Joop

Krijgsmacht kan zich niet uit klimaatcrisis innoveren

  •  
22-02-2022
  •  
leestijd 4 minuten
  •  
712 keer bekeken
  •  
18375983514_e3c6a9a7c1_c

© cc-foto: Gonzalo Alonso

Defensie draagt in hoge mate bij aan de onveiligheid waartegen ze nu juist moet beschermen
Voor militairen is de klimaatcrisis een kwestie van aanpassen. Strategie, personeel, vastgoed en materieel worden voorbereid op toenemend extreem weer. Voor de emissies van de krijgsmacht zelf is weinig aandacht. In het Klimaatverdrag van Parijs is bepaald dat landen zelf mogen kiezen of ze militaire emissies opnemen in hun nationale rapportage. Vooral de zware bewapening om de wereld te beheersen (in militaire termen ‘power projection’) vraagt enorm veel brandstof en leidt tot enorme vervuiling.
Defensie draagt in hoge mate bij aan de onveiligheid waartegen ze nu juist moet beschermen. In de ‘Defensievisie 2035’ waarin Nederland een langetermijnbeleid voor de krijgsmacht uiteen zet, wordt gewezen op het risico van meer conflicten en migratie door extreem weer ‘juist in de regio rondom Europa’. Wat ontbreekt is een analyse van de eigen rol in het ontstaan van de klimaatcrisis en een visie op het verminderen van militaire emissies.
Roerend en onroerend goed Toch heeft Defensie een klimaatopdracht in het kader van het Klimaatakkoord, net als de andere ministeries. De streefdoelen zijn om in 2030 de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen met tenminste 20 procent te hebben gereduceerd ten opzichte van 2010, en in 2050 met tenminste 70 procent. Ook moeten kazernes in 2050 volledig zelfvoorzienend zijn op energiegebied. In 2019 heeft de krijgsmacht wereldwijd ca. 120 miljoen liter brandstof verbruikt, waarvan 53,9% kerosine, 26,7% scheepsbrandstof en 19,2% diesel. De totale CO2-emissie door verbruik van brandstoffen in roerende en onroerende goederen van Defensie in 2019 is 0,40 Megaton. Dat is weinig in vergelijking met de uitstoot van 46,6 Megaton door de Nederlandse industrie in dat jaar, maar het maakt Defensie wel het meest vervuilende overheidsbedrijf.
Het onroerend goed van Defensie wordt voortvarend aangepakt; gestreefd wordt om gas- en stroomgebruik in kazernes en andere gebouwen zoveel mogelijk te vergroenen. Dat is technisch uitvoerbaar, kostenbesparend en strategisch handig – het vermindert afhankelijkheid en aanvoerproblemen. Defensie koopt groene stroom en gas, introduceert duurzame energie-opwekkers zoals zonnepanelen, legt LED-verlichting aan, en afvalstromen worden steeds meer gescheiden. Lastiger is het om het roerend goed van Defensie te vergroenen, terwijl de meeste klimaatvervuiling juist wordt veroorzaakt door het fossiele brandstofgebruik van alles wat vaart, rijdt en vliegt.
Geen groene gevechtsvliegtuigen De luchtmacht is veruit de grootste klimaatvervuiler, verantwoordelijk voor bijna 60% van het totale militaire brandstofgebruik. Daarvoor is geen oplossing voorhanden. Defensie e xperimenteert met ‘laaghangend fruit’ zoals het bijmengen van biodiesel in kerosine voor de F-16’s op vliegbasis Leeuwarden, maar biodiesel is geen duurzame brandstof, zeker niet bij grootschalige toepassing. En de F-35, het nieuwe toestel dat de F-16 opvolgt, heeft een veel zwaardere motor en gebruikt ook aanzienlijk meer brandstof, wat tot meer emissies leidt. Het Koninklijk Instituut Van Ingenieurs (KIVI) vraagt in een brief aan de staatssecretaris van Defensie dan ook of de reductiedoelstellingen van de krijgsmacht voor 2030 en 2050 haalbaar zijn. “In de voorzienbare toekomst” zijn er voor gevechtsvliegtuigen als de F-35 geen alternatieve technieken, aldus het ingenieursgezelschap. Ook volgens de Koninklijke Nederlandse Academie voor Wetenschappen worden voor verduurzaming van luchtvaart “geen technische verbeteringen voorzien die het klimaatprobleem bijtijds op kunnen lossen”, hoezeer de luchtvaartindustrie ons ook wil doen geloven dat dit anders is.
Duurzaam aankoopbeleid Wapensystemen hebben een lange levensduur; aankopen waartoe nu wordt besloten gaan tot minstens 2060 mee. Als Defensie zijn klimaatdoelen serieus neemt moet bij aankoop van nieuwe wapens de mate van klimaatvervuiling een zwaar gewicht worden toegekend. Op aandrang van de Tweede Kamer is daarom besloten om duurzaamheid structureel onderdeel te maken bij de aanschaf van nieuw militair materieel. Technische (operationele) haalbaarheid en financiële consequenties van deze verduurzamingsmaatregelen worden voortaan inzichtelijk gemaakt in informatievoorziening aan de Tweede Kamer over nieuwe militaire aankopen. Bijvoorbeeld bij de voorgenomen vervanging van 10 hulpvaartuigen voor de marine, kleine schepen met taken zoals het in kaart brengen van de zeebodem en ondersteunende taken in het Caribisch gebied. Onderzocht wordt of het mogelijk is om deze nieuwe schepen (gedeeltelijk) emissievrij te maken.
De Defensie Materieel Organisatie (DMO) en het Maritiem onderzoeksinstituut MARIN hebben de mogelijkheden op een rijtje gezet voor alternatieve brandstoffen, of beter: energiedragers, voor deze schepen. Hun conclusie is niet hoopgevend. Een alternatief energiesysteem voor de hulpvaartuigen leidt tot een groter en zwaarder schip. Bij eenzelfde snelheid en belading is dan meer vermogen nodig. Naast financiële gevolgen heeft dat ook operationele consequenties: het kan de geschiktheid van het vaartuig voor bepaalde operaties en bepaalde gebieden beperken. “Uit vervolgstappen in het ontwerp zal moeten blijken hoe groot deze consequenties precies zijn en of deze acceptabel zijn” stellen de onderzoekers. Als het bij de kleine hulpvaartuigen al problematisch is om emissievrije alternatieven te ontwikkelen, zal het bij grote schepen zoals fregatten helemaal problematisch worden.
Klimaatbeleid en veiligheid Terwijl Defensie een forse klimaatopdracht heeft kunnen noch marine noch luchtmacht met de huidige stand van de technologie snel naar minder emissies. De enige manier om militaire klimaatvervuiling te beperken is minder varen en vliegen; de krijgsmacht zal de omvang van emissies moeten gaan meewegen bij oefeningen, operaties en strategie. De-escalatie, diplomatie en ontwapeningsverdragen zullen een grotere rol moeten gaan spelen. De huidige crisis in de Oekra ïn e laat zien hoe moeilijk dat is, maar uiteindelijk zijn mens en milieu het meest gebaat bij meer dialoog en minder spierballen. In deze klimaatcrisis kan niet worden volgehouden dat onze veiligheid het best gediend is als militaire plannen altijd prioriteit krijgen over klimaatdoelen.
Delen:

