Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

Lubach legt de vinger op de zere leesplek

  •  
28-09-2020
  •  
leestijd 3 minuten
  •  
2301 keer bekeken
  •  
Lezen-Lubach
Hoewel Arjen Lubach de draak met me steekt, ben ik hem eeuwig dankbaar
Arjen Lubach maakte zondag in Zondag met Lubach een item over het gebrek aan leesplezier bij onze jeugd. Daarbij gebruikte hij onder andere fragmenten uit mijn YouTube-filmpje waarin ik leerlingen de tips en tricks van het eindexamen Nederlands uitleg. Hoewel Arjen Lubach de draak met me steekt en zijn overtuigende verhaal inhoudelijk niet altijd helemaal klopt, ben ik hem eeuwig dankbaar. Ik zal uitleggen waarom.
De essentie van het item van Lubach is als volgt: het niveau van leesvaardigheid en het leesplezier van de Nederlandse leerlingen holt achteruit ondanks dat in de lessen Nederlands de meeste aandacht uitgaat naar begrijpend lezen. Natuurlijk had Lubach ook andere oorzaken voor het afnemende leesniveau kunnen noemen, zoals de afleiding door de mobiele telefoon en het gebrek aan algemene kennis. Toch maakt Lubach tijdens de aflevering op een voortreffelijke manier duidelijk dat begrijpend lezen oninspirerend is en dat het niet voor beter tekstbegrip zorgt. Maar waarom doen we het dan? Waarom zijn we al jaren aan het ‘begrijpend lezen’, terwijl de leesvaardigheid er niet beter van wordt?
De grootste boosdoener in dit verhaal is in mijn ogen de inhoud van het eindexamen Nederlands dat sinds 2015 volledig uit begrijpend lezen bestaat. Hoe je het wendt of keert: docenten en scholen worden afgerekend op examenresultaten en dat betekent in de lespraktijk dus ‘oefenen met teksten’. Vreselijk. Begrijp me niet verkeerd, het lezen van een actuele teksten in de klas is echt van toegevoegde waarde. De ellende begint op het moment dat leerlingen de vragen bij de tekst moeten maken. En raar maar waar: ik vermoed dat leerlingen door het trainen in begrijpend lezen, juist minder begrijpen van wat ze lezen.
Ik denk dat een groot aantal docenten Nederlands hun lessen leesvaardigheid anders zou willen aanvliegen, maar niet weet hoe. Ik denk dat ook de overheid het anders zou willen, maar niet weet hoe. En dus doen we allemaal maar wat, of doen we net alsof we weten wat goed is en volgen we braaf de methode waarin teksten met een aantal oninteressante vragen staan geformuleerd.
Zelf ben ik voorstander van het bespreken en bediscussiëren van een actuele tekst waarin we niet alleen een tekst lezen, maar ook de gehele context bestuderen. Ik heb echter geen flauw idee of mijn leerlingen daarmee goed zijn voorbereid op het examen Nederlands. Wil je als docent enigszins houvast, dan leer je de leerlingen de examentrucjes aan. Dan valt ons in ieder geval niets te verwijten. Ik weet het: het is een rare manier van doen en past eigenlijk totaal niet bij het onderwijs dat we in Nederland zouden moeten en willen geven. Wordt het dan niet eens hoog tijd voor verandering?
Waar ik Arjen Lubach daarom zo dankbaar voor ben, is dat hij in een kwartier laat zien wat er mis is met het huidige leesvaardigheidsbeleid in het onderwijs en dat het hoge urgentie moet krijgen om dat te verbeteren. Hij is overigens niet de eerste, want al lang bepleiten docenten Nederlands een andere inhoud van het vak en het eindexamen. Dat Nederlands al jaren als een van de saaiste vakken door leerlingen wordt gezien, hangt in mijn ogen direct samen met het vele begrijpend lezen.
Een paar jaar geleden trokken een paar actieve collega’s en ik de stoute schoenen aan. Sindsdien hebben we met enige regelmaat met Cito en College voor Toetsen en Examens (CvTE) om de tafel gezeten. Zij zijn namelijk verantwoordelijk voor de inhoud van de examens. Samen hebben we gekeken óf en hoe het examen Nederlands anders kan. Ik kan u vertellen: het veranderingsproces gaat moeizaam en in mijn ogen in slakkentempo. Het duurt veel te lang voordat er ook maar een komma in het geheel veranderd is. Een radicale omslag zou het beste zijn.
Ik hoop voor onze leerlingen, voor hun leesplezier en -niveau, maar ook voor alle hardwerkende docenten Nederlands, dat deze aflevering een doorbraak is om het eindexamen Nederlands, alsmede de inhoud van ons vak rigoureus te veranderen.
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.

Reacties (53)

jdekk
jdekk2 okt. 2020 - 7:20

Interessant, de link met de eindexamens is een gemiste kans van Lubach, dat had de vinger nog iets beter op de zere plek gelegd. Hoe worden examens Nederlands afgenomen op het hoger onderwijs? Mede door de verbijsterende scores van de hoogleraren neem ik aan dat het er daar toch iets anders aan toe gaat. Puur uit eigen ervaring gesproken, waren vakken tijdens studie vaak een verlengde van de middelbare school voorzover deze daar al gegeven werden (bijv. wiskunde, economie), wat me niet meer dan logisch lijkt gezien het voorbereidende karakter van een middelbare school opleiding op je vervolgopleiding. Zou fantastisch zijn als dhr. Kuijpers en collega's gesteund door deze media-aandacht nu verandering in het eindexamen teweeg kunnen brengen, wellicht kunnen ze bogen op de inhoud van de vervolgopleiding Nederlands. Overigens, het telefoonargument is wat mij betreft een drogredenering en gemakkelijke zondebok voor falend onderwijs, de mobiele telefoon is er in alle landen en biedt daarmee geen enkele verklaring voor de laatste plaats van Nederland in de getoonde lijst. Vwb een blijkbaar gebrek aan algemene ontwikkeling, misschien wat meer boeken lezen?

