Leidinggevenden horen te weten van misdaden
Leest u met me mee: de cruciale zin in het NRC-artikel over Hoe groot is de impact van het OM-onderzoek naar witwassen? Ik citeer: “Om een strafzaak tegen een leidinggevende te kunnen voeren, moet het OM bewijzen dat die op de hoogte was van de strafbare gedragingen én bewust niets of te weinig heeft ondernomen om daar een einde aan te maken.” Ja, dat is wat OM voortdurend beweert: de leidinggevende moest op de hoogte zijn van strafbare gedragingen, pas dan kan er strafrechtelijk vervolgd worden.
Helaas, met deze redenering gaat OM de fout in. Dat is nogal gemakkelijk: de leiding was niet op de hoogte, dus hem of haar valt strafrechtelijk niets te verwijten. Wat is de fout in de redenering van OM? Waar het in de kern eigenlijk om zou moeten gaan is - en daar valt niet aan te tornen - dat een leidinggevende op de hoogte móét zijn van strafbare feiten die zijn of haar bedrijf pleegt, zowel direct als in de keten. Onder meer om het bedrijf keurig aan de wet te houden en geen misdaden te begaan is iemand leidinggevende en wordt voor die verantwoordelijkheid riant betaalt. De leidinggevende moet vermijden dat er strafbare gedragingen gepleegd worden, en kan er niet mee wegkomen door te zeggen: ik wist er niets van.
Lees er de dissertatie van Tim Bleeker van 2021 er maar op na. Die gaat over Milieuaansprakelijkheid van leidinggevenden. Zijn dissertatie gaat over milieumisdaden: niet alleen het bedrijf moet gestraft worden voor gepleegde misdaden of wetsovertredingen, maar ook de leidinggevende. De analyse van Tim Bleeker is natuurlijk ook van toepassing op alle andere bedrijven en bedrijfstakken. Zijn conclusie is glashard: de leidinggevende kan niet wegkomen met te beweren niets geweten te hebben van een door zijn of haar bedrijf gepleegde misdaad of ernstige overtreding van de wet. Het is zijn of haar rol er juist wel van te weten, en als die verantwoordelijkheid verzaakt is dan moet OM de zaak voor de rechter brengen. Het knappe van de dissertatie van Tim Bleeker is dat hij de mythe ontkracht dat leidinggevenden risico moeten nemen en daarom het gezegde op zou gaan: waar gehakt wordt vallen spaanders, en daarom niet aansprakelijk zouden zijn.
Net als iedere andere burger is een leidinggevende strafrechtelijk verantwoordelijk voor misdaden die hij of zij had moeten voorkomen en er weet van had moeten hebben. Waarom leidinggevenden in bedrijven met fluwelen handschoenen aanpakken terwijl die clementie niet geldt voor de gewone burger? Het is daarom onbegrijpelijk dat OM zich er van afmaakt door te stellen dat een leidinggevende niet strafrechtelijk verantwoordelijk is als hij of zij niet op de hoogte was van de misdaad die zijn of haar bedrijf beging.
Ik begrijp ook wel dat OM Hamers, Zalm c.s. niet alsnog voor de rechter gaat brengen – hoewel dat wel zou moeten. Die blamage moet OM bespaard blijven, maar voor het vervolg moet gelden: niet alleen het bedrijf beboeten voor een gepleegde misdaad, maar ook de personen die daar verantwoordelijk voor zijn – de daders –, die er dus voor moeten zorgen dat ze wel degelijk op de hoogte zijn van wat er door het bedrijf wordt uitgespookt. Tim Bleeker (p. 5): “De aansprakelijkheid van de rechtspersoon is mijns inziens geen substituut voor de persoonlijke aansprakelijkheid van natuurlijke personen binnen die rechtspersoon . . . ook binnen een rechtspersoon gelden rechtsplichten voor betrokkenen, en die rechtsplichten zijn betekenisloos als aan de schending ervan geen juridische gevolgen (kunnen) worden verbonden.”
De boete die ING kreeg voor het overtreden van de wet moet ik als klant van ING uiteindelijk betalen, en gaat Hamers, die verantwoordelijke was voor de wetsovertreding, vrijuit. Dat is niet eerlijk.
Praat mee
Reacties (14)
“De boete die ING kreeg voor het overtreden van de wet moet ik als klant van ING uiteindelijk betalen, en gaat Hamers, die verantwoordelijke was voor de wetsovertreding, vrijuit. Dat is niet eerlijk.”
Exact!
De klant van bestrafte bedrijven, die regels overtreden is de klos.
Niet alleen bij banken.
Alle door de AFM bestrafte bedrijven, die belasting ontduiken enz.
Eigenlijk zouden bij overtredingen de klanten gecompenseerd eten worden!
Hun vertrouwen is beschaamd.
Waarom het OM met functioneel daderschap altijd zo spastisch omgaat, is mij een raadsel. Langs de lijn van het functioneel daderschap, hadden Hamers en consorten best een rechterlijk vuurtje aan de schenen gelegd kunnen worden.
Leidinggevenden horen te weten van misdaden en zijn daar aansprakelijk voor ....
.
.
Geldt dat ook voor Schoof ?
Als ING jouw die boete laat betalen dan zou ik overstappen naar een andere bank.
Daarnaast kun je ook niet stellen dat een leidinggevende op de hoogte moet zijn van elke overtreding. Principes van proportionaliteit e.d. dienen gerespecteerd te worden
De vraag is en blijft wat mij betreft tweeledig:
Héb je er van geweten of hád je er van kunnen dus moeten weten.