Praat mee

Heb je een vraag, suggestie of wil je gewoon iets kwijt? Dat kan hier. Lees onze spelregels.

avatar

Reacties (27)

Kuifje3
Kuifje34 mrt. 2022 - 10:38

Dit artikel raakt kant noch wal. Het is oorlog in onze achtertuin en onze krijgsmacht moet asap worden gebracht naar een niveau waarin het voldoet aan de normen waarvoor we getekend hebben in NAVO verband. Als dat niet al te laat is. Hoewel klimaat en milieu erg belangrijk zijn mag dat onderwerp best even naar een lager plan. Defensie hoort met stip de allerhoogste prioriteit te hebben de komende jaren.

2 Reacties
Gaz Typari
Gaz Typari5 mrt. 2022 - 13:01

Niet te veel aandacht naar de ijsbergen inderdaad, de muziek. moet. blijven. spelen.

Kuifje3
Kuifje36 mrt. 2022 - 11:53

@Gas: Die ijsbergen smelten sneller als ze een atoombom op hun petje krijgen. Daarna is er inderdaad geen muziek meer.

Breuddwydiwr
Breuddwydiwr4 mrt. 2022 - 10:34

'Defensie experimenteert met ‘laaghangend fruit’ zoals het bijmengen van biodiesel in kerosine voor de F-16’s op vliegbasis Leeuwarden'. Die zijn allang weg daar.

Daniel Blank
Daniel Blank23 feb. 2022 - 12:44

Gelukkig, hoeven we straks geen wapens naar Oekraine te brengen want dat mogen we niet vanwege de uitstoot.

Dick Roelofsen
Dick Roelofsen23 feb. 2022 - 12:25

Voor wat betreft de klimaatcrisis zet het opheffen van defensie maar weinig zoden aan de dijk. Om de crisis daadkrachtig aan te pakken kan beter de gezondheidszorg worden afgeschaft.

Minoes&tuin
Minoes&tuin23 feb. 2022 - 8:26

Ik weet niet wat de JSF uitstoot! Iemand?

1 Reactie
Kuifje3
Kuifje34 mrt. 2022 - 14:22

@Minoes: Bommen?

pahan
pahan23 feb. 2022 - 7:01

Met deze benadering is de gezondheidszorg ook naar de knoppen gegaan. Er komt toch geen pandemie. Ach jee, die kwam wel en nu liggen de daders op het kerkhof! Straaljagerpiloot krijgt tijdens een luchtgevecht op zijn donder omdat hij zijn economy metertje in het oranje heeft staan.

1 Reactie
Minoes&tuin
Minoes&tuin23 feb. 2022 - 8:25

de daders?