Channa Schurmans
Channa Schurmans2 okt. 2020 - 5:10

Ik ben er als leerling nog steeds niet van overtuigd dat begrijpend lezen hét probleem is. Ik persoonlijk vind lezen ook vreselijk en bij mij komt dat nou niet omdat we één keer per week aan een tekst puzzelen. Hoewel het systeem veranderd mag worden, denk ik dat het probleem ligt bij alle nieuwe alternatieven. Vroeger leesten mensen namelijk nog voor plezier, om jezelf in een verhaal te verliezen of om informatie op te vangen. Nu zijn er véél meer alternatieven. Er zijn talloze films, series en zelfs video games gemaakt met een briljant verhaallijn gemaakt waar je geen lettertjes voor hoeft te lezen en waar het zo voor je gebeurt, ideaal toch? Als je erop uit was om informatie op te vangen zijn er nu documentaires of items op internet. Bovendien heeft de nieuwe generatie een tijd meegemaakt waarin deze alternatieven er aan kwamen. Waarom zou je een paar lettertjes lezen als ik dat en dat en dat kan doen? Vergelijkbaar met dat we tegenwoordig niet meer buitenkomen, we hebben volgens onze generatie gewoon veel betere dingen te doen. Hoe andere landen zoals Duitsland of Frankrijk hier mee omgaan weet ik niet.

1 Reactie
Channa Schurmans
Channa Schurmans2 okt. 2020 - 5:11

Video games met een briljante verhaallijn gemaakt*

Channa Schurmans
Channa Schurmans2 okt. 2020 - 5:08

Ik ben er als leerling nog steeds niet van overtuigd dat begrijpend lezen hét probleem is. Ik persoonlijk vind lezen ook vreselijk en bij mij komt dat nou niet omdat we één keer per week aan een tekst puzzelen. Hoewel het systeem veranderd mag worden, denk ik dat het probleem ligt bij alle nieuwe alternatieven. Vroeger leesten mensen namelijk nog voor plezier, om jezelf in een verhaal te verliezen of om informatie op te vangen. Nu zijn er véél meer alternatieven. Er zijn talloze films, series en zelfs video games gemaakt met een briljant verhaallijn gemaakt waar je geen lettertjes voor hoeft te lezen en waar het zo voor je gebeurt, ideaal toch? Als je erop uit was om informatie op te vangen zijn er nu documentaires of items op internet. Bovendien heeft de nieuwe generatie een tijd meegemaakt waarin deze alternatieven er aan kwamen. Waarom zou je een paar lettertjes lezen als ik dat en dat en dat kan doen? Vergelijkbaar met dat we tegenwoordig niet meer buitenkomen, we hebben volgens onze generatie gewoon veel betere dingen te doen. Hoe andere landen zoals Duitsland of Frankrijk hier mee omgaan weet ik niet.

Martijn11
Martijn111 okt. 2020 - 21:41

Ligt het probleem niet vooral in de gekozen toetsmethodiek? Zoals ik het begrijp wordt er veel te technisch/analytisch getoetst bij begrijpend lezen. Zo erg dat zelfs de tekst aangepast wordt om aan de toetscriteria te kunnen voldoen. Makkelijk voor de persoon die de toets bedenkt en voor analyse van grote hoeveelheden toetsresultaten achteraf. De toetsmethode lijkt sterk op zinsontleding waarbij je met strikte regels een zin analyseert. Dit leidt tot inzicht in grammaticaal correcte zinsbouw. Maar ik herinner me dat toen ik op school een zin moest ontleden ik eigenlijk nooit de zin als geheel las en daarmee onthield waar de zin eigenlijk over ging. Wanneer je een tekst bij begrijpend lezen op eenzelfde analytische manier benaderd zoek je naar signaalwoorden en wat nog meer, maar je leest de tekst niet inhoudelijk. Bij begrijpend lezen moet je het begrip van de tekst toetsen zodat de beste oefening om hier goed in te worden gewoon veel lezen is en niet trucjes leren.

Stijn Huijsmans
Stijn Huijsmans30 sep. 2020 - 7:59

quote uit tekst " Ik denk dat een groot aantal docenten Nederlands hun lessen leesvaardigheid anders zou willen aanvliegen, maar niet weet hoe. Ik denk dat ook de overheid het anders zou willen, maar niet weet hoe. En dus doen we allemaal maar wat, of doen we net alsof we weten wat goed is en volgen we braaf de methode waarin teksten met een aantal oninteressante vragen staan geformuleerd. Bij de opmerking, " we weten niet hoe, " vraag ik mij af wat degene in deze functie ooit gedreven heeft om Leraar Nederlands te worden? Duizenden jaren taalcultuur die geen boeiende handvaten geeft? Ik zou mij zoiets bij : wis, schei en natuurkunde kunnen voorstellen, maar Nederlands. Of ik moet mij ernstig vergissen in de mate van waarin Leerlingen te ontvlammen zijn voor cultuur in al zijn omvattendheid.

