Koop juist wél kleren uit Bangladesh!

Door het lezen van het verhaal in de Volkskrant over wat er misgaat bij de spinnerijen van H&M voelt het alsof H&M de boosdoener is. Maar dat klopt niet. Sterker, als je alle grote modeketens naast elkaar zet, dan doet H&M het juist heel goed.

‘Misstanden bij spinnerijen H&M’ kopt de Volkskrant vandaag groot op haar voorpagina.  – Auw. Om te vervolgen: ‘Het label ‘made in Bangladesh’ kan betekenen dat een kledingstuk mede is vervaardigd door uitgebuite meisjes in India. Het Zweedse kledingconcern H&M plaatst namelijk orders bij kledingfabrieken in Bangladesh die stof inkopen bij een Indiase spinnerij waar jonge werkneemsters van hun vrijheid worden beroofd.’

Het is een bekend gegeven dat de meeste mensen van veel krantenstukken slechts titels en de eerste paar vetgedrukte zinnen lezen. Extra auw, want daardoor worden er nogal wat suggesties gewekt op die Volkskrant-voorpagina die juist het tegenovergestelde effect hebben van wat wenselijk is.

Want wat gaat hier mis? Klopt de informatie in deze kop en eerste alinea soms niet? Het antwoord is: Ja, deze informatie klopt waarschijnlijk wel, maar hij is incompleet en suggereert veel (te veel) wat niet klopt.

Laten we beginnen bij de kop: ‘Misstanden bij spinnerijen H&M’

Het lijkt nu, het leest nu en het vóelt nu alsof H&M een unieke positie heeft: Namelijk die van een modeketen waar misstanden plaatsvinden in de totstandkoming van de producten die ze verkopen. En dat klopt niet. Sterker nog, als je alle grote modeketens naast elkaar zet, dan blijkt dat júist de H&M uitblinkt in pogingen de arbeidsvoorwaarden binnen de hele keten zo goed mogelijk te maken. En nee, dat doen ze niet zoals vele anderen, sinds de ramp op Rana Plaza nu een kleine 1,5 jaar geleden, waar 1138 mensen bij omkwamen, nee dat doen ze al zeker 10 jaar. H&M was een van de eerste grote ketens die zich actief inzette voor de arbeidsomstandigheden van textielwerkers. Inderdaad, dat betekent dus dat ze dat al deden voordat het hip werd om je te interesseren voor de herkomst van je kledingkast. Een grote schouderklop voor H&M is wat dit betreft absoluut op zijn plaats.

Transparantie De reden dat H&M nu als een van de ketens waar misstanden bij spinnerijen plaatsvinden, naar voren komt is niet omdat ze daar uniek in zijn, maar dat is omdat ze als een van de weinige grote ketens transparant zijn over waar hun kleding wordt geproduceerd. Wat ik daarmee wil zeggen is dat wat hier nu in de mooie kop op de voorpagina van de Volkskrant wordt beweerd, hoogstwaarschijnlijk geldt (en vaak in veel ergere mate, laat daar geen misverstand over bestaan) voor elk ander merk dat kleding produceert in lageloonlanden.

En dan nu die eerste dikgedrukte alinea die mensen over het algemeen ook nog wel meenemen bij het snel screenen van een krant:

‘Het label ‘made in Bangladesh’ kan betekenen dat een kledingstuk mede is vervaardigd door uitgebuite meisjes in India. Het Zweedse kledingconcern H&M plaatst namelijk orders bij kledingfabrieken in Bangladesh die stof inkopen bij een Indiase spinnerij waar jonge werkneemsters van hun vrijheid worden beroofd.’

Ja, wat hier staat is correct. Maar ook dit insinueert iets wat verre van waar is: Namelijk dat het label ‘Made in Bangladesh’ de unieke status heeft voor wat betreft het hebben van een directe connectie met uitgebuite meisjes in India.

Om het maar even dichtbij huis te houden: De stoffen die je op de markt, of zelfs in de dure stoffenwinkel in Nederland koopt kunnen evengoed geproduceerd zijn in eenzelfde spinnerij. In normale mensentaal: Dat label ‘Made in Bangladesh’ zegt geen fuck over uitgebuite meisjes in India.

En nu zou ik boeken vol kunnen schrijven over de praktische onmogelijkheid om de hele textielketen bloot te leggen. Bottom line voor nu is dat het fantastisch is dat een H&M transparantie biedt, want hierdoor is het mogelijk om de situatie in deze specifieke spinnerijen in India te linken aan een aantal kledingstukken die zijn vervaardigd in opdracht van diverse merken. Dat is mooi, want nu dit naar boven komt, kan er ook iets aan gedaan worden. Lang leve de transparantie!

Vervelend gevolg is nu dat door berichtgeving zoals vandaag op de voorpagina van de Volkskrant andere ketens zich wel 10 keer achter hun oren krabben voor ze zelf ook inzicht gaan geven over de herkomst van hun producten, want we hebben hier gezien wat dat kan betekenen: wanneer het mis gaat, alle goede intenties ten spijt, ben jij ineens in je eentje verantwoordelijk, en zo zit het natuurlijk niet.

Niets meer van H&M kopen is domste Ondertussen beluisterde ik op de website van de NOS een audiofragment waarin ik mensen hoorde zeggen niets meer van H&M of niets met het label ‘Made in Bangladesh’ te kopen. De twee domste dingen die je kan doen, maar niet vreemd met een dergelijke berichtgeving. De ketens waar je niet van moet willen kopen zijn namelijk juist de ketens van wie geen informatie beschikbaar is voor wat betreft de afkomst van hun producten.

Daarnaast, en ik kan het niet vaak genoeg herhalen want dit is echt heel erg belangrijk: Koop vooral wél kleding uit landen als Bangladesh!! Waarom? Bangladesh is een van de landen met de meeste armoede op deze wereld. Het is het dichtstbevolkte land ter wereld: er wonen 166 miljoen mensen. Er is een voedseltekort, landtekort, veel overlast van overstromingen, grote werkloosheid en er zijn geen voorzieningen voor wie geen geld heeft.

Geen werk = Geen eten.

De enorme textielindustrie, hoe schrijnend de arbeidsvoorwaarden vaak ook zijn, is een overlevingskans voor een overgroot deel van de bevolking. We moeten dus niet boycotten, we moeten met zijn allen eisen dat de omstandigheden en de lonen (veel!!) beter worden. En dat begint bij, ja inderdaad: transparantie.  — Een pluim voor H&M.