Joost Spits
Joost Spits23 feb. 2022 - 0:51

Nou, het moet niet gekker worden! Laten we eerst eens zorgen dat we überhaupt een fatsoenlijk leger krijgen. Nederland wordt nu internationaal uitgelachen. Wat wil deze mevrouw nu eigenlijk? Schone atoombommen of zo? Houten geweren? Elektrische straaljagers? Laten we eerst dat handje vol straaljagers en tanks eens gaan uitbreiden. Bah, bah, bah, wat een absurde discussie!!

Marcus A.2
Marcus A.222 feb. 2022 - 17:30

Ik denk dat defensie sinds 1994 ongeveer 80% minder is gaan uitstoten. Alle tanks er uit bijvoorbeeld, een hele divisie er uit, van 360 naar 60 vliegtuigen, en ga zo maar door.

korheiden2
korheiden222 feb. 2022 - 16:23

Ik denk dat we vooral wat hebben aan een goede defensie. Daarvan is nu in de verste verte geen sprake.

Eid
Eid22 feb. 2022 - 16:03

Ik meen dat defensie gedurende de laatste decennia al voldoende emissie terugdringing heeft laten zien: Kijk maar naar de enorme bezuinigingen. Maar, is nu een onderzoeker wapenhandel en - industrie toch een verkapte of vermomde milieu activist? De aap komt uit de mouw. Maar ben het wel eens met Wendela; het zou toch mooi zijn als Defensie kan zeggen dat ze niet meer in staat is mbt haar taak geloofwaardig te zijn, maar tenminste wel de klimaatdoelsellingen heeft gehaald. Nou daar zal de 'vijand' wel van onder de indruk zijn. Geweldig wat een visie. Defensie die klimaatdoelen prefereert boven verdediging. Volkomen woke.

rvb2
rvb222 feb. 2022 - 15:21

sowieso is onze veiligheid niet gediend met militaire plannen. Militaire plannen zijn juist een bedreiging voor onze veiligheid, zoals te zien is in Oekraine.

12 Reacties
Hernandez
Hernandez22 feb. 2022 - 18:08

'Militaire plannen zijn juist een bedreiging voor onze veiligheid, zoals te zien is in Oekraine' Zo spuit elf..

Hernandez
Hernandez22 feb. 2022 - 18:11

Als we zoals RVB zouden redeneren: als mensen geen crimineel gedrag vertonen hebben we ook geen politie nodig. En als er geen inbrekers zouden zijn hoeven we ook geen sloten op onze deur te plaatsen. En als er geen auto ongelukken zijn zouden we ook geen autoverzekering hoeven afsluiten. De realiteit is echter anders.

Eid
Eid22 feb. 2022 - 19:15

Sterk verhaal rvb. Idd Oekraine. Lijdzaam toezien zonder plannen. Niets geleerd na 80 jaar.

Hallahan2
Hallahan222 feb. 2022 - 21:33

rvb is echt volledig de weg kwijt. Maar als je als rvb redeneert: wanneer er geen weg is, kun je het ook niet kwijt raken. ????

Cageman2
Cageman223 feb. 2022 - 0:07

Tuurlijk joh RVB. Stel je bent oekraine. En ome Putin zegt dat stukken van je land nu van hem zijn. En eigenlijk je hele staat niet echt bestaat en weer deel rusland zou moeten worden? In de echte wereld zul je soms toch je vrijheden en belangen moeten kunnen beschermen buiten alleen “soft power”.

korheiden2
korheiden223 feb. 2022 - 7:50

@rvb : Je gelooft het echt hè. Afschaffen dat leger. Het stelt toch al niets meer voor. Maar dan ook geen grote broek meer aantrekken bij vredesmissies waar tientallen idiote eisen bij worden gesteld. Ik herinner me nog de bizarre eisen die het GL van Jolande Sap stelde voor deelname in Afghanistan. Vrijheid is niet vanzelfsprekend. Als je vrede wilt, bereid je dan voor op oorlog. Dat stond al te lezen in de Wetten van Plato.

rvb2
rvb223 feb. 2022 - 11:07

de vereerders van Putin en zijn leger staan tevreden te kijken hoe er oorlog gevoerd wordt. Jippie! weer meer doden! Wat maken legers ons toch veilig!

FonsRietdijk
FonsRietdijk23 feb. 2022 - 11:19

Dat is zoals een wereldvreemde idealist de wereld dus ziet. Met parende eenhoorns, zoemende bijtjes en heel veel roze. Mooi inkijkje

Hernandez
Hernandez23 feb. 2022 - 13:03

@RVB Ik een vereerder van Poetin? Waar blijkt dat uit?

rvb2
rvb223 feb. 2022 - 13:38

@Hernandez: Dat is te zien aan je sterke steun voor het russische leger.

Hernandez
Hernandez23 feb. 2022 - 19:58

@RVB Quote me maar, waar spreek ik mijn steun uit vóór het Russische leger?

Kuifje3
Kuifje34 mrt. 2022 - 10:40

@rvb: schaam je!