1 Reactie
Martijn11
Martijn111 okt. 2020 - 18:38

Cultuur in al zijn 'omvattendheid' lijkt mij inclusief de duizenden jaren cultuur voortkomend uit de exacte wetenschappen. Beetje jammer en onterecht om de subjectieve opmerking over wis-, schei- en natuurkunde aan je reactie toe te voegen.

Tante Truus
Tante Truus29 sep. 2020 - 18:23

Het vak lezen en taal moet leuk zijn en dat is het al decennia niet meer.

1 Reactie
Zandb
Zandb30 sep. 2020 - 6:10

Werken moet ook leuk zijn. Is het al decennia niet.

Gerygrr
Gerygrr29 sep. 2020 - 13:54

Heel goed, dat je uit de praktijk vertelt over de noodzaak van het leesonderwijs. Mijn ervaring is gelegen in het leesonderwijs op de basisschool. Wij hadden een geïntegreerde taal/leesmethode die ervan uitging, dat leerlinge uit taalzwakke milieus of anderstaligen pas dan kunnen leren lezen, als de woordenschat tegelijkertijd werd uitgebreid. De gecombineerde aanpak kwam ten goede aan het begrijpend lezen. Uiteraard kwam leesvaardigheid, technisch lezen ook aan bod en uiteraard het leesplezier met veel projecten, bibliotheekbezoek, stillezen dagelijks uit de geleende collecties. Toen kwam de omslag! Passend onderwijs werd voorbereid. Nieuwe methoden moesten worden ingevoerd. Net als wel vaker in het verleden kon men geen tijd vrijmaken voor een evaluatie van de vorige methoden. De nieuwe methode paste blijkbaar beter in het streven leerlingen meer zelfstandig zich te laten ontwikkelen. Zo werden de trucjes aanleren belangrijker dan het leesplezier. Het is positief, dat nu het CITO wordt benaderd om over de leerdoelen te spreken. Het was immers de noodzaak om via het leerlingenvolgsysteem de leerlingen goede cijfers te laten halen op het onderdeel begrijpend lezen. De aanwijzingen, dat het bij zwakke leerlingen vooral om problemen met de woordenschat gaat zijn daar ook te vinden overigens. Als je woorden niet snapt, maar je wel het trucje van de signaalwoorden kunt toepassen, dan kun je toch nog behoorlijk gaan scoren! De achteruitgang in leesprestaties is ongeveer 10 jaar geleden ingezet!

1 Reactie
Gerygrr
Gerygrr29 sep. 2020 - 14:57

Deze link gevonden: https://www.aob.nl/nieuws/nederlandse-pisa-scores-zakken-weg/ Zo ongeveer op het moment, dat de oude methodes bij het grof vuil werden gezet.

voorburg2
voorburg229 sep. 2020 - 9:52

Het centraal schriftelijk eindexamen voor alle moderne talen bestaat voornamelijk uit taalbegrip. Dat is niet specifiek voor de Nederlandse les. Ik kijk net op de boekenlijst vwo van het Dalton Alkmaar, en zie leuke boeken als: "Joe Speedboot", "Publieke Werken", "De Eetclub" en het hele oeuvre van Grunberg. Als je zulke boeken niet leuk vindt, dan hou je echt niet van lezen. Dat is dan niet de schuld van de school.

2 Reacties
Bastian Soijer
Bastian Soijer30 sep. 2020 - 5:17

Ja precies. Het oeuvre van Grunberg, da's bijna net zo leuk als een prostaatonderzoek. Misschien moet er eens gekeken worden naar wat men in Nederland 'literatuur' noemt. De enige criteria lijke te zijn dat het langdradig doodsaai en pretentieus moet zijn. Misschien moeten we stoppen die lijst samen te laten stellen door oude academici, en er jongeren bij betrekken.

Stijn Huijsmans
Stijn Huijsmans30 sep. 2020 - 8:04

Die boeken die noemt als een standaard voor huidig Nederlandse literatuur. gelukkig is er een iets uitgebreider pallet.

rosande44
rosande4429 sep. 2020 - 9:30

Zo, dat ei is gelegd. Nu graag ook wiskunde eruit want dat is ook een volslagen puzzelmaniakkenspelletje. Spelling is er voor mensen zonder spellingcontrole, rekenen doet iemand alleen omdat er geen rekenmachine beschikbaar is. Engels leer je door series te kijken en Duits is er om te herkennen wie je ligstoel claimt. Wie niet begrijpt dat onderwijs er alleen maar is om ouders naar hun werk te kunnen laten gaan heeft slecht opgelet; had je maar begrijpendlezen moeten hebben geleerd.

1 Reactie
Griezel in post-gezellig Nederland
Griezel in post-gezellig Nederland29 sep. 2020 - 10:53

@Paul van der Veen Helaas maar waar De leerplichtwet is dan ook volkomen verkeerd . Men legt die plicht bij het kind neer terwijl die plicht nu juist moet liggen bij de onderwijzende kant . Een kind moet het recht hebben te leren en de maatschappij moet daar de mogelijkheid toe bieden. Nu is het kind het slaafje van het systeem dat gebouwd is op vele laagjes verleden. Kind moet zich kunnen ontwikkelen in plaats van volgestampt worden met zinloze feitjes en nutteloze kennis. Hameren op dat wiskunde is zo ontzettend dom. Je hebt er voor wie het gesneden koek is en je hebt er die het nooit zullen begrijpen . Maar wie van u heeft er dit jaar nog een staartdeling gemaakt?

