Koerst Rutte weer af op een minderheidsregering?

De VVD profileert zich als middenpartij, maar is het niet. De VVD is verder verrechtst en de weerzin tegen links is groot. Rutte zal daarom af willen koersen op een minderheidskabinet

De grootste truc die de VVD ooit uitgehaald heeft, is om in de jaren 2000 €80.000 tot middeninkomen uit te roepen. Om tot op de dag van vandaag te kunnen zeggen dat de VVD opkomt voor de middeninkomens zoals een echte volkspartij betaamt. Over middeninkomens heerst verwarring bij hen die bovenmodaal verdienen. Zo dacht onlangs een nieuwspresentatrice dat het hogere middeninkomen op € 150.000 lag. Volgens het CBP ligt het bruto modale inkomen 2011 op € 32.500. En dat inkomen is sinds 2009 niet gestegen. Gezien deze cijfers kan je moeilijk beweren dat de VVD voor middeninkomens opkomt. De onthulling dat VVD-fluisteraar Ben Verwaayen, CEO van Alcatel-Lucent, fan is van André Hazes, maakt de VVD nog geen volkspartij.

De laatste jaren beweegt de VVD zich zelfs steeds meer naar de rechtse flanken van de partij. Die interne ontwikkeling bleek duidelijk in de tweestrijd over het VVD-leiderschap tussen Rutte en Verdonk in 2006. Rutte won nipt. Verdonk behaalde vervolgens tijdens de Tweede Kamerverkiezingen 60.000 stemmen meer dan Rutte. Verdonk had zich als integratieminister in Balkende II en III in de kijker weten te spelen door haar harde migratie- en islamstandpunten. Om die richting te belonen, heeft Rutte een aantal kniebuigingen gemaakt. De diepste is richting PVV. De VVD is net als de PVV, ruw gezegd, tegen cultuur, tegen de publieke omroep, tegen ontwikkelingssamenwerking, tegen migratie van ‘kansarmen’, tegen huwelijken met buitenlanders, maar vooral ook tegen de PvdA. Deze verrechtsing van de VVD heeft gevolgen voor de regeringsformatie na de verkiezingen. De vraag dringt zich op: koerst Rutte weer af op een minderheidskabinet?

Eerder liet de VVD-leider zich al ontvallen dat hij nog niet uitgekeken is op deze regeringsformule. Rutte laat bovendien keer op keer weten links niet in het regeringspluche te willen helpen, maar hij kiest evenmin voor Paars III. Rutte lukt het niet eens om met een volgens hem ‘linkse en zure’ cabaretier in een ‘links’ debatprogramma aan tafel te zitten. Hoe moet het dan met een linkse partij in het kabinet? Rutte wil, net zoals in 2010, gewoon niet met de PvdA regeren. Het lijkt alsof Rutte de flexibiliteit die hij anderen vraagt zelf niet kan opbrengen. Rutte noemt het CDA als fijne partner waarmee hij zou willen regeren.Vertaling: hij wil De Jager terug op Financiën en Leers op migratiebeleid.. Met het CDA als regeringspartner komt de VVD volgens de laatste TNS NIPO-peiling uit op 48 zetels. Met D66 erbij komt het liberale lachebekje op 61. Rutte heeft de PVV nooit uitgesloten als partner. Het CDA zal uiteindelijk toch eieren voor haar geld kiezen. Met zeventien zetels fungeert de PVV weer als gedoogpartner, zeker op de eerdergenoemde beleidsterreinen.

Rutte mocht in 2010 zijn zin doordrijven gebaseerd op dertigduizend stemmenverschil met Cohen. De VVD ging toen voorbij aan de verkiezingsuitslag waarin het CDA groot verlies leed. Nu lijdt het CDA weer verlies en weer wordt ze, als het aan Rutte ligt, beloond met regeringsdeelname.

De regeringsformatie moet niet aan de afkeer van Rutte jegens links overgelaten worden. Dit kan immers betekenen dat voor een tweede keer voorbijgegaan wordt aan de wens van de Nederlandse kiezers die niet voor een VVD-lijn hebben gekozen. Ruttes weerzin tegen links zet in feite het democratische proces opzij, maar voedt bovenal (verder) het cynisme bij de kiezers.