Joop

Mars Voor Ons Leven

Opinie

•

29-03-2018

•

leestijd 5 minuten

•

Ik dacht dat dit een mars ging worden over willekeurig geweld op willekeurige scholen, maar het werd vooral een mars tegen voorspelbaar en vermijdbaar geweld in arme Amerikaanse wijken. In de woorden van een scholier op het podium, “ik heb de kogels leren ontduiken voor ik kon lezen.”

Op 29 oktober 1983 was ik dertien en demonstreerde ik met mijn ouders en nog een half miljoen andere Nederlanders naast het Binnenhof tegen de plaatsing van kruisraketten. Het is nu vijfendertig jaar later en mijn zoon, ook dertien, heeft afgelopen weekend naast het Amerikaanse Capitool gedemonstreerd tegen wapengeweld. Ik weet niet precies wat wij er beiden op deze leeftijd van hebben begrepen, maar toch minstens het belang van opstand tegen macht.

Mijn zoon is nog nooit in Washington D.C. geweest en staat de dag voor de demonstratie te staren naar de macht van het Lincoln Memorial langs het Washington Monument richting het U.S. Capitol. We lopen langs het Vietnam Memorial (waar zowel het eerste als het laatste oorlogsslachtoffer toevallig een Nederlandse naam heeft) en langs het Korean War Memorial , en we zien zo de dood en het verderf die macht teweegbrengt.

Aan de zijkant van de National Mall is een kleiner monument: een rots met een kloof. We lopen door de rots en zien Martin Luther King er aan de andere kant in gebeiteld. Met zijn rug naar de oude macht kijkt hij uit over de rivier. Dit is een monument van empowerment , een woord waar geen goede Nederlandse vertaling voor is. Empowerment gaat hand in hand met verandering. Mijn zoon voelt dit allemaal niet. MLK en Lincoln zijn allebei beroemde Amerikaanse helden en hij wil met allebei op de foto.

We lopen verder, en voordat we precies begrijpen wat er gebeurt, wordt de weg afgezet met zwaailichten en komt er een autocolonne langs, glitterende motoren voorop en de zwarte limousines erachter. “Ik zag hem zitten achterin!”, roept mijn zoon, “Ik zag het aan z’n haar!”.

Ik wankel even op mijn benen want deze MLK-Trump juxtapositie is nogal wat. Terwijl Martin Luther King uitkijkt naar het licht, vlucht Trump achter getinte ramen de stad uit naar zijn Mar-a-Lago golf course om de authentieke stemmen van een nieuwe generatie niet te hoeven horen. Het blijkt inderdaad te kloppen dat de president van het Vrije Westen precies op dit moment de stad heeft verlaten.

De volgende dag zijn er veel te veel mensen om te marcheren. We staan vijf uur lang als onderdeel van een een compacte massa (vooral jonge) mensen in wat volgens sommige bronnen de grootste demonstratie ooit blijkt te worden in de Amerikaanse hoofdstad. Vorig jaar was ik hier nog voor de vrouwendemonstratie. Die sloeg volgens velen de plank mis door de positie van zwarte vrouwen, die altijd het grootste slachtoffer zijn van mannen in macht, niet centraal te stellen. De March For Our Lives is heel wat anders.

De Amerikaanse “wij-generatie” van de studenten die protesteren (en mijn eigen studenten, en mijn zoon) is opgegroeid met alle aannames van de Amerikaanse burgerrechtenbeweging, plús de kennis en verbanden die hun internet legt tussen culturen, zwart, wit, bruin, homo, hetero, gelovig en niet-gelovig. Generatiekloven zijn er altijd, maar de huidige kloof tussen Trump-stemmers en hun kinderen is gigantisch, zelfs als deze kinderen Republikeinen zijn.

De jongeren zijn vandaag vanuit het hele land met bussen en treinen naar de hoofdstad gekomen om aan de oude garde duidelijk te maken dat inclusiviteit en diversiteit zo normaal zijn dat je ze niet meer uit hoeft te leggen. De wereld is rond, en ras als sociale constructie bestaat. Een idioot die dit tegenspreekt. Machtsverschillen tussen rassen bestaan ook. Witte mensen komen makkelijker aan een baan, en zwarte mensen zijn vaker het slachtoffer van wapengeweld. Dit is een generatie jongeren die zich van dit soort verschillen bewust is.

