Lezen en schrijven

Ik leerde mezelf lezen nog voor ik naar school ging. Mijn oudere zus gaf de voorzet, mijn moeder hielp, maar daarna deed ik het meeste zelf. Gewoon door veel te lezen. Alles. Omdat ik dat graag wilde.

Toen ik in de kleuterklas zat, wat nu groep 2 is, stopte de juf met het meegeven van voor de ouders bestemde brieven in open enveloppen. Mijn klasgenootjes gaven die namelijk aan mij, zodat ik ze hen voor kon lezen. Ik kan me niet herinneren of het echt gevoelig materiaal was, maar de juf had het liever niet.

Wie veel leest, leert vanzelf spellen Ondertussen las ik door. In de eerste klas, of groep 3, werd ons echt geleerd te lezen. Soms zaten we in groepjes van vier, waarbij we elkaar om en om stukken uit een gekregen verhaaltje moesten voorlezen. Omdat ik geen zin had in het gehakketak van mijn klasgenootjes en zij het eigenlijk ook wel best vonden, las ik hen gewoon het hele verhaal voor. Soms deed een klasgenoot daarbij een dutje. Dat was het moment dat ik tijdens de leeslessen maar in een klas hoger mee moest doen. En daarna nog een.

Van het lezen kwam het schrijven. Wie veel en vaak leest, leert vanzelf spellen. Hoe je een zin correct formuleert. Ik maakte mijn dictees foutloos en maakte van de korte schrijfopdrachtjes halve opstellen. Ik schreef brieven naar Donald Duck, Achterwerk en Greenpeace (een vurig pleidooi voor schapenwol in plaats van zeehondenbont). Ik las veel, ik schreef veel en ik schreef goed. In hogere klassen en op de middelbare school zorgde het ervoor dat ik onvoldoendes kreeg voor werkstukken waar ik hard aan had gewerkt, omdat ik het zou hebben overgeschreven uit het boek. Dat zorgde ervoor dat ik expres knullige zinnen en makkelijke woorden ging gebruiken. Maar dat was later pas, in de lagere klassen op de basisschool had ik daar nog helemaal geen last van.

Was ik een wonderkind? Verre van. Op lezen, schrijven en gym na, blonk ik nergens echt in uit. Ik kwam gewoon goed mee. Maar lezen en schrijven? Ja, dat kon ik. En door het vele lezen kon ik behalve schrijven ook een aardig woordje meepraten met mensen die wat ouder waren dan ik. Ik snapte dingen. Of in elk geval wilde ik ze snappen, en dan ben je al een heel end.

De brief van de achtjarige aan Dolores Aan alles hierboven moest ik dit weekend denken na een brief aan Dolores Leeuwin, de verslaggever van het sinterklaasjournaal die deze week de handdoek in de ring gooide omdat de directie van de NTR halsstarrig vasthoudt aan een zwarte Piet. De brief aan Dolores werd geschreven door Felix, een zeer pientere jongen van 8 jaar oud die haar een hart onder de riem wilde steken en zelf ook de nodige ideeën aandraagt voor wijzigingen aan Zwarte Piet. Niet omdat iemand hem heeft verteld dat hij dat moet vinden, maar omdat hij zelf meekrijgt wat er allemaal gebeurt en op basis daarvan een mening heeft gevormd. Die brief lees je hier.

De brief van Felix maakte wat los, alleen… vrijwel geen enkele reactie ging over zijn boodschap, over hoe een kind nu eigenlijk aankijkt tegen eventuele wijzigingen van een  kinder feest. Negen van de tien reacties gingen over de toon, over de spelling, over de zinsconstructies. Over de gedachtegang. Over hoe een jongen van 8 onmogelijk zo’n brief kan schrijven. Over hoe hij moet zijn ingefluisterd door zijn ouders. Over hoe hij niet echt bestaat en dat de brief geschreven is door een volwassene die de Zwarte Piet discussie op die manier naar zijn hand wil zetten.

De tweet hierboven is van schrijver Thomas van Aalten die ook sceptisch was en na een paar opmerkingen over en weer de reden daarvan deelde. Ik plaats zijn tweet ter illustratie en eigenlijk ook omdat het de enige is die het daglicht kan verdragen en waar ik niet direct strontchagrijnig van word. Op joop.nl, waar de brief staat, waren veel – uiteraard niet doorgelaten – reacties van een dusdanig niveau dat zelfs de moderator van de Telegraaf ze zou hebben geweigerd.

Ik weet wie Felix is. Ik weet wat hij nog meer schrijft en hoe ontzettend goed hij dat doet. Ik weet ook dat er niemand is die hem influistert, die zijn taalgebruik corrigeert. Ik weet ook dat hij echt 8 jaar oud is. Hij kan dit.

En Felix heeft een mening. Een die hij wilde delen op een platform waar veel mensen het konden lezen, misschien nieuwe inzichten konden opdoen. Gelukkig voor Felix weet hij veel, maar nog niet hoe het er op internetfora en sociale media werkelijk aan toe gaat als je een mening hebt die niet aansluit bij de schreeuwende horden. Ik hoop dat hem dat nog heel lang bespaard blijft. Ik hoop dat hij zich nog lang zal verliezen in goede boeken en het schrijven van mooie teksten. Dat hij nog lang zo nieuwsgierig blijft als hij nu is en dat gebruikt om een schat aan kennis te vergaren. Ik hoop dat hij met die schat aan kennis straks een van degenen is die het voortouw nemen en zullen zorgen dat we met z’n allen eindelijk weer eens een beetje normaal gaan doen. Hup Felix, you got this.

Deze tekst verscheen eerder op  de website van Pascal Vanenburg.