Mannen, het is tijd voor jullie feministische golf

Mannen, laat ik hiermee beginnen: ik waardeer jullie zeer, net als dat ik vrouwen waardeer. Jullie zijn mijn familie, mijn geliefden, mijn leraren, mijn vrienden en mijn voorbeelden. Ik heb grote waardering voor de typische mannelijke nuchterheid, de onderlinge broederschap en zélfs voor de flauwe grappen.

Hulde dus aan alle mannen en in het bijzonder vandaag op 19 november. Het is namelijk Internationale Mannendag. Ik zeg het er maar even bij want ik vermoed dat je hier weinig van hebt gemerkt. Deze dag komt veel minder in het nieuws dan Internationale Vrouwendag op 8 maart. De afgelopen jaren trokken er die dag duizenden mensen naar De Dam om te protesteren tegen (gender)ongelijkheid. De grote hoeveelheid aandacht voor de positie van vrouwen is absoluut noodzakelijk en terecht. Tegelijkertijd is er nauwelijks een maatschappelijk debat over mannenproblemen en de noodzaak voor de andere 50% van de samenleving om te emanciperen. Zijn mannen dan uitgeëmancipeerd? En doet de mannelijke helft van de Nederlanders het dan zo goed dat we het niet over ze hoeven te hebben?

Als je een aantal specifieke cijfers bekijkt lijkt het helemaal niet zo goed te gaan met ‘De Man’. De Wereldgezondheidsorganisatie stelt dat mannen ondanks hun brede mogelijkheden, privileges en macht minder gezond zijn dan vrouwen. Ook zijn ze oververtegenwoordigd in cijfers op het gebied van criminaliteit, mortaliteit, zelfmoord, verslaving, eenzaamheid en schooluitval. Dit zijn geen recente ontwikkelingen. In zijn befaamde toespraak genaamd ‘De Emancipatie Van De Man’ uit 1970 sprak de Zweedse premier Olof Palme al over exact dezelfde verschijnselen. Een halve eeuw geleden!

Ook op sociaal vlak doen mannen het gemiddeld een stuk slechter dan vrouwen. Zo hebben ze over het algemeen minder goede en sterke vriendschappen en zien ze hun kinderen na een scheiding minder dan vrouwen. Ze hebben een veel korter geboorteverlof (dat ook maar deels wordt vergoed), betalen zich blauw aan de kinderopvang, werken gemiddeld tien uur per week meer en brengen daardoor naar rato veel minder tijd door met hun gezin. Laten we het maar al helemaal niet hebben over geweld jegens homoseksuelen of transgenders; geweld dat vaak wordt gepleegd door, jawel, mannen.

Net zoals vrouwen kampen ook mannen ook met allerlei onuitgesproken en beperkende sociale rolpatronen. In het Engels wordt er vaak verwezen naar de “ Man Box ”: een set van rigide verwachtingen over wat het betekent om man te zijn. Hier past het plaatje van een fysiek sterke, heteroseksuele man bij die kostwinnaar is. Als hij al emoties laten zien, dan zijn vormen van negatieve emoties zoals woede of agressiviteit het meest geaccepteerd. Deze verwachtingen kunnen leiden tot Normatieve Mannelijke Alexithymie (NMA), een onvermogen om emoties onder woorden te brengen (…) als gevolg van traditionele mannelijke rolsocialisatie, en weerspiegeld in de goedkeuring van en conformiteit met traditionele mannelijke normen’.

Rapper Typhoon zei onlangs nog in een interview met VIVA: “Heel veel dingen waaraan wij onze mannelijkheid hebben ontleend, zijn niet meer van deze tijd. Het machismo, de rolverdeling”. Terwijl het voor vrouwen al jarenlang doodnormaal is om een broek te dragen en carrière en gezin te combineren ben je als man nog altijd een travestiet als je een rokje draagt en spreken werkende vaders nog steeds van een “pappadag”. De verhoudingen zijn scheef en dat wordt steeds voelbaarder.

Dat onze samenleving nog altijd stoelt op masculiene waarden, merk je aan het feit dat veel van onze publieke rolmodellen uitblinken in masculiene waarden als autoriteit en competitiviteit. Daarbij blijft er weinig ruimte voor leiders die feminiene waarden als intuïtief werken en consensusgerichtheid uitdragen. Het kost veel zelfinzicht, zelfonderzoek en moed om die genderspecifieke verwachtingspatronen te doorbreken. Dit is zeker het geval voor mannen, die op veel vlakken nog profiteren van een sociaaleconomische machtspositie.

Naar mijn mening zou onze samenleving er mooier uitzien en zouden we allemaal vrijer zijn als mannen zichzelf zouden ontdoen van de Man Box en samen met vrouwen de nieuwe feministische golf pakken. Maar mannen, hoe graag ik het ook zou willen, ik kan die golf niet voor jullie starten. Al wil ik best samen met jullie op 19 november 2021 De Dam bestormen.

Nabrander van de auteur: voor de duidelijkheid wordt er in bovenstaande tekst gebruikgemaakt van de termen ‘mannen’ en ‘vrouwen’, waarmee wordt verwezen naar biologisch geslacht en níet naar genderidentiteit.