Hakkepuf
Hakkepuf29 sep. 2020 - 8:50

Ik had op het voortgezet onderwijs last van een dubbel probleem. Zwaar op de maag liggende teksten die taalkundig ook niet te harden waren. Een beetje Sid Lukassen achtig taalgebruik en dan meestal over de Tweede Wereldoorlog. Ik kan er nog steeds geen WO2 film door aanzien. Het heeft mijn plezier in lezen voor jaren bedorven. Het is alsof je als een liefhebber van zoetigheid als eerste glas wijn een grand cru drinkt. Dan drink je ook jaren geen druppel wijn meer.

2 Reacties
Griezel in post-gezellig Nederland
Griezel in post-gezellig Nederland29 sep. 2020 - 10:55

Zou het gewoon een complot zijn? Dat ze willend at je de pest aan lezen krijgt zodat je later in het leven geen vragen gaat stellen en je dom op Rutte gaat stemmen ?

Zandb
Zandb29 sep. 2020 - 11:05

Hakkepuf U gelooft toch niet echt, dat u zo afhankelijk bent van slechter ervaringen met lezen dat u die verantwoordelijk stelt voor dat u een hekel aan lezen heeft? En dat u films niet te pruimen vindt omdat u erover moest lezen? Je hebt een hekel aan lezen of aan films kijken je hebt dat niet. Je kunt ook een hekel hebben aan de teksten die je leest of de films die je ziet, maar dat bepaalt u toch zo onderhand wel zelf, mag ik hopen. En uw vergelijking gaat mank; zo lang u denkt (en volhoudt tegen wat men beweert) dat alle wijn is als die grand cru, dan blijft u er af. Het drinken van wijn is ook gemakkelijk te voorkomen. Dit Pitt lezen; dat moet u, dat doet u. En er is niet op tegen dat u niet voor uw plezier leest. Maar ga daar geen anderen dan u zelf de schuld van geven.

DenFlexwerker
DenFlexwerker29 sep. 2020 - 8:13

Zelf las ik als een tierelier en ging ik wekelijks met vier boeken de biep uit. Ineens was het voorbij. De reden was de verplichtte literatuurlijst. Lezen was niet meer iets leuks, een buffet waar je allerlei leuke dingen mocht opscheppen maar verplichtte prak waarbij je bordje leeg moest. Dit wordt niet benoemd, door de heren docenten en de inrichters van het vak. Hun liefde voor de Nederlandse literatuur is zo groot dat iedereen er opgezadeld mee moet worden: doodknuffelen. Alsof taal dat alleen is... Eigenlijk zou ik zeggen: zet de literatuur op een zijspoor en laat mensen weer lezen wat ze willen. Verder is taal een soort van meta-vak. Voor elk ander schoolvak, moet je tekst kunnen lezen en begrijpen. Een beetje zoals wiskunde terug komt in de meeste beta vakken. Waarom de hetze tegen begrijpend lezen? Veel teksten die ik moest lezen, waren veel beter te doen dan die literatuurlijst. Lubach mopperde over droge begrijpend lezen teksten maar die dingen waren een oase vergelijken bij de literatuurlijst. Daarnaast is het gewoon nodig dat je in de maatschappij, een stuk tekst kan lezen en begrijpen. Als je al op deze site bent, moet je begrijpend kunnen lezen en eventueel een betoogje schrijven. Die literatuurlijst, men kan prima zonder maar begrijpend lezen is een broodnodige vaardigheid.

2 Reacties
Marc Marc
Marc Marc29 sep. 2020 - 9:38

Hier precies hetzelfde, van 4 boeken per week naar 0 omdat ik de verplichte literatuur verschrikkelijk vond. Is later wel weer goed gekomen maar tot op de dag van vandaag heb ik nooit begrepen wat die zogenaamde literatuur mij moest leren en of ik er überhaupt wijzer van geworden ben. Begrijpend lezen vond ik overigens wel leuk.

Zandb
Zandb29 sep. 2020 - 11:19

Flex, Marc Waarom zou dat verkeerd zijn, dat nu geen boeken leest? Wanneer je een boek voor je plezier leest en je hebt geen plezier, dan is het toch niet meer dat heel gezond, dat je daarmee stopt. Die boeken die u vroeger las en waar u plezier aan beleefde, die zijn er nog steeds en er zijn nog steeds vergelijkbare boeken, op alle niveaus wanneer u dat plezier weer terug zou willen. Ik weet dat literatuur soms erg star gebracht wordt en vooral dat veel te veel jonge mensen daar te vroeg mee in aanraking gebracht worden. Maar we moeten ook gewoon accepteren, dat wat we ook doen, mensen literatuur niet gaan waarderen. Maar hoe kan je zoiets weten, zonder het niet te proberen. Tot slot staat een bepaalde opleiding voor een bepaalde kennis. De kennis van de literatuur hoort daar ook bij. Er zijn wel meer dingen die je geacht wordt te weten of te leren, die niet leuk zijn. Op zich is 'leuk' geen criterium om te bepalen of je je diploma,a haalt of niet.

