Lessen van Fukushima

Dinsdag bespreekt de Tweede Kamer de randvoorwaarden voor een extra kerncentrale. Minister Verhagen beloofde eerder de lessen uit Fukushima mee te zullen nemen in de vergunningprocedure. Hij weigert echter te wachten tot de Japanse nucleaire ramp zorgvuldig is geëvalueerd. En dat terwijl nu al duidelijk is dat zijn nieuwe kerncentrale dezelfde zwakke plekken kent als de door rampspoed geplaagde Japanse kerncentrale.

Minister Verhagen en energiebedrijf Delta willen een nieuw, Frans type kerncentrale: de European Pressurized Reactor, ofwel EPR. Als we de Frransen mogen geloven, is deze nieuwe kerncentrale het toppunt van technisch vernuft en de veiligste reactor die er bestaat. Terwijl de puinhopen van Fukushima nog stonden te roken, haastte president Sarkozy zich te zeggen dat alle problemen worden opgelost met de komst van de EPR. Een echo van deze geluiden klinkt uit Den Haag en Borssele. Wat er echter niet bij wordt gezegd, is dat deze wondercentrale helaas nog niet bestaat. De EPR heeft op verschillende plekken in Europa dikke rapporten en halfafgemaakte betonconstructies geleverd, maar nog geen kilowattuur aan stroom. De kosten van het bouwsel in Finland zijn nu al verdubbeld, net als de bouwtijd. Een project in Frankrijk gaat dezelfde kant op.

De wondercentrale blijkt vooral een zorgenkind te zijn. Er zijn ernstige twijfels over de veiligheid van de reactor, die totaal afhankelijk wordt van digitale veiligheidssystemen. Onduidelijk is of de veiligheid gewaarborgd is in geval van een computercrash. Daarom hebben de Franse, Finse en de Britse nucleaire veiligheidsautoriteiten delen van het ontwerp afgekeurd, ondanks dat de bouw van de Finse en Franse reactoren al jaren aan de gang is.

De kernramp in Fukushima brengt een aantal andere, gevaarlijk zwakke plekken in het basisontwerp van de EPR aan het licht. Twee factoren bleken desastreus. Allereerst de afhankelijkheid van de noodgeneratoren die bij overstroming nauwelijks droog te houden zijn. De tweede is de kwetsbaarheid van de splijtstofbassins dat buiten de bescherming van het reactoromhulsel zit. Dit is bij de Franse EPR hetzelfde als in Fukushima. Wanneer de noodgeneratoren falen kunnen koelingsproblemen dezelfde dramatische gevolgen hebben als bij de kerncentrale in Fukushima. In de afgelopen weken heb ik zelf met eigen ogen gezien hoe de wijde omgeving van Fukushima ernstig radioactief is besmet. Het land, maar ook het zeeleven, waar ik vanaf het schip de Rainbow Warrior onderzoek naar heb gedaan, blijkt ernstig radioactief vervuild.

De ramp in Fukushima is op andere plekken in de wereld wel aanleiding tot nieuw onderzoek naar de veiligheid van kerncentrales. Het Internationaal Atoomagentschap organiseert in augustus 2012 een conferentie over de evaluatie van Fukushima. De veiligheidseisen voor kerncentrales zullen op deze conferentie worden aangescherpt. Als minister Verhagen de lessen van Fukushima serieus wil nemen ligt het voor de hand dat hij de vergunningprocedure voor een tweede kerncentrale in Borssele tot die tijd opschort.