‘Koester de boeren die er nog zijn, dat levert ook voedselzekerheid op’

Kennismaken met BBB: Ingrid de Sain, melkveehoudster in Noord-Holland 

Hoe ziet Nederland eruit als het aan de BoerBurgerBeweging ligt? BBB doet overal mee aan de Provinciale Statenverkiezingen en wordt naar verwachting een van de grotere partijen. Hoog tijd voor een kennismaking: wat wil deze partij en wat moeten groene stemmers daarvan denken? Op een paar kilometer van Hoorn ligt het lintdorp Schellinkhout. Hier heeft de Noord-Hollandse BBB-lijsttrekker Ingrid de Sain een melkveehouderij met 110 koeien. ‘Ik ben heel trots op ons bedrijf, we hebben twintig jaar alles gelaten om dit bedrijf op te bouwen. Ik zeg: koester de boeren die er nog zijn.’

Hoe komt u bij BBB terecht?

‘Ik ben nooit eerder lid geweest van een politieke partij. Het is voor onze sector een verademing dat er iemand in de Tweede Kamer zit die je begrijpt en die je kunt volgen als ze iets zegt. Nu BBB provinciaal ook meedoet heb ik daar even over nagedacht. Toen dacht ik: ik ga meedoen. Ik ben al meerdere keren in de Provinciale Staten geweest om in te spreken, maar ik word nog steeds niet gehoord of serieus genomen. Ze kennen me inmiddels allemaal. Ik ga graag in gesprek. Je hoeft het niet met mij eens te zijn, maar ik probeer het wel zo te vertellen dat mensen begrijpen waar de problemen zitten. Als er niks mee gebeurt, zit de kracht in de herhaling.’

Waar sprak u over in?

‘We hebben hier veel schade van twee tot drieduizend ganzen. Ze poepen pure stikstof uit. Dat versmeren ze met het gras en de koeien eten dat niet. Noord-Holland is de enige provincie met winterrust voor ganzen. De hele winter mogen ze op mijn veld zitten en daar mogen we niets tegen doen. Elders mag je ganzen op je eigen akkers bejagen. Alleen hier mag dat niet. Ik heb ongeveer 20.000 euro schade per jaar. Ik heb verteld dat we de winterrust moeten afschaffen, want dan komt er meer onrust onder de ganzen. Dat klinkt akelig, maar dan gaan ze minder broeden. Een gans kan 25 jaar oud worden en heeft elk jaar zes tot twaalf jongen. Je mag de gans vanaf het voorjaar afschieten. Dat vind ik dieronvriendelijk: dit beleid leidt alleen tot meer afschot. Je vertelt het in de Staten, allemaal onderbouwd met cijfers. Ze doen er niks mee.’

Het CDA komt toch op voor boeren?

‘Het CDA doet zijn best, maar het heeft geen resultaat gehad. Ik pak alles aan wat kans van slagen heeft. Ik wil dat de provincie objectiever naar de situatie kijkt en opkomt voor het belang van het platteland, want dat wordt nu vergeten. Dat gaat over veel meer dan alleen landbouw: buslijnen en woningbouw in kleine kernen bijvoorbeeld. De vraag is niet waarom ik meedoe met BBB, maar waarom ik het niet zou doen, want dan geef ik me over aan de huidige situatie.’

Welke andere problemen hebben veehouders?

‘Wij zijn zelf PAS-melder. We hebben hier in 2008 een stal gebouwd en vroegen een vergunning aan. Dan denk je dat alles rond is. Dan kom je er na een paar jaar achter dat de spelregels zijn veranderd. Dat is het begin van de ellende. Wij proberen een nieuwe vergunning aan te vragen bij de provincie, maar dat kan niet want we zitten 18 kilometer van stikstofgevoelige natuur af. Je kunt alleen een melding doen. Daarom de naam PAS-melder. Later oordeelde de rechtbank dat de PAS-melders ongeldig zijn. Nu vallen ze tussen wal en schip. Ze kunnen pas gegund worden als er ruimte komt. Ze worden nu gedoogd.’