Jan Lubbelinkhof2
Jan Lubbelinkhof229 sep. 2020 - 8:00

Begrijpend lezen mag dan best wel saai zijn maar is zo verschrikkelijk belangrijk. Als ik alleen al hier op het forum kijk hoe slecht mensen “lezen”... Als ik zie hoe veel mensen de onjuiste essentie uit zinnen of betogen halen... Taal is nu eenmaal moeilijk zodra je het Jip en Janneke niveau overstijgt en je zult de spelregels moeten beheersen en geïnternaliseerd hebben alvorens je in de arena van de taal (debat of forum) te begeven. Anders loop je het risico niet serieus genimen te worden, hoe goed je het ook bedoeld. Overigens waren voor mij en veel (niet alle) van mijn vrienden de literatuurlessen een openbaring. Een periode waar we er achter kwamen dat er veel meer met taal mogelijk is dan “zomaar” een verhaal vertellen. Ik vergeet nooit de eerste maal dat ik “De Avonden” las (en herlas). Wat een schoonheid op de witte pagina’s van een boek... Kortom, niet minder maar meer begrijpend lezen en literatuuronderwijs tot het opnemen en begrijpen van een goede tekst “automagisch” gaat.

3 Reacties
Lydia Naomi
Lydia Naomi29 sep. 2020 - 9:44

Maar waarom is het dan zo dat wij over het algemeen slechter zijn gaan lezen sinds dat scholen begrijpend lezen zijn gaan geven? Het is denk in niet de hoeveelheid maar de manier waarop waar het aan licht. Je kunt de schuld geven aan internet en telefoons maar andere landen om ons heen hebben ook internet en iPhones en die hebben dit probleem niet of minder. En er wordt al meer tijd besteed aan begrijpend lezen dan aan andere aspecten van de taal. Dus als je nog meer tijd gaat besteden aan begrijpend lezen dan houden wij helemaal geen tijd meer over voor andere dingen zoals spelling of grammatica. Die laatste 2 daar mag ook wel eens wat meer aandacht aan besteed worden.

P Haan
P Haan29 sep. 2020 - 10:01

Mooi om te lezen. Verschil moet er zijn, anders lazen we allemaal maar één boek. En we weten hoe dat afloopt. De Avonden, ik ben er een paar keer in begonnen, maar kom er niet doorheen. En zo hoort het ook, net als met muziek en eigenlijk alle vormen van kunst. Het moet je raken, het moet diep in je wezen resoneren en als het afgelopen is moet je er naar terug en naar meer verlangen.

Zandb
Zandb29 sep. 2020 - 11:53

Lydia Dat kan te maken hebben met de m.i. gebrekkige manier waarop we leren lezen. Aan verklankend leren lezen is geen enkele logica te ontdekken. Kinderen hebben meestal geen enkele houvast aan 'regels' omdat die niet kloppen of elkaar tegenspreken. Vaak weten kinderen (volwassenen) niet waarom iets goed of fout is. Er is bijvoorbeeld ook niemand ter wereld die op de klank kan bepalen wanneer je een -s- en wanneer een -z-, een -f- en een -v-, een -d- en een -t- enz. moet schrijven. Waarom leren we dat in godsnaam? Waarom schrijf je: -baar- en waarom -baren-. En waarom dan weer - klaar - en dan weer -klare -. Waarom schrijf je - brok - en waarom - bro kken - en waarom dan weer - stro ken - . Er is dan misschien niets aan de hand, zo lang kinderen geen fouten maken. (Maar daar kun je je vraagtekens bijzetten.) Maar de kinderen die maar fouten blijven maken, die moet je toch kunnen uitleggen en leren hoe het dan wel moet? We kunnen van een echte dyslecticus geen ander mens maken. Maar we kunnen het hem wel een stuk makkelijker maken, door lezen en schrijven op een zo gestructureerd mogelijke logische wijze aan te leren; in ieder geval niet verklankend want daarmee maak je mensen alleen maar dyslectischer dan ze al zijn en veroorzaak je schijndyslexie. Ik zou kinderen ook graag een systeem gunnen waarin kinderen niet eerst hopeloos moeten vastlopen, voordat er ook maar iets gedaan wordt of kan worden. (En dan is het vaak al te laat.) En let wel: Kinderen die niet foutloos schrijven, lezen ook niet foutloos. Kijk dan maar eens, op de basisschool, hoe enorm het aantal zwakke spellers toe is genomen.

JaapBo
JaapBo29 sep. 2020 - 6:47

Op het VWO was NL altijd een.vak met een vage inhoud. De leerdoelen waren mij nooit duidelijk (behalve af en toe moeilijke woorden leren, zoals “non-proliferatieverdrag”, wat best nuttig is). Kennelijk zoekt men nu houvast aan “begrijpend” lezen, en werkt dat contraproductief. Literatuur moesten we ook veel lezen, dat was ook al zo doelloos.

3 Reacties
adriek
adriek29 sep. 2020 - 8:36

Sommetjes maken om te leren rekenen voelt ook doelloos, maar het is de manier om te leren rekenen. (Literatuur) Lezen doe je om een taal (beter) te leren, als je dat doelloos vindt heb je de essentie van 'school' gemist. Landen genoeg waar de helft of meer van de bevolking analfabeet is, meestal zijn dat geen landen waar het heel goed gaat met die helft.

JaapBo
JaapBo29 sep. 2020 - 11:16

@Eirda: terecht dat je “literatuur” tussen haakjes zet. Lezen is leuk, en je leert er veel van, maar wat men op school “literatuur” noemt is i.h.a. net zo saai en doelloos als “begrijpend lezen”

Vrije Geluiden
Vrije Geluiden29 sep. 2020 - 16:13

Eirda: "Sommetjes maken om te leren rekenen voelt ook doelloos, maar het is de manier om te leren rekenen." Maar een taal leer je niet door woorden uit je hoofd te leren uit het woordenboek en taal is zo complex dat ze amper in regels valt uit te drukken. Daar kampt Google nog steeds dagelijks mee.

