Leenstelsel maakt op kamers wonen onbetaalbaar voor studenten

Het aantal eerstejaars studenten dat op kamers woont is vorig collegejaar gehalveerd. Sinds de invoering van het leenstelsel kunnen veel studenten het zich niet meer veroorloven het ouderlijk huis te verlaten. Dat meldt het samenwerkingsverband van studentenhuisvesters Kences. Die beroept zich daarbij op cijfers van DUO, het CBS en het ministerie van Onderwijs.

Het leenstelsel houdt in dat nieuwe studenten nauwelijks nog een basisbeurs krijgen. Voor uitwonende studenten betekent dat 270 euro per maand minder dan met de oude basisbeurs. Dat verschil is direct zichtbaar: waar in het collegejaar 2014-2015 – vóór ingang van het leenstelsel – nog 28 procent van studenten tot 19 jaar op kamers woonde, was dat het daaropvolgende collegejaar nog maar 13 procent.

De effecten verschillen ook per studentenstad. In Wageningen woonde in 2014 88 procent van eerstejaarsstudenten op kamers, in 2015 – ná invoering van het leenstelsel – was dat nog maar 45 procent. Ook in Enschede, Delft, Vlissingen en Eindhoven daalde het aantal op kamers wonende studenten vergelijkbaar hard.

Directeur Ardin Mourik van Kences denkt een verklaring te hebben voor de enorme daling in juist die steden. Hij vreest dat studenten door het leenstelsel nu sneller kiezen om dichtbij huis te studeren, wat gezien de bevolkingsspreiding in Nederland, inhoudt dat er eerder wordt gekozen voor studeren in Amsterdam of Utrecht. In die steden is de daling van uitwonende studenten ook minder sterk.

Dat er nu minder studenten op kamers gaan wonen, betekent overigens niet dat het nu makkelijker is om een kamer te vinden. Met name in de vier grote steden is het aanbod van studentenkamers nog altijd vele malen kleiner dan de vraag, waardoor de krapte op die woningmarkt blijft. ‘Steden die buiten de Randstad liggen en die geen specifieke of bijzondere opleidingen aanbieden moeten zich misschien wel zorgen maken,’ zegt Mourik. ‘Die moeten niet te veel meer bijbouwen.’

Het leenstelsel heeft niet alleen een negatief effect op de woonsituatie. Vorig jaar werd al bekend dat sinds de invoering van het leenstelsel het aantal aanmeldingen bij universiteiten en hogescholen ‘zorgwekkend’ waren gedaald. Vooral hbo’s hebben daaronder te lijden. Door het afschaffen van de studiebeurs kan de studieschuld nu oplopen tot wel 30 duizend euro. Voor veel aankomende studenten onbetaalbaar.