Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

Maak noodfonds met voldoende vuurkracht

  •  
30-09-2011
  •  
leestijd 4 minuten
  •  
BNNVARA fallback image
Het is buitengewoon onverstandig dat het kabinet verhoging van het fonds nu uitsluit
De Europese regeringsleiders hebben het er de afgelopen maanden grandioos bij laten zitten. Wat op 21 juli bedoeld was als moment van eensgezinde daadkracht – de bijeenkomst van de hoogste politieke macht in Europa die een eind zou maken aan elke twijfel over de Europese vastberadenheid om de Griekse crisis op te lossen – werd een fiasco. Een aaneenschakeling van Finse garantie-eisen, Nederlandse rekenfouten, Duitse vetowensen en Grieks terugkrabbelen, gecombineerd met herhaaldelijk ongelukkige communicatie, heeft het ‘besluit’ van 21 juli veel geloofwaardigheid ontnomen. Laat de regeringsleiders doen wat er moet gebeuren: creëer een noodfonds met voldoende vuurkracht, en los het probleem snel en afdoende op.
Inmiddels speculeren centrale bankdirecteuren openlijk over een Grieks faillissement, lekt de Griekse regering vrolijk dat men de schulden voor 50 procent wenst kwijt te raken, en beginnen de Amerikaanse en Chinese regeringen zich zichtbaar zorgen te maken over de mogelijk destabiliserende werking van Europa op de wereldeconomie.
Als het waar is dat deze crisis Europa plaatst voor een duidelijke splitsing, de ene kant op in de richting van een solide Europese monetaire unie, de andere kant in de richting van snel verwateren, dan is de eerste optie niet geloofwaardiger geworden. De tijd dringt.
Wat te doen? Het is nog steeds waar dat een Grieks ‘default’ (bankroet) een grote klap zal toebrengen aan de economie in de eurolanden. Het nieuwste toverwoord is ‘geordende default’, maar niemand weet wat het is, of het bestaat, hoe het zou moeten gaan; er zijn geen precedenten voor een default van een westers land dat deel uitmaakt van een muntunie, en er wordt daarom te gemakkelijk aangenomen dat dit niet alsnog zou kunnen uitlopen op een ongeordende default.
Er circuleren scenario’s van de omvang van de schade wanneer het mis gaat. De waarheid is dat niemand het met enige zekerheid weet. De beste benadering is om je te realiseren dat de bankencrisis na de val van Lehman ons ongeveer 5 procent van ons nationaal product kostte, dus een grote crisis in het hart van Europa zou best eens ergens tussen de 5 en 10 procent kunnen kosten; dat is voor ons land dertig tot zestig miljard, elk jaar weer.
Om je er iets bij voor te stellen kun je het uitdrukken per huishouden: dan kost een dergelijke crisis al snel tussen de vijf- en tienduizend euro per Nederlands huisgezin per jaar. Dat is andere koek dan de 300 euro eenmalig per inwoner die er tot nog toe aan garantstelling richting Griekenland is gegaan.
De kanttekening is dat niemand weet hoe groot de kans is dat het omvallen van Griekenland tot zulke zwarte scenario’s zal leiden. Economie is geen exacte wetenschap, het is de geaggregeerde psychologie van massa’s mensen en organisaties, maar je moet dergelijke risico’s niet willen nemen.
Het getal, de onduidelijkheid, de angst voor coalitiepartners of electorale gevolgen die de Europese regeringsleiders lijken te verlammen doen de economie schade. Wat allereerst nodig is, is inperking van de besmettelijkheid. Dat kan door de slagkracht van het steunfonds te verhogen, zodat de markten weten dat speculeren tegen Italië of Spanje geen zin heeft.
Haal de invoeringsdatum van het permanente fonds (het European Stability Mechanism, ESM) naar voren, verhoog de omvang van het fonds en zorg er tegelijkertijd voor dat de landen die onverhoopt van het fonds gebruik moeten maken, gedwongen blijven hun begroting op orde te krijgen.
Het is buitengewoon onverstandig dat het kabinet verhoging van het fonds nu uitsluit.
Interessant is het idee, geopperd door onder anderen de Amerikaanse minister Timothy Geithner, om een hefboomeffect te creëren door het fonds te koppelen aan de Europese Centrale Bank (ECB); het fonds treedt op als spaarder die zijn geld brengt naar de ECB, op basis waarvan de ECB een veelvoud kan uitlenen. Hierdoor kan de centrale bank (net als in de Verenigde Staten) een grote rust brengen, want niemand zal speculeren tegen de leencapaciteit van de ECB.
Voor de slagkracht van het noodfonds is essentieel dat het niet wordt belast met Finse eisen voor garantstellingen (die gaan ten koste van de andere lidstaten), en dat de Duitse wensen voor vetorechten het fonds niet vleugellam maken. Verder moet de eurocommissaris die belast is met het begrotingstoezicht voldoende bevoegdheden overgedragen krijgen vanuit de lidstaten om op geloofwaardige wijze te voorkomen dat er nieuwe situaties zoals die in Griekenland ontstaan.
Als dit alles gebeurt, dus er is een effectieve brandgang door een stevig noodfonds, er is een geloofwaardig toezicht zodat eurolanden niet meer van de rails lopen, dan doet het er niet eens zoveel toe hoe het Griekse probleem wordt opgelost.
Je kunt op de achterkant van een postzegel uitrekenen dat de Griekse schuld waarschijnlijk niet houdbaar is, en dat er op enig moment op afgeschreven moet worden (de Tweede Kamer heeft al maanden geleden een motie van de PvdA aangenomen die vroeg om ‘herstructureren’). Als er gelegenheid is om dat moment een of twee jaar uit te stellen is dat waarschijnlijk beter, omdat het de kans op besmetting vermindert, en daarom verdient het de voorkeur om nu het pakket van 21 juli uit te voeren.
Maar zelfs als er wel direct wordt geherstructureerd, omdat het IMF concludeert dat de Griekse schuld niet houdbaar is, met ‘haircuts’ van 50 procent, dan is het financieel nog wel te overzien. Het gaat om 2 procent van de eurozone. Het zal hoe dan ook geld kosten, of Griekenland nu failliet gaat of niet (tenzij je het land en het continent in een chaotische crisis wilt storten).
Laat de regeringsleiders doen wat er moet gebeuren: creëer een noodfonds met voldoende vuurkracht, en los het probleem snel en afdoende op.
Dit artikel verscheen eerder op de website van de PvdA en in de Volkskrant