.
In de politiek is het heel gewoon dat de Minister het veld ruimt, wanneer er onder zijn/haar leiding iets mis gaat. Maar ook daar is misschien wel iets te bedenken waarbij een Minister vrijuit kan gaan.
"Net als iedere andere burger is een leidinggevende strafrechtelijk verantwoordelijk voor misdaden die hij of zij had moeten voorkomen en er weet van had moeten hebben."
Daar staat dus letterlijk beweerd dat íédere burger daarvoor strafrechtelijk verantwoordelijk is en dus leidinggevenden niet meer dan andere burgers. Wat bepaalt dan, gezien de genoemde ermee verbonden clausules, dat hij of zij deze misdaden had moeten voorkomen, en hoe ertoe verplicht te zorgen dat men er weet van had moeten hebben? Dat geldt dan ook niet minder met betrekking tot mijn familieleden, collega's, vrienden, en buren. Het geeft een voortdurende verplichting hen te controleren.
Mark
U bent niet verantwoordelijk voor uw buren en kennissen en uw familieleden, behalve uw minderjarige kinderen. Dat ligt met "leidinggevenden' heel anders.
.
Trouwens, de wet stelt niet dat je misdaden MOET voorkomen maar dat je verantwoordelijk bent ALS bewezen wordt geacht dát je ze had kunnen voorkomen.
'"Net als iedere andere burger is een leidinggevende strafrechtelijk verantwoordelijk voor misdaden die hij of zij had moeten voorkomen en er weet van had moeten hebben."
Daar staat dus letterlijk beweerd dat íédere burger daarvoor strafrechtelijk verantwoordelijk is en dus leidinggevenden niet meer dan andere burgers. '
Nee, dat staat er bepaald niet. er is een voorwaarde geschreven in dezelfde zin: 'die hij of zij had moeten voorkomen of er weet van had moeten hebben'. Er is geen enkele plicht voor burgers om alle ING producten te gaan onderzoeken.
Smiers aanpak komt neer op ontmoedigingsbeleid om ooit ergens leiding te geven. Je had het moeten weten dat het niet deugde en nu zal je hangen ook.
Wie zijn riante salaris verdedigt met de opmerking dat daar ook veel verantwoordelijkheid bij komt kijken moet niet gaan miepen als daar konsekwenties aan kleven.
Frans
Als het zo is dat je het had kunnen en dus moeten weten, dan is dat ook niet meer dan terecht, dat je daarvoor bestraft wordt, toch? ("Hangen" is dan wel meteen heel zwaar gestraft!)
klassenjustitie, vriendjespolitiek, corruptie, neoliberalisme, diepe institutionele verrotting
Ik vergelijk het bedrijfsleven al jaren met de georganiseerde misdaad, en dan vooral de multinationals, banken en verzekeraars.
Ik heb de dissertatie van Tim Bleeker, niet gelezen, net zomin als het NRC artikel achter de betaalmuur. De uitspraak dat leidinggevende altijd strafrechtelijk verantwoordelijk is voelt voor mij, zonder nadere regelgeving als te zwaar. Ik zou het onredelijk vinden dat een directeur]van een miljardenconcern automatisch de gevangenis in gaat op het moment dat een onderdivisie iets onwettigs doet. Dat gaat ook in tegen het idee dat een misdrijf altijd iets intentioneels is. Je kunt niet iets 'per ongeluk' stelen. Het is ook niet zo dat ik als burger verantwoordelijk ben voor misdaden die ik had kunnen voorkomen, zoals de auteur stelt. Als mijn minderjarige kind iets steelt, draai ik niet de bak in.
Als ik het citaat van de auteur meelees, zou ik zeggen dat als we van de 'en' een 'of' maken, dat we dan al een stuk verder zijn. In het geval van witwassen is er al een boel regelgeving waar banken aan moeten voldoen. Dit zou je kunnen veralgemeniseren tot een soort bedrijfspolitie die regelmatig controles doet. Je zou van een directeur van zo'n concern mogen afdwingen dat hij dergelijke controles faciliteert (maar wat doe je met buitenlandse bedrijven?).
Kan hij dat laatste aantonen, dan lijkt me persoonlijke strafrechtvervolging ongepast.
Het in ruime mate ontzien van leiders van bedrijven wat betreft strafrechtelijke verantwoordelijkheid is een duidelijk voorbeeld van klassenjustitie.
Zucht....lekker handig weer, het gaat over een artikel dat achter een betaalmuur zit...
Nou die van mij die liegt anders zelf. Niet zo vreemd ook wat zijn vorige baan zat die hoog in de boom bij een bedrijf wat uiteindelijk voor fraude is opgerold. Naast een extreem rechtse commando op werkvloer hebben we nu dus ook Siewert van der Linden 2.0 en het ergste nog, niemand die het erg lijkt vinden. Het was niet zo handig dat ik hem vertelde van de extreem rechtse commando want nu gaat die plotseling steeds naast me zitten en maakt hij opmerkingen van nou toe nou zit naast hem. Alsof ik hier het monster ben.
Maar is ook financieel dus ik denk dat ik binnenkort maar buiten de financiële wereld ga werken. Mij te eng hier. Als die boeven die staan op uit het graf en komen bij ons terecht!
Altijd op de hoogte blijven van het laatste nieuws?
Meld je hieronder gratis aan voor Joop NL. Iedere donderdag een selectie opvallende nieuwsverhalen, opinies en cartoons in je mailbox.
Een onsamenhangend stuk. De auteur haalt vrolijk strafrecht en civiel recht door elkaar.