Liesbeth van Tongeren en het gebrek aan empathie bij GroenLinks

Kamerlid Liesbeth van Tongeren is door GroenLinks niet op de kandidatenlijst van de Tweede Kamer geplaatst. En niemand lijkt te weten waarom. Zijzelf nog het minst. Is het een bedrijfsongeval of een moedwillige, keiharde methode om een fractielid te lozen? In beide gevallen roept het ongemakkelijke vragen op over de rol van Jesse Klaver. De partijleider die zich zo graag spiegelt aan de aimabele Canadese premier Justin Trudeau laat zich wel erg van zijn kille, zo niet botte kant zien.

Joop Visser zong het al in de jaren tachtig van de vorige eeuw:

Heb je wel eens linkse mensen Om zien gaan met personeel Als ze ’t voor ’t zeggen kregen En verschilde dat dan veel

De tekst lijkt helemaal van toepassing op de dramatisch slechte manier waarop wordt omgesprongen met Van Tongeren. Het Kamerlid hoorde in oktober dat ze niet op de kandidatenlijst zou komen. De mededeling kwam voor de klimaatspecialiste als een donderslag bij heldere hemel. Kamerleden van GroenLinks mogen volgens de regels drie volle termijnen in het parlement blijven, die had ze er nog niet op zitten. En nee, ze werd ook niet op een lage plaats gezet. Ze werd gewoon gedumpt.

De timing was saillant. De mogelijkheid om langs koninklijke weg te vertrekken werd haar niet gegund. Dat had wel gekund als de partij haar al voor de zomer had laten weten dat ze niet meer gewenst was. Dan had ze bijvoorbeeld aan het begin van het nieuwe parlementaire jaar kunnen zeggen dat ze tijdens haar vakantie het besluit had genomen om voor haar gezin te kiezen, of dat het tijd was voor nieuwe uitdagingen, dat ze plaats wilde maken voor de jongere generatie, of wat voor redenen er dan ook in dat soort gevallen gegeven worden om lastige situaties voor iedereen wat minder vreselijk te maken.

Van Tongeren vroeg opheldering aan Klaver. Hij hield zich van de domme. Ik ga er niet over, de selectiecommissie opereert onafhankelijk, legde hij uit. Een leugen waar hij meteen in verstrikt raakte. Want hij had immers zelf Bram van Ojik gevraagd zich kandidaat te stellen.

Natuurlijk gaat Klaver over wie er op de kandidatenlijst staat. Het zou wel heel erg raar zijn als dat niet zo was. Wie leidt er de partij dan eigenlijk? Klaver durfde het niet aan openlijk verantwoording af te leggen over de keuze Van Tongeren. Hij maakte het zo allemaal nog pijnlijker en wel ten overstaan van de leden bij de presentatie van de lijst :

En dat terwijl Van Tongeren een van de slechts vier fractieleden is. En niet zo maar een. Ze is de vicefractievoorzitter. Klaver besteedde er slechts een enkele tweet aan nadat ze zelf op Facebook zeer terughoudend had gemeld niet meer van de partij te zijn bij de verkiezingen:

Als een bedrijf of organisatie zich zo gedraagt, wordt er – terecht – schande van gesproken. Het is extra gênant omdat Klaver in een kersvers pamflet juist de noodzaak van empathie bepleit.

GroenLinks heeft overigens een slechte reputatie als het gaat om de omgang met eigen mensen. In 2012 bedacht de selectiecommissie dat het een goed idee was om openlijk van alle kandidaten te benoemen wat hun goede eigenschappen zijn, en de slechte. Die aanpak resulteerde in een schandpaal. Kandidaten werden in het openbaar afgebrand  door een commissie die meende de waarheid in pacht te hebben. Had niemand dat tevoren kunnen bedenken of interesseerde het ze gewoon niet?

Ook nu gaat het er weer opvallend smerig aan toe. Van Tongeren mocht beslist geen lage plaats op de kandidatenlijst krijgen omdat de partij weet dat ze dan vrijwel zeker met voorkeurstemmen gekozen wordt. Veel gekker kan het in de politiek niet worden: niet op de lijst, want te populair. Van Tongeren kreeg bij de vorige verkiezingen de meeste voorkeurstemmen van de hele lijst, zelfs meer dan Van Ojik en Klaver bij elkaar (10.205 tegen respectievelijk 4.639 en 3.351). Haar supporters zijn nu een actie gestart om haar alsnog op de lijst te krijgen. De partijleiding is woedend en roept de leden tot de orde, adhesiebetuigingen aan Van Tongeren moeten van de websites verwijderd worden. Trouw meldde :

In Zeeland wordt die oekaze openlijk genegeerd :

Ook in Groningen, waar Van Tongeren zeer populair is vanwege haar optreden met de problemen rond aardgaswinning, kan ze op veel steun rekenen. Het Dagblad van het Noorden schrijft :

Er loopt een social media campagne met de hashtag #proLiesbeth. Van Tongeren voert inmiddels, na enige aarzeling, ook zelf actie. Waarschijnlijk gaat het haar niet helpen. Het democratisch systeem waarmee de leden invloed kunnen uitoefenen is zo dichtgetimmerd dat ze haar kans zelf slechts op rond de 10 procent inschat.

Blijft de vraag waarom ze zo rücksichtslos is verwijderd? Op de website van GroenLinks staat alleen maar ‘niet voorgedragen’ bij een verder enthousiast verhaal over haar kwaliteiten en inzet.  Ze is te onzichtbaar oordeelde de selectiecommissie, zo kreeg Van Tongeren te horen , schrijft het Dagblad van het Noorden:

Niemand wil enige uitleg geven maar vermoedelijk is het zo gegaan: GroenLinks wilde Faiza Oulahsen op de lijst, de bekende Greenpeace-activiste die twee maanden door Poetin gevangen werd gehouden. Zij zou niet alleen een nieuw jong, groen gezicht zijn maar ook nog het andere probleem van GroenLinks oplossen, namelijk dat de lijst wel erg wit is. Bij de vorige verkiezingen stonden er nog 5 kandidaten met een etnische achtergrond bij de eerste 15 op de lijst, nu zijn het er maar 3.

Voor de komst van droomkandidaat Oulahsen moest plaatsgemaakt worden. Van Tongeren komt ook van Greenpeace, ze was er directeur en trok de afgelopen zes jaar de groene agenda. Zij moest dus weg. Dat voornemen leverde intern nogal wat strijd op. Het werd hard gespeeld. Stellingen werden betrokken en de hakken gingen in het zand. Van Tongeren moest en zou geloosd worden.  Uiteindelijk bleek Oulahsen helemaal geen kandidaat te willen zijn. Maar de discussie was zo verhard dat Van Tongeren niet terug op de lijst kon komen. Een andere Greenpeace-vrouw, Suzanne Kröger, staat nu op 9.

Op 15 december wordt de definitieve kandidatenlijst bekend gemaakt. GroenLinks staat in de peilingen op 13 zetels.