonden.

In de uitzending van Profiel van afgelopen zondagavond wijst neurobioloog Dick Swaab op het hoge aantal pubers dat in Nederland in de gevangenis zit. Volgens Swaab is detentie van criminele jongeren contraproductief. Aanleg tot agressie is in belangrijke mate genetisch bepaald, 90 % van de mannelijke jonge gevangenen heeft een psychiatrische stoornis, zegt hij op www.human.nl. De gevangenis is niet bepaald de ideale behandelplek voor jonge psychiatrische patienten.

Biologische factoren verklaren ongetwijfeld in belangrijke mate agressief gedrag. Er is genoeg wetenschappelijk bewijs voor handen om dat – nog niet zo lang geleden een groot  taboe – te staven. Natuurlijk spelen ook sociale en culturele factoren een rol. Veel van de jongeren komen uit achterstandswijken, veel zijn van allochtone komaf.

Maar waarom zitten nu juist in Nederland zo veel pubers in de gevangenis?

Achterstandswijken, integratieproblemen, psychiatrische stoornissen, daar hebben we niet het alleenrecht op. Er is geen reden te veronderstellen dat wij meer klootzakken en klootzakjes hebben dan onze buurlanden. Zijn ze bij ons agressiever? Of zijn wij juist repressiever? Of is het – zoals Swaab in Profiel stelt – mede een kwestie van slecht beleid? Of worden kinderen met problemen elders beter opgevangen door familie, de buurt, de school? Functioneren daar de vangnetten beter dan bij ons?

Op 20 november bestaat het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind 20 jaar. In de week hieraan voorafgaand zenden HUMAN en IKON vijf filmpjes uit: Mensjesrechten, zie www.mensjesrechten.nl. Kinderen vertellen hierin hun verhaal. Yasmina zit in een gesloten inrichting en wacht daar al maanden op het begin van haar behandeling. Christel werd sytematisch verwaarloosd zonder dat iemand aan de bel trok. Een “cyberlokker” maakte misbruik van Biba. Voor Davron dreigt uitzetting naar een land waar hij geboren is maar waarvan hij de taal niet spreekt en waar hij niets of niemand kent. De afgelopen maanden kwam researcher Vanessa Ramaker tientallen gevallen als deze op het spoor. Pijnlijk duidelijk werd waarom de VN Nederland maande de rechten van het kind beter te waarborgen.

Hoe komt het nu dat Nederland, meer dan omringende landen met vergelijkbare problemen, zo veel schendingen van kinderrechten kent? Ligt het ook hier aan minder goed functionerende vangnetten? Het blijft een raadsel. In ieder geval zijn het vragen die bovenaan de agenda van iedere politicus en journalist zouden moeten staan: ze raken aan de basiswaarden van onze samenleving.

Eendagsvliegen, zoals vorige week een wetenschappelijk rapport dat niemand gelezen heeft, gijzelen het maatschappelijke debat. Het zoeken naar een antwoord op bovengenoemde raadsels lijkt me een meer zinvolle tijdsbesteding.

  Op de foto: Dick Swaab