Het korte leven van 50Plus

Bij de komende verkiezingen is 50Plus volgens verschillende peilingen goed voor ongeveer 10 zetels. De partij kan straks dus zomaar worden betrokken bij de kabinetsformatie. Moeilijk wordt dat wel, want de 50Plus-fractie bestaat dan uit mannen en vrouwen wier oorspronkelijke politieke voorkeuren sterk uiteen lopen. Los van elkaar hebben ze na een eigen persoonlijke afweging gekozen voor 50Plus. Corrie van Brenk, de laatste voorzitter van Abvakabo FNV, legde onlangs heel mooi op Joop.nl uit waarom ze voor 50Plus in de Tweede Kamer wil.

Ik herken haar emoties, maar ik vind dat ze de verkeerde weg kiest. Zo sluit haar voorman Henk Krol samenwerking met Wilders en de zijnen niet uit. Daarmee is 50Plus de enige electoraal relevante partij die met de PVV in zee wil gaan. Ik ga er vanuit dat het niet zover komt, maar Rutte heeft de onderliggende boodschap in de ontboezeming van zijn ex-partijgenoot Krol in zijn oren geknoopt: 50Plus helpt de VVD graag aan een nieuw kabinet. Ik kan niet geloven dat Van Brenk daarmee zou instemmen.

Verkiezingsprogramma van een machteloze one-issuepartij Het verkiezingsprogramma van 50Plus is een ellenlange lijst van ruim 250 wensen. Het lijkt alsof een club van opa’s en oma’s zich wil voorbereiden op een vroegtijdig sinterklaasfeest. Er zit voor vakbondsvrouw Van Brenk ook een forse slordigheid in: 50Plus wil de seniorendagen afschaffen. Dat kan natuurlijk niet. De politiek gaat niet over cao’s en het afschaffen van seniorendagen is een ramp voor oudere werknemers die juist door deze vrije dagen overeind blijven.

Ik wil als 69-jarige mijn leeftijdsgenoten niet afvallen. Velen hebben een miserabel pensioen, onbetaalbare ziektekosten, torenhoge huren en geen spaargeld om zelfs de kleinste financiële tegenvallers op te vangen. Maar 50Plus zal hun problemen niet kunnen oplossen: de wensenlijst van Nagel en Krol degradeert de partij naar de categorie ‘machteloze one-issuepartij’.

Machteloos, omdat 50Plus valt onder de enge variant van one-issuepartijen: zij die uitsluitend het eigen belang najagen van één specifieke doelgroep. In dit geval zijn dat de ouderen. 50Plus heeft geen enkele concrete opvatting over andere belangrijke thema’s waar de meeste kiezers, ook de ouderen, wél een mening over hebben. Denk bijvoorbeeld aan het klimaatbeleid, de rol van de overheid in de samenleving, de invloed van banken op het mondiale financiële systeem, het buitenlandbeleid en zo meer: grote woorden, korte zinnen.

Ruzies en achterklap 50Plus zal geen rol van betekenis kunnen spelen in de onderhandelingen over een nieuwe coalitie. De strikt voor het eigen belang opkomende one-issuepartij heeft veel te weinig uitruilmogelijkheden op zak. Concessies op de eigen thema’s schaden onmiddellijk en heftig het eigen belang en over belangrijke beleidsthema’s van de onderhandelingspartners heeft de partij geen opvattingen.

De ervaring leert bovendien dat ruzies en achterklap in een door ouderen gedomineerde partij voortdurend op de loer liggen. Zo marcheerde in 1994 het Algemeen Ouderen Verbond met zes zetels het parlement binnen, maar vrijwel meteen daarna viel de partij uiteen in vier verschillende fracties. Zeker met een voorzitter die al drie politieke avonturen achter de rug heeft en met een fractieleider die zijn VVD-verleden niet vergeet, is het onvermijdelijk dat ook 50Plus ten onder zal gaan aan tweespalt.

Een eerste aanwijzing daarvoor zagen we al kort nadat de partij in 2012 met twee zetels in de Kamer kwam. Krol verliet tijdelijk de fractie in verband met iets onduidelijks over de pensioenafdrachten bij de Gaykrant. Zijn vervangster werd al razendsnel door Norbert Klein uit de fractie gezet. Het partijbestuur royeerde daarna Norbert zelf. Hij is inmiddels lijsttrekker van de Vrijzinnige Partij. Verdeelde fractie, anders stemmen Als 50Plus 10 zetels haalt komt er een fractie, waarvan hooguit twee leden onbeschreven bladen zijn. Verder zijn er drie fractieleden die actief in de PvdA waren en twee die stevige posities in het CDA bekleedden. Ook verschijnt een ex-lid van D66 ten tonele en een voormalig chef van de politieke redactie van de Telegraaf.

De eigen wensen van 50Plus liggen voor deze veelkleurige fractie vast, maar de eventuele concessies bij lange na niet. Het is twijfelachtig of Krol bij de interne debatten dan nog de regie kan behouden. Het wordt waarschijnlijk meer knokken in de mist.

Om maar iets te noemen: geen van de ex-PvdA-ers zal akkoord gaan met een coalitie van VVD en PVV. En het CDA-smaldeel en de PvdA-ers oordelen waarschijnlijk verschillend over het vluchtelingenbeleid. Trouwens, hoe denkt de vroegere chef politiek van de Telegraaf over al die belasting-ontwijkende multinationals in ons land? Wie wil de veehouders helpen en wie wil iets met de maximumsnelheid of olieboringen in de Waddenzee?

Ja, ouderenpartijen hebben een geschiedenis van kommer en ellende en een kort bestaan. Het einde van 50Plus is dichterbij dan haar potentiële kiezers denken. Zij kunnen beter rechttoe-rechtaan voor een linkse partij stemmen.