P Haan
P Haan29 sep. 2020 - 6:10

Zonder het Lubach item te bekijken, denk ik dat het toch handig is om dit onderwerp in een wat bredere context te zien. Deze klacht is niet nieuw. Sterker nog, die is van alle tijden. Er zijn hele volksstammen die de dag vervloeken dat iemand in zijn (moet een man geweest zijn..) blinde arrogantie bedacht heeft dat iedereen moet kunnen lezen. Ik ken van school de verplichte boekenlijst, waar welgeteld nul boeken op stonden die boeiend waren. En ik heb me ontwikkeld tot een fanatiek lezer, en trotse bezitter van honderden boeken die door het hele huis op planken en stapels te vinden zijn. Mijn gezin, inclusief schoondochters en kleinkind, weten niet beter en doen mee. Maar iedereen de eigen onderwerpen op het eigen niveau. Het is niet stoer om te vertellen dat je 'In de ban van de ring' gelezen hebt. Stoer is iemand dat verhaal vertellen op een manier die de ander verleidt om het ook te gaan lezen. Of tegen je aan te nestelen, en het zich te laten voorlezen. Ook een kunst die nooit uit zal sterven :) Als er een beweging is om dit ter discussie te stellen, ga dan terug naar het begin. Accepteer dat de meeste mensen lezen niet leuk vinden, en baseer daar je curriculum op. De mensen die het plezier van lezen ontdekken komen er wel. En daar waar lezen een onderdeel van je verdienmodel on inkomen is, zal de behoefte de drijfveer zijn en komt het ook wel goed.

1 Reactie
Lydia Naomi
Lydia Naomi29 sep. 2020 - 10:02

Lubach heeft het in zijn programma ook over andere tijden. Waaruit volgens hem toch bleek dat studenten door de jaren heen minder goed zijn geworden in lezen en ook minder interesse hebben in lezen. Ik denk alleen niet dat het per se komt door begrijpend lezen of door internet. Internet hebben de landen om ons heen ook en die lijken dit probleem niet of veel minder te hebben dan wij. En ik heb ook begrijpend lezen gehad op school maar dat is niet de reden dat ik minder ben gaan lezen. Het probleem is niet dat wij begrijpend lezen als vak krijgen maar de manier waarop. Het blijkt dat studenten die de toets goed maken, vaak alsnog niks hebben begrepen van de tekst en dat had ik zelf ook toen ik die toetsen moest maken op school.

Bastet2
Bastet229 sep. 2020 - 5:37

Ik weet niet of het een vooropgezet een-tweetje is, maar anders vind ik het in ieder geval een moedige reactie. En helaas herkenbaar dat je mee moet in een proces, niet omdat je het er mee eens bent maar omdat niet meedoen nog veel meer schade zou berokkenen.

Fredje3
Fredje329 sep. 2020 - 5:14

Ik was gek op lezen tot de middelbare school. Toen werd ik gedwongen geconfronteerd met Nederlandse schrijvers waar vooral mijn leerkracht gek op was. Naast het feit dat ik hierdoor elk respect voor deze leerkracht kwijt ben geraakt, ben ik ook voor descennia lang mijn liefde voor lezen kwijt geraakt. Vooral de verplichte boekenlijst met Nederlandse schrijvers. (Jan Wolkers, Remco Campert e.d.) Wat een stelletje walgelijke en of wazige idioten. (Simon Carmiggelt mocht dan weer niet.) De lessen Nederlands hebben meer kwaad dan goed gedaan. Ik ben pas na mijn 30ste weer gaan lezen, maar boycot nog steeds Nederlandse schrijvers.

2 Reacties
JasDon
JasDon29 sep. 2020 - 7:34

Eens, je moest zo ongeveer mee in de sentimentele leeservaring van 1-2 generaties eerder. Dat dit niet per se goede boeken waren of aansloot bij je belevingswereld... het kon ze niet veel schelen. Een dik boek als 'In de ban van de ring' las ik als tiener bijna in een keer uit, bij die andere onzin moest ik mezelf door de pagina's heen werken. Dat zegt overigens nog niets over de kwaliteit van het eerder genoemde boek, maar wel over hoe je als leerkracht iets kan doen met de intrinsieke motivatie van leerlingen. Mijn mondelinge examen heb ik vervolgens grotendeels op uittreksels en films gehaald. Zonde van ieders tijd dus.

Marc Marc
Marc Marc29 sep. 2020 - 9:44

Gerard Reve, de avonden, stond op mijn lijst, het is me nooit gelukt om dat boek uit te lezen en tot overmaat van ramp ging mijn mondeling Nederlands over dat boek. Dat was ook het moment dat ik dacht, ik lees nooit meer Nederlandse literatuur. Het heeft 25 jaar geduurd voordat ik weer een Nederlandse schrijver las omdat ik het boek Eus cadeau kreeg en dat was te doen maar nog steeds niet super leuk als je favo genre thriller e.d. is. WF Hermans vond ik overigens wel te doen.

Rene Weijland
Rene Weijland29 sep. 2020 - 5:04

En dit is waarom begrijpend lezen zo belangrijk is. Hij zegt namelijk dat hij vindt dat er een ander systeem moet komen. Met het huidige systeem heeft hij het idee dat sommige kinderen in zijn les juist minder goed in begrijpend lezen worden. Hij heeft echter geen idee hoe dat te veranderen of vorm te geven.

