Leraren bedolven onder bergen papierwerk

“Hoe heb ik ooit kunnen denken dat een leraar zich vooral bezighoudt met lesgeven?” Het is een vraag die oud-docent en AD-verslaggever Mark van der werf zich stelt en wellicht de reden dat hij het niet langer dan twee jaar volhield. Want leraren moeten tegenwoordig zo’n beetje alles wat ze doen rapporteren, analyseren en uitwerken tot meterslange verslagen.

Het is geenszins een nieuw verschijnsel. Al jaren klagen docenten steen en been over hoge werkdruk en de papierberg die ze dagelijks moeten bedwingen. Toch lijkt er weinig te verbeteren op dat gebied, sterker nog, de vraag om rapportages en verslagen neemt alleen maar toe. En dat begint al op de lerarenopleiding. In zijn column in het AD schrijft Van der Werf – die over zijn ervaringen het boek ‘Meester Mark draait door’ schreef – daarover:

Van de pabo, waar ik elke woensdag heenga, word ik weinig wijzer. Daar klei ik een vis die van ellende uit elkaar valt. Maar zolang ik in een paar A4’tjes beklemtoon dat ik ontzettend veel geleerd heb van deze enige knutselactiviteit, krijg ik alsnog een 7. Zo werkt dat op de lerarenopleiding bij meerdere vakken.

Dat een docent op een basisschool ook administratieve taken heeft is niet zo gek, maar dat het verslag doen ten koste gaat van de kennisoverdracht kan natuurlijk nooit de bedoeling zijn. Zoals Van der Werf schrijft:

Zo moet elke opmerkelijke uitspraak of beweging in groep 7 worden vastgelegd in een digitaal leerlingvolgsysteem… Zodra een praatje ‘goedemorgen’ overstijgt, moet ik daarvan een verslag opstellen.

Nog tijdrovender zijn de ‘groepsplannen’. Daarin staat hoe ik mijn slimme leerlingen ga uitdagen, en de minder slimme uit het slop probeer te trekken. Wat voor extra rekenopgaves heb ik Deniz tot nu toe laten maken? Welke score is bij een volgende toets haalbaar, welke oefeningen geef ik hem om dat te bereiken en hoe vaak en hoe lang gaat hij daar mee aan de slag? Alles moet uitgebreid zwart op wit worden gezet.

Een tijdrovende bezigheid, die weliswaar ‘een schat aan informatie’ oplevert, maar waardoor ook amper tijd overblijft om er iets mee te dóen. Bovendien is de meerwaarde van dergelijke rapportage twijfelachtig. Van der Werf:

Nadat ik honderden vragen beantwoord over de sociaal-emotionele ontwikkeling van mijn leerlingen, rolt uit de computer een boekwerk vol bontgekleurde staafdiagrammen. Het resultaat: Esma is brutaal. En Bryan af en toe sloom. Gek hè: zonder dit ‘pedagogische webbased expertsysteem’, was ik ook al op dat idee gekomen.

cc-foto: atelier PRO