Kunnen we dementie voorkomen?

Dementie, Alzheimer zijn de griezelwoorden geworden voor een hele generatie mensen: die van volwassenen met ouders die ze liever niet gaan verzorgen als het zo ver is en daarbij ook nog hopen dat het henzelf nooit zal overkomen. Het lijkt een besmettelijke ziekte want je hoort steeds vaker iemand vertellen dat zijn of vader of moeder aan het dementeren is. Komt het steeds vaker voor? En wat zijn de oorzaken daar dan van? Heeft het ook niets met voeding te maken?

De allerbelangrijkste reden is dat gewoon steeds meer mensen een hoge leeftijd bereiken en hersenen gaan nu eenmaal niet eeuwig mee. Het is vervelend te moeten toegeven, maar zo is het nu eenmaal. Vanaf een bepaalde leeftijd wordt het steeds minder en de leeftijd waarop dat gebeurt varieert. Maar wat zijn dan de factoren dat het bij de een eerder gebeurt dan bij de ander?

Voor een deel wordt het bepaald door aanleg, maar dat is nooit zo interessant omdat je er zo weinig aan kan doen. Verder wordt het bepaald door hoe goed je je hersenen gebruikt. Je moet ze blijven trainen zodat de verbindingen tussen de verschillende gedeelten van je hersenen in functie blijven. Gebruik je ze niet meer dan raak je ze kwijt. Uit onderzoek blijkt dat mensen met een betere opleiding ook wat minder vaak last hebben van dementie en als ze het krijgen dan op latere leeftijd. Iedereen heeft tegenwoordig toch een goede opleiding zou je zeggen. Ja, maar het gunstige effect daarvan wordt ruimschoots teniet gedaan door de enorme toename van mensen die zo oud wordt.

Dan is er uiteindelijk ook nog de voeding. Kan het met je voedingspatroon te maken hebben? Ja, er zijn aanwijzingen dat een eetwijze waarbij je veel groente, fruit en verse vis eet een gunstig effect heeft bij het voorkomen van Alzheimer. Onderzoekers hebben gekeken wat dan precies in die voeding belangrijk is. Al geruime tijd wordt er vermoed dat het met name om het binnenkrijgen van voldoende lange meervoudig onverzadigde vetzuren (PUFAs) gaat. Een nieuw onderzoek lijkt dat te bevestigen. Het gaat met name om omega-3 vetzuren en die zitten vooral in vette vis.

Veel te weinig mensen halen de minimaal vereiste hoeveelheid omega-3 en/of vis. Er is een groep mensen die nu zal zeggen: zie je wel dat idee van ‘voedsel als medicijn’ klopt dus. Nee, dat is een raar concept dat erg past in het westerse biomedische paradigma van het voortdurend oplappen als er een probleem is. Gezonde voeding is veel groter en belangrijker dan medicijnen. Als voor met name de weinig kapitaalkrachtige delen van de bevolking de vette vis te duur is dan wil dat zeggen dat er een verkeerd voedingspatroon is ingeslopen dat met sociale verschillen samenhangt. Meer vette vis eten en dan nog is er geen garantie dat je gevrijwaard zal blijven van dementie.

Oh ja, en in combinatie met voldoende beweging, want dat is een andere belangrijkere factor bij preventie van Alzheimer. Je moet minstens 30 minuten per dag echte inspanning verrichten. Eigenlijk de normale leefwijze van mensen voordat de grote modernisering van ons bestaan begon. Het moderne leven wordt gekenmerkt door weinig bewegen, veel zitten, lange tijd gekluisterd aan een beeldscherm, snel eten omdat niemand nog tijd heeft voor het bereiden van een goede maaltijd en de daarmee samenhangende afhankelijkheid van grote voedingsproducenten.

Volg Ivan Wolffers ook op Twitter Ivan schrijft voor Joop elke dag een Gezond Weetje van de Dag:  klik hier voor een overzicht