Welp2
Welp229 sep. 2020 - 4:15

Ik weet overigens niet of ik het gebrek aan leesplezier aan het onderdeel 'begrijpend lezen' zou wijten. Zelf zou ik het eerder wijten aan het onderdeel 'literatuur'. Vaak zaten er best wel wat restricties waaraan de boeken aan moesten voldoen. Deze moesten of op een specifieke lijst staan, of moesten van een "goedgekeurde" schrijver zijn. Ook zaten er restricties op hoeveel boeken van dezelfde schrijver mochten zijn. Dit soort restricties heeft geen bevorderend effect op 'leesplezier'. Indien je boeken wou lezen die jezelf meer aanspraken, moest je deze maar naast de lijst lezen. Maar mensen die al moeite hadden met het aantal te lezen boeken, zullen niet snel nog meer boeken gaan lezen. Maar restricties terzijde, het ergste van 'literatuur' vond ik het maken van de boekverslagen. Had je een boek in de avonden (met voldoening) uitgelezen, moest je vervolgens een boekverslag maken met een samenvatting in je eigen woorden. Deze boekverslagen waren verder van belang, omdat de beoordeling van het onderdeel literatuur plaatsvond via een mondeling examen/gesprek, welke soms een jaar na dato kon zijn. Bij de mondeling werden dan vragen gesteld over nuances in het boek die de docent belangrijk vond, waarvan jezelf deze niet opgemerkt had, of waarvan je deze alweer vergeten was.

Minoes&tuin
Minoes&tuin29 sep. 2020 - 3:28

Kunnen we dat lelijke woord 'aanvliegen' niet in de ban doen.

ton14024
ton1402429 sep. 2020 - 0:41

Ik begrijp niet wat hier bepleit wordt. Je bent duidelijk voorstander van betere tekstverklaring maar denkt dat dit niet de examenresultaten bevordert? Dweilen met de kraan open dus, een systeemfout, afrekencultuur.

3 Reacties
Welp2
Welp229 sep. 2020 - 2:59

@Ton14024 Het onderdeel 'begrijpend lezen' telt zwaar mee ("disproportioneel" om het in ZML-termen te houden) in het eindcijfer voor het vak Nederlands. Hierbij bevat het examen dikwijls vrij "geknutselde" teksten, zodat deze beter aansluiten op de abstracte vragen die erover gesteld worden. Waarbij voor de meeste vakken geldt dat je vaardigheid op doet door veel te oefenen, maken die abstracte vragen vaak dat je geen goede maatlat hebt om echt na te gaan of je genoeg voorbereid bent op het examen. Arnoud Kuijpers geeft aan dat daardoor de enige manier om houvast te krijgen, is dan maar door het leren van "trucjes" (of ezelsbruggetjes).* Dit doet me denken aan het maken van IQ-testen. Als je oefent met het maken van IQ-testen, ga je echt niet beter leren denken/analyseren. Dit terwijl je wel beter zal gaan scoren bij opvolgende testen. Je leert tenslotte meer over wat voor vragen er gesteld worden (of zelfs letterlijk de precieze vragen), maar slimmer wordt je er niet van. Hooguit luier. *aangenomen dat ikzelf het stuk/betoog van de auteur goed begrepen heb.

Zandb
Zandb29 sep. 2020 - 5:52

Ton Mensen die iets niet kunnen moeten ook weer niet worden gedwongen om iets te doen wat ze niet kunnen. Je hebt dan ook, in ieder geval twee, soorten cijfers: Die bepalen wie ergens het best in is en die het proces controleren *. En wat die laatste groep betreft; van cijfers die het proces controleren, trekken we ons in de regel geen ene barst aan. * Voor wie dat niet zo 1 2 3 iets zegt, stellige stellingen: Zo lang je niet kunt optellen of aftrekken, heeft het geen zin om te gaan vermenigvuldigen of delen. Wanneer iemand geen zelfstandige naamwoorden kan herkennen, heeft het geen zin nog meer woordsoorten aan te bieden. Zo lang het lezen niet werkelijk 'vanzelf' gaat, heeft het geen enkele zin om je met 'lezen voor de lol' (literatuur bv) bezig te houden.

Griezel in post-gezellig Nederland
Griezel in post-gezellig Nederland29 sep. 2020 - 10:45

[Ik begrijp niet wat hier bepleit wordt. ] Is dat jouw gebrek aan begrijpend lezen of zijn gebrek aan begrijpend schrijven?

Marc2406
Marc240628 sep. 2020 - 22:22

"De essentie van het item van Lubach is als volgt: het niveau van leesvaardigheid en het leesplezier van de Nederlandse leerlingen holt achteruit ondanks dat in de lessen Nederlands de meeste aandacht uitgaat naar begrijpend lezen." En ik maar denken dat de essentie van Lubach's bijdrage was dat leesvaardigheid en leesplezier onder Nederlandse leerlingen achteruit holt DANKZIJ (dus niet ondanks) het feit dat in de lessen Nederlands de meeste aandacht uitgaat naar begrijpend lezen. Ik zal het wel niet hebben begrepen...

