Makelaarslogica trekt elke morele bodem uit de internationale politiek

Er ligt een nieuw “vredesplan” voor Oekraïne op tafel, opgesteld door mannen die vrede behandelen alsof het een te herontwikkelen bedrijventerrein is. Geen diplomaten, maar investeerders. Geen mandaat, wel macht. Ze schuiven plattegronden over elkaar heen en noemen dat geopolitiek. 

Wat mij vooral treft, is niet de brutaliteit van hun eisen, maar de vanzelfsprekendheid waarmee ze spreken namens miljoenen mensen wier leven door dit soort deals wordt bepaald. Alsof een land een object is dat je kunt verschuiven, verzilveren of herbestemmen. Alsof mensenrechten onderhandelbaar zijn, zolang de spreadsheet aan het eind klopt. 

Misschien is dit het nieuwe diplomatieke model: vrede als commodity. Een conflict als marktkans. De agressor als onderhandelingspartner, het slachtoffer als ruilmiddel. Een soort makelaarslogica die elke morele bodem uit internationale politiek trekt. 

Maar vrede is een rechtsorde. En een rechtsorde kan niet worden geschreven door mensen die nooit verantwoording hoeven af te leggen aan wie dan ook. Dus laten we het omdraaien. Een vredesproces begint niet met de vraag wat er kan worden geruild, maar wat er niet mag worden opgegeven: menselijke waardigheid, soevereiniteit, het eenvoudige recht om niet weggeveegd te worden door de agenda’s van de machtigen. 

Echte diplomatie is traag, moeizaam en soms ondankbaar. Maar het is de enige vorm die mensen beschermt tegen de willekeur van improviserende miljardairs. Laat het conflict spreken via recht, via instituties, via de mensen die erin wonen – niet via mannen die vrede verwarren met hun volgende deal. 

Als we vrede willen die standhoudt, moeten we haar terughalen uit de boardroom en terugleggen waar ze hoort: in de handen van burgers, in de rechtszaal, en aan de tafel van diplomaten die weten dat je een land niet kunt opknippen als een perceel. Vrede is geen vastgoed. En wie dat toch denkt, moet ver van de onderhandelingstafel blijven.