Meer over:

opinie, economie
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.

Reacties (18)

Anonimus2
Anonimus230 sep. 2011 - 11:40

Bijna goed Ronald... Maar dit? "Interessant is het idee, geopperd door onder anderen de Amerikaanse minister Timothy Geithner, om een hefboomeffect te creëren door het fonds te koppelen aan de Europese Centrale Bank (ECB); het fonds treedt op als spaarder die zijn geld brengt naar de ECB, op basis waarvan de ECB een veelvoud kan uitlenen. Hierdoor kan de centrale bank (net als in de Verenigde Staten) een grote rust brengen, want niemand zal speculeren tegen de leencapaciteit van de ECB." Dit is juist de kern van het probleem! Men creëert geld middels vage 'garantstellingen', en met een miraculeuze goocheltruc (Banken die maar een heel klein percentage in kas hoeven te houden van wat ze uitlenen) is er ineens 5 of 10 keer zoveel geld, abacadabra. Hier moeten we nou juist vanaf, zowel in de private als de overheidsfinancien. Zoals veel mensen inmiddels weten zijn financiele koopjesjagers gediend bij chaos en wantrouwen. Zij zullen dan ook geen kans onbenut laten om dergelijk wantrouwen en paniekreacties uit te lokken. Met een beetje pech krijg je dit 'hefboomeffect' dus keihard op je neus. Wat in dit geval in zou houden dat de euro nog harder in vertrouwen terugholt dan de dollar. Waardoor wij in de hele echte wereld van steeds duurder wordende grond- en brandstoffen zomaar een fijne 20% minder te besteden kunnen hebben. Toch?

