Maatschappijleer invoeren op basisschool

Minister Bussemaker van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap riep scholen onlangs op om niet weg te kijken bij radicalisering. Makkelijker gezegd dan gedaan. Hoe pak je dit aan? PvdA-Kamerlid Ahmed Marcouch weet uit ervaring hoe moeilijk docenten het vinden om adequaat te reageren op radicale meningen. Na de aanslagen in Parijs gaf hij een speciale workshop om docenten te leren omgaan met scherpe ideeën en meningen van pubers in de klas (Trouw 31/1).

Het initiatief van Marcouch vind ik even geweldig als verbijsterend. Hoe is het mogelijk dat wij ons aan de ene kant zorgen maken over radicalisering en het aan de andere kant overlaten aan een Kamerlid om in een zijkamertje van de Tweede Kamer een handjevol radeloze docenten ondersteuning te bieden bij radicalisering in de klas?

Dat het onderwijs in haar maag zit met radicalisering, kan niemand zijn ontgaan. Vooralsnog zijn de copingmechanismen: wegkijken en zwijgen. Leraren hebben het over een cultuur van zwijgzaamheid (Trouw 31/1). Op scholen in Amsterdam West en Oost waagt niemand zich meer aan het bespreken van antisemitisme of de Holocaust (NRC, 30/1).

Hoe geloofwaardig, vraag ik mij af, is een onderwijsinstelling die uit angst voor radicale standpunten een openlijk discussie uit de weg gaat? Wie zwijgt stemt immers toe. In dit licht bezien kan zwijgen zelfs radicalisering in de hand werken.

Het spreekt vanzelf dat niet iedere leraar geschikt is om dergelijke discussies te voeren. Dat hoeft ook niet. Sterker nog hiervoor hebben we een apart vak: maatschappijleer. Dit stiefkindje van het onderwijs, is toe aan een complete opschaling. Van een bijbungelend vak naar verplichte kost. Bovendien: hoe eerder beginnen hoe beter. Ook op de basisschool kunnen leerlingen leren discussiëren en omgaan met andere meningen.

Natuurlijk is meer uren maatschappijleer niet dé oplossing. Maar een cultuur van zwijgzaamheid is erger. Funest zelfs. Hulde aan Ahmed Marcouch die de fakkel oppakte. Het is echter niet aan hem om hem brandend te houden. Minister Bussemaker als u uw eigen oproep serieus neemt: spring in dit gat. Laten we om te beginnen leraren maatschappijleer zo toerusten dat ze in staat zijn om zowel Holocaust als Gaza bespreekbaar te maken.

Claudia Biegel schreef onder meer de roman Foute Sarahs