‘Dit bedrijf is onze passie. We willen hier oud worden en onze dochter wil het overnemen. Dit probleem speelt vanaf mei 2019. Daar kwam de uitspraak van Tjeerd de Groot overheen dat de halve veehouderij weg moet. Schiphol heeft ook geen vergunning. Alleen de landbouw heeft alle cijfers paraat. Worden wij om die reden gestraft? Schiphol heeft veel meer geld om rechten op te kopen. Veel burgers snappen niet dat dat belastinggeld is. We willen als sector best een steentje bijdragen, maar dan moet de luchtvaart dat ook doen. Dan zouden die korte vluchten naar Antwerpen, Brussel en Keulen geschrapt moeten worden. Dat gebeurt niet. Als we dan keuzes moeten maken, moeten we allemaal de broekriem aantrekken.’

De veehouderij stoot te veel stikstof uit, dat is toch een feit?

‘Er zijn al veel minder koeien en veel minder boerderijen dan eerst. Het areaal is fors afgenomen en het natuurareaal is toegenomen. Dat haal ik uit de cijfers. Ik wil er altijd heel zorgvuldig mee zijn. Ik ben geen wappie die problemen ontkent. Ik wil meewerken aan oplossingen, maar bedenk wel dat die koe die hier weggaat elders terugkomt en dan is het er niet eentje, maar het zijn er meerdere. We hebben een grote uitstoot als Nederland, maar per kilogram product is die uitstoot ontzettend laag. Hier in de buurt heb je de Eilandspolder, een prachtig natuurgebied en dat gaat ontzettend goed, terwijl daar twee keer zoveel stikstof neerslaat als van de modellen mag. Dat komt omdat ze dat gebied goed beheren. Dat laat zien dat als een boer zijn best doet en de terreinbeheerder bezig is met onderhoud de gevoelige stikstof kan uitbreiden ondanks dat er te veel uitstoot is.’

Waarom wordt u geen biologische boer?

‘De oplossing moet haalbaar zijn en ik moet boerin kunnen blijven. Je moet het biologisch doen als het bij je past. Er zijn mensen die robotboer zijn, maar niet iedereen kan dat. Biologisch is hetzelfde. Je moet iedereen in zijn waarde laten. Ik kan niet groen doen als ik rood sta. We produceren wat de consument consumeert. Ik wil best biologisch worden, maar dan moet de consument dat wel kopen. Als iedereen een paar cent extra betaalt voor biologische producten, was die omslag er allang geweest.’

‘Het reguliere product wordt sowieso al schoner: de derogatie, de extra mest, gaat weg. Het verschil tussen mijn bedrijf en dat van mijn biologische buurman is dat ik nog een klein beetje kunstmest gebruik. Wij gebruiken zo min mogelijk, want het is ontzettend duur. Ook gebruik ik nog een klein beetje bestrijdingsmiddelen voor de distels. Bij biologisch mag je helemaal geen bestrijdingsmiddelen gebruiken. Dat zijn de enige verschillen met biologisch. Ik haal wel veel meer liters melk uit een koe en het prijsverschil is minimaal. Het kan anders gewoon niet uit.’

‘De Nederlandse landbouw is innovatief en de hele wereld komt kijken hoe wij het hier doen. Ik zeg: regulier is goed, biologisch ook. We krijgen al een warme sanering in de sector, want er zijn veel bedrijven zonder opvolger. Er gaat een enorme hoeveelheid bedrijven stoppen. Dan zeg ik: koester de boeren die er nog zijn, dat levert ook voedselzekerheid op. Als we het uitkopen van boeren doorzetten en er komt een warme sanering overheen, dan is vers voedsel van binnenlandse bodem geen vanzelfsprekendheid meer. Dan ga je meer buitenlandse producten consumeren. Je hebt handelsverdragen als CETA met Canada. Vergelijk eens hoe wij met koeien omgaan en hoeveel antibiotica de Canadese boeren gebruiken. Wij moeten ons aan ontzettend veel regeltjes houden waar ze zich daar niet aan hoeven te houden. We gaan een verdrag aan dat het voedsel uit die landen hiernaartoe mag komen, terwijl we het hier niet mogen produceren. Dan zeg ik: wat wij hier niet mogen produceren, zouden we hier ook niet mogen consumeren.’

BBB doet voor het eerst mee aan de Provinciale Statenverkiezingen. Ik praat met vier kandidaten over hun visie op natuur, milieu, landbouw en duurzaamheid.