opmerker
opmerker30 sep. 2011 - 11:40

Ja zal allemaal wel zo zijn, maar de credietcrisis is van zo'n omvang met zoveel derivaten, dat het niet meer op te lossen is. De VS spelen hier een hoofdrol en doen al wat Plasterk uitlegt n.m.l leverage. Dit staat voor: niet gedekt geld in omloop brengen en is alleen een tijdelijke maatregel. Feitelijk zou ook de PvdA tegen kunnen stemmen waardoor Wilders op de wip zit. Kijken of hij dan nog zegt "geen cent meer naar Griekenland"

JoopSchouten
JoopSchouten30 sep. 2011 - 11:40

'Wat te doen?' Wel eens van Solon gehoord Ronald? Ik raad je aan eerst eens met Han van der Horst te gaan praten. ... Mocht je nog meer advies nodig hebben weet ik zelf ook nog wel een oplossing ... De huidige noodfondsen zijn een lapmiddel die chronisch is. Ze verdwijnen namelijk in het zwarte gat van de banken i.p.v die van de getroffen burgers. Organiseer eerst maar eens een internationaal symposium via de VN voor alle regeringsleiders met het verzoek neoliberalisme wereldwijd te verbieden. Ik wil de toespraak wel meeschrijven. ... Vraagje. Heb je zelf uit armoede wel eens onder een brug moeten slapen Ronald?

Hermanbakker
Hermanbakker30 sep. 2011 - 11:40

Ik begin me af te vragen of het niet buitengewoon onverstandig is biologen met economische politiek op te zadelen. Een analyse, hoe onzeker ook, over wat het ons als Nederlandse burgers gaat kosten te proberen de euro overeind te houden, en wat het kost het 'mooi geweest' uit te spreken, heb ik nog steeds niet gezien. Ons wordt voorgehouden wat de zegeningen voor ons land van de euro geweest zijn. Die kunnen er best geweest zijn, dat neemt niet weg dat in guldens omgerekend (één euro was 2,20 gulden) mijn pensioen hoger is dan het pensioen van mijn vader was, en dat zijn probleem, wat te doen met het geld, mij niet treft, in tegendeel.

cormol
cormol30 sep. 2011 - 11:40

Laat de oppositieleiders in Europa eens doen, wat er al lang had moeten gebeuren. Ga eens buurten bij de SPD en andere bondgenoten en trek Europees gezien één lijn. Maar ja, dan moet je natuurlijk zelf niet achter de feiten aanhollen, en de PvdA had het eigen populistische Euroscepticisme wel iets sneller moeten overwinnen. De sociale paragraaf is tenslotte ook nooit op Europees niveau ingevoerd. Europa is altijd een feest van de (Soziale) Marktwirtschaft gebleven, waarbij de haakjes altijd zijn blijven staan en sociaal alleen verbaal werd gepredikt. Zo krijgen de private marktpartijen w.o. de banken slechts een afboeking van 21% voor hun kiezen i.p.v. een marktconforme afboeking van 50% op de Griekse staatsobligaties.

JoopSchouten
JoopSchouten30 sep. 2011 - 11:40

De PvdA wil, bij monde van Ronald Plassterk, ons opgebracht belastinggeld blijven inzetten aan de (op 'neoliberale 'wereldorde' gebaseerde) WTO-IMF-Roulettetafel. Aangezien de wereld onder hun regime zeer ernstige humanitaire problemen ondervindt (...), verliest het automatisch iedere vorm van legitimiteit. Deze structuur in stand houden, houdt een morele verantwoordelijkheid in. De PvdA schijnt dit systeem te aanvaarden als voldongen feit. Ik niet.

hetgroteplaatje2500
hetgroteplaatje250030 sep. 2011 - 11:40

Waar is het noodfonds voor de Nederlanders?

Klapschaats2
Klapschaats230 sep. 2011 - 11:40

Met de EU samenwerking & munt zou veel minder mis zijn indien bestaande afspraken zouden zijn gerespecteerd. Daar hebben de gezamenlijke regeringsleiders het laten liggen, met die van Duitsland en Frankrijk voorop. Die open deur is inmiddels een draaideur. Zolang er geen mechanisme is om die afspraken na te komen is elke andere oplossing gedoemd te mislukken. Terug dus naar de basis, daar de zekerheid uit opbouwen. Al het andere is schone schijn leidend tot nog grotere steunfondsen die voornamelijk internationale banken en speculanten steunen.