Ik had het dus verkeerd begrepen. Ik dacht dat dit een mars ging worden over willekeurig geweld op willekeurige scholen, maar het werd vooral een mars tegen voorspelbaar en vermijdbaar geweld in arme Amerikaanse wijken. In de woorden van een scholier op het podium, “ik heb de kogels leren ontduiken voor ik kon lezen.”

De March For Our Lives is dus de logische voortzetting van die eerdere beroemde March On Washington waar MLK zijn I Have a Dream -toespraak gaf. Vijfenvijftig jaar later vertelt de negen jaar oude Yolanda Renee King, Martin Luther Kings kleindochter, ons haar droom: “ I have a dream that enough is enough. That this should be a gun-free world. Period. ” Met haar rug naar het Capitool en met duidelijke stem vraagt ze ons haar boodschap over verandering luidkeels te herhalen: “Spread the word! Have you heard? All across the nation. We are going to be. A great generation!”

De studenten op het podium (waar we vlakbij staan) doen op ieder mogelijk moment oproepen om in dit Amerikaanse verkiezingsjaar naar de stembus te gaan. En niet als burgerlijke verantwoordelijkheid maar als een dreigement aan de gevestigde orde. “ Vote Them Out! ” Deze jonge mensen hebben geen zin in compromissen en onderhandelingen. Ze zijn goed georganiseerd en vastberaden, en ze voelen hun empowerment.

Emma González is het gezicht van de beweging en van het nieuwe Amerika. Half-Cubaans en bisexueel maant ze het publiek aan tot zes minuten stilte (de lengte van het bloedbad op haar school) terwijl alle camera’s gericht zijn op haar geschoren hoofd. Voor deze jongeren is dit is een morele zaak met een duidelijke intentie: in het stemlokaal sociale rechtvaardigheid afdwingen met gun control als belangrijkste politieke aanknopingspunt.

Niet lang na de mars wordt mijn zoon met een lift van de moderne tijd de diepte van de koloniale geschiedenis ingevoerd en staat hij in de voetstappen van zijn Nederlandse en Amerikaanse voorvaderen in de kelders van het National African American History Museum. Ons kikkerlandje, boten, handel, Nieuw Amsterdam, staat in het rijtje van de vijf beruchte zetels van koloniale macht, alom aanwezig in een nationaal Amerikaans museum. Waarom er geen equivalent is in de Nederlandse hoofdstad is niet te bevatten. Misschien is dit logisch als een land vol racisme in eigen gelederen nog nooit echt gekeken heeft naar ras, en daardoor – ten onrechte! – rassenkwesties al verwerkt denkt te hebben. Ignorance is bliss.

In het museum werken we ons langzaam terug naar de moderne tijd, vanuit de ingewanden van het slavenschip via de Periode van Wederopbouw en de Civil Rights Movement naar de schijnwerpers van de moderne zwarte Amerikaanse cultuur met haar gigantische rol in de wereld van muziek, film, sport, kunst, wetenschap, politiek. En Oprah.

De Obama-tentoonstelling groet ons voor we weer naar buiten gaan en ik stel me voor hoe dit museum er in Nederland uit zou zien. Geen slavernijmuseum zoals waar Unesco voor pleit (hard nodig), maar een plek waar we samen alle verbanden zien van culturele macht, onderdrukking, overleving, toen én nu (nog harder nodig). Een plek waar we lopen van een slavenschip dat “De Nicolaas” heet, langs Tula, en Staatstoezicht, via Hendrik Verwoerd, naar de stem van Astrid Roemer.

Bij terugkomst uit Washington denk ik aan de jonge mensen die dit weekend protesteerden, aan een oude Trump die achter z’n donkere ramen de stad uitreed, en aan MLK die over de rivier naar het licht blijft kijken. In Nederland kijkt Sylvana Simons niet de Tweede Kamer in, maar vanuit de gemeenteraad uit over het IJ. Change is here.

Een eerdere versie van dit stuk verscheen in Frontaal Naakt.

Meer over:

wapenwet, demonstratie, verenigde staten, opinie

Praat mee

onze spelregels.

Reacties (5)

Sorteren op:

Joyce Klassen30 mrt. 2018 - 10:42

Typisch voorbeeld van het importeren van Amerikaanse discussies in Nederland. Typisch links, typisch kansloos. Trump is even populair als Obama was. Links verliest electoraal terrein in Nederland, verkiezing na verkiezing. En links gaat maar door met PC identiteitspolitiek .... met oogkleppen op authistisch voorwaarts met de nederlagenstrategie. Zie ook Hillary Clinton, zie ook grachtengordel.