Vladimir Kornilov
Vladimir Kornilov28 sep. 2020 - 21:59

Ik herinner me die heerlijke tijd toen we via de resultatieve werkwoordsbepalingen bij Kloos zijn anaal rententieve fixaties en zijn farcicale simulacra mochten benoemen; - om over de fallussymbolen, de semiotiek etc maar te zwijgen. Heerlijk gewoon, om je vingers bij af te likken... begrijpend lezen, wat wil je nog meer?

komputerhulp
komputerhulp28 sep. 2020 - 21:42

Ook in het rekenonderwijs is het begrijpend lezen doorgeslagen. Je krijgt een heel verhaal en dan moet je daaruit de som distilleren. Eerst moet je de irrelevante zaken wegstrepen om uiteindelijk de vraag te kunnen begrijpen. Lisa doet negen maanden over haar zwangerschap en woont op de 2e etage zonder balkon. Hoelang zouden 9 vrouwen daar samen over doen als ze wel een balkon of tuin zouden hebben? 1 maand, 81 maanden of 9 maanden?. Mona wil 10 eieren koken, maar heeft maar weinig tijd. Zij kookt op gas met een 6 pits fornuis, terwijl anderen elektrisch koken. 1 ei koken duurt 7 minuten. Hoelang duurt het om 10 eieren te koken? 70 minuten of 7 minuten?

Bert de Vries
Bert de Vries28 sep. 2020 - 21:17

Veg aan de beperkte vaardigheid in begrijpend lezen een factor toe: in het basisonderwijs is de oefening in technisch lezen sterk verminderd, is lezen ter ontspanning verdwenen, zijn teksten voor begrijpend lezen verdwaasd. Het gevolg is, dat het technisch lezen en het onmiddellijk begrijpend lezen bij heel veel leerlingen onvoldoende is geautomatiseerd, en dus vermoeiend is. Wat vermoeit, vermaakt niet en blijft vaak liggen. Het gevolg is ook dat door onvoldoende oefening onvoldoende vardigheid wordt verworven. De enige oplossing voor het voortgezet onderwijs is intensieve leestraining in het eerste schooljaar.

Aart van de aap
Aart van de aap28 sep. 2020 - 21:05

Ik hield als kind heel erg van lezen ( en nog steeds ) Maar, ik had wel een hekel aan Nederlands. Al dat gedoe met 'onderwerp' en voltooid deelwoord en bijwoord en dit/dat. Ik vond dat allemaal niet zo interessant. En nog steeds niet haha Begrijpend lezen ? Ik begrijp het toch. Anders zou ik het niet lezen haha Ik las op de middelbare school 'in de ban van de ring' etc.

5 Reacties
Griezel in post-gezellig Nederland
Griezel in post-gezellig Nederland28 sep. 2020 - 22:01

Hier ook - begrijpend lezen zouden ze beter eens kunnen vervangen door begrijpend schrijven En dan bedoel ik niet dat je infantiel en half-engels moet schrijven. En die boeken, laat ze die zelf maar uitzoeken inclusief vertalingen - als ze maar lezen .

ton14024
ton1402429 sep. 2020 - 0:42

Had ik ook.

Zandb
Zandb29 sep. 2020 - 6:08

Aart/Ton Had ik ook. T otdat ik er aan toe was en het werkelijk begreep. Toen ging er een wereld voor me open. Je kunt pas iets werkelijk als onzinnig verwerpen, wanneer je alle ins en outs van dat onderwerp weet. Om te kunnen oordelen moet je weten. Ooit stelde ik een vraag, waarop de leraar antwoordde: "Dat is niet belangrijk." Ik was toen zo tegenwoordig van geest, dat ik hem spontaan antwoordde. "Ja, dat weet u. Maar ik niet." Waarop hij zei: "Kom na de les maar even langs". En Aart, uw laatste opmerking geeft precies aan waar de kneep zit: Wanneer je een tekst begrijpt, dan ben je in staat om die te ontleden, ook zonder dat je alle begrippen die er voor bedacht zijn om ook te kunnen begrijpen, wanneer je niet begrijpt wat je leest, kent. Wie niet kan ontleden (passief of actief) begrijpt niet echt niet wat die leest. Denk bv eens aan zinnen als "Marie is die nacht bevallen". (Anders om is ook waar: Wie de regels van het ontleden niet bewust of onbewust toepast, schrijft onzin. Kijk maar naar de schrijnende voorbeelden, die zich nu weer Appel noemt, op dat gebied produceert. Mijn 'ontleedgoeore' zou zeggen: "Wie slordig denkt, formuleert slordig.")

Aart van de aap
Aart van de aap29 sep. 2020 - 11:26

Mensen nemen dan ook een curcus 'creatief schrijven' Ja, daar kan je dus geen cursus in hebben. Dat kan je niet leren. Je hebt het, of je hebt het niet haha Het vonkje is er, of het is er niet. Net als met de liefde, zegmaar. Je bent creatief, of niet. Zoiets kan je niet leren. Als je een stijve hark bent, gaat niemand je dat afleren. Ik ken mensen die kunstenaars zijn. Ze hebben iets. Wat, valt niet te zeggen. Je kan het alleen nooit na doen, want jij bent hen niet. Wat ik aan Nederlands irritant vond, waren alle gare begrippen etc. Ja, dit is een onderwerp, dit een voltooid deelwoord, dit een bijwoord, dit een zus woord, dit een zo woord Nou en. Daarom spijbelde altijd heel effectief bij Nederlands hahaha Ga eventjes dood, met je Nederlands.

Aart van de aap
Aart van de aap29 sep. 2020 - 11:35

Ohh, dat over Nederlands had ik al gezegd ( dat mag je vergeten dan, dat stukje ) sorry