Bakoe
Bakoe30 sep. 2011 - 11:40

Laat me gokken, het steunfonds moet zo ruim worden dat daarmee alle foute investeringen door banken en hedgefunds afgedekt zijn. Daarna nog een fijn ESMje erbij, en het feest kan echt gaan beginnen.

Bakoe
Bakoe30 sep. 2011 - 11:40

http://www.reuters.com/article/2011/03/25/us-eurozone-esm-idUSTRE72O2OW20110325 Goed he heer Plassterk, en hoe zit het met de democratische controle en aansprakelijkheid hiervan?

ColorHugo949
ColorHugo94930 sep. 2011 - 11:40

Plasterk sluit graag en extra euro hypotheek af zonder onderpand, renteaftrek, of democratische controle. Politiek op krediet en risico van belastingbetalers. De belangenstrijd in de EU is losgebarsten. Banken laten meebetalen aan de eurocrisis, schijnt een kostbare en pijnlijke vergissing te zijn, namelijk duurder voor de gemeenschap ( bron Nrcs 1-2 okt 2011 ). Vooral Nederland en Duitsland pleitten hiervoor. Burgers en bedrijven kunnen beter de ombudsman of onafhankelijke rechter inschakelen om gezamenlijk/ massaal een claim voor te bereiden wegens monetaire wanprestatie, monetair wanbeheer, geen toezicht en valse euro/ EMU voorlichting van de NL overheid en de EU. Bailout voor burgers!

pietdevries2
pietdevries230 sep. 2011 - 11:40

Plasterk lijkt even vergeten te zijn dat bij het referendum over de zogenaamde Europese grondwet Nederland tegen stemde. Onze volksvertegenwoordigers drukten die 'grondwet' later gewoon door, alleen de vlag en het volkslied opgeofferd. Over de euro hebben we nooit kunnen stemmen, volgens de verhalen hebben de topmannen van de grote EU landen op een achternamiddag besloten die toen maar eens in te voeren. Er wordt nu beweerd dat Nederland zo geprofiteerd heeft van de invoering van die euro, vanwege onze export. Maar toen de EEG er nog was, met het slang valuta mechanisme, was er ook al weinig mis met de exportmogelijkheden naar EEG leden. Ik heb de voordelen van de EU met euro t.o.v. de EEG nooit begrepen, we zien nu de nadelen, als de EEG nog bestond, kon Griekenland gewoon als vanouds flink devalueren. De euro begint steeds meer op het gouden kalf te lijken, degenen die daaromheen dansten werden getroffen door goddelijke woede, deze dans kan wel eens op een wat prozaischer woede uitlopen.

rikus1
rikus130 sep. 2011 - 11:40

Misschien moet Ronald Plasterk de plaats van Cohen innemen dan is er nog een kans voor politiek herstel van de PvdA

1 Reactie
caquerlaque
caquerlaque30 sep. 2011 - 11:40

Nee hoor die was onder Balkenende gewoon een rechtse neoliberaal zoals alle PvdA-ers

[verwijderd]
[verwijderd]30 sep. 2011 - 11:40

Goed plan Ronald Plasterk maar geef even aan wie die pot met vuurkracht gaat vullen en hoe? Henk en Ingrid, Hassan en Fatime, Piet en Nel zitten al in de citroen pers.

1 Reactie
hetgroteplaatje2500
hetgroteplaatje250030 sep. 2011 - 11:40

Griekenland? lol

jia
jia30 sep. 2011 - 11:40

De onvermijdelijkheid van het redden van de euro. Deze wordt nota bene onder de banier van de democratie uitgedragen door mensen als Plasterk. Beangstigend vind ik dat. Eén ding vermoed ik wel: de historici van morgen zullen hard oordelen over het euro-project.

1 Reactie
Hermanbakker
Hermanbakker30 sep. 2011 - 11:40

Welke kant het opgaat kon je vanmorgen lezen: de Slovaken vinden dat zij als arm volk niet hoeven bij te dragen. Maar volgens de EU regeltjes moeten ze accoord gaan, ander wordt het fonds niet vergroot. De oplossing schijnt nu te zijn dat ze wel accoord gaan, maar niet hoeven mee te betalen. Wanneer de burgers van de landen die hun zaakjes wel op orde hebben in opstand zullen komen, ik vraag het me af.