1 Reactie

Nick the Stripper30 mrt. 2018 - 14:41

[Trump is even populair als Obama was.] Nope, not by a long shot. https://projects.fivethirtyeight.com/trump-approval-ratings/

0 Rapporteren

FransAkkermans194729 mrt. 2018 - 18:22

"Waarom er geen equivalent is in de Nederlandse hoofdstad is niet te bevatten." Zou het kunnen komen dat de VS een heel andere geschiedenis en een heel andere samenstelling van de bevolking kent? Slavernij, rassenscheiding, ongelijkheid bij wet kwamen op Nederlandse bodem niet voor.

Cozy Powell29 mrt. 2018 - 18:06

Het in de blank/zwarte tegenstelling politiserend framen van deze zaak is even voorspelbaar als verwerpelijk racistisch omdat het blanken onterecht beschuldigt. De campagne tegen de door het zo vrije wapenbezit en de slachtoffers ten gevolge daarvan in de VS is een goede zaak. Dit raciaal politiserend kapen daarvan niet. Dat zwarte mensen veel vaker slachtoffer zijn van vuurwapengeweld, ook ten gevolge van politiekogels, is een feit maar op incidenten na niet een gevolg van racisme door blanken. Dat er meer zwarte dodelijke slachtoffers zijn door politiekogels is eenvoudigweg het gevolg dat er onder delen van de zwarte Amerikaanse bevolking, een niet representatief deel van de hele zwarte VS-bevolking, geconcentreerd in bepaalde overwegend zwarte wijken en regio's, er door een zeer dodelijke gangcultuur meer confrontaties zijn met daartegen optredende politie-agenten. Die dodelijke gangcultuur die vooral veel voorkomt onder een deel van de zwarte Amerikaanse bevolking is ook verantwoordelijk voor het relatief hoge aantal zwarte dodelijke slachtoffers in vergelijking met de aantallen onder blanken. De dodelijke zwarte slachtoffers van dit wapengeweld zijn dat dus vrijwel uitsluitend door toedoen van zwarte daders. In de confrontaties met dat ganggeweld met politie waarbij dan natuurlijk onvermijdelijk ook dodelijke zwarte slachtoffers vallen is dat in veruit de meeste gevallen geen zaak dat de politie daarbij fouten maakte maar betreft het bovendien ook een fractie van de zwarte dodelijke slachtoffers die door het onderlinge geweld vallen. En dan komt het daarnaast ook nog voor dat er wel verwijtbare fouten door politie gemaakt worden en er zo zwarte dodelijke slachtoffers vallen maar is zelfs dan er meestal sprake van verwijtbare procedurele fouten. Tenslotte komt het dan ook nog voor dat er wél zwarte dodelijke slachtoffers vallen waarbij racisme een rol speelt. Een fractie van een fractie van de vele vele zwarte dodelijke slachtoffers van vuurwapengeweld. Liever dan het zonder zwart/blanke tegenstelling te hebben over de dodelijke slachtoffers door wijdverbreid vrij wapenbezit hebben sommigen het dan liever over een blanke verantwoordelijkheid voor uitsluitend zwarte slachtoffers terwijl in bijna alle gevallen die slachtoffers daarvoor verantwoordeliijke zwarte daders zijn uit een gangcultuur in een aantal wijken en regio's. Maar voor degenen die de wereld zo bezien zijn die zwarte daders ook slachtoffers, en geldt voor hen dat dit, net als die gangcultuur, aan de blanken ligt. Als het gaat om dodelijke slachtoffers van vuurwapengeweld in de VS speelt het vrije wapenbezit, net als het illegale overigens, kun je beter niet de zwart/blanke tegenstelling erbij halen tenzij je wilt moeten erkennen dat die doden vooral op het konto van zwarte daders moet worden geschreven.

Cave Canem29 mrt. 2018 - 15:37

Of het nu door deze demonstratie komt of om (een) andere reden(en), feit is dat de populariteit van Trump in zeer korte tijd met sprongen is gestegen. Ook bij de NRA is men de messen aan het slijpen, waardoor het netto-eindresultaat van deze massale demonstraties wel eens negatief zou kunnen zijn.