'KLM wist niet van gevaar Oost-Oekraïne'

Hoe heeft vliegramp-MH17 kunnen gebeuren? Waarom vloog het vliegtuig überhaupt over een oorlogsgebied? Dat waren vrijwel de eerste vragen die opkwamen nadat duidelijk werd dat het toestel van Malaysian Airlines vorige week was neergehaald en hierbij talloze slachtoffers waren gevallen. Op de waarom-vraag lijkt nu een antwoord te zijn: KLM wist niet dat andere luchtvaartmaatschappijen het luchtruim boven Oost-Oekraïne meden. Ook wist KLM niet dat er geavanceerde raketsystemen in het gebied stonden. Dat zegt president-directeur Camiel Eurlings in een interview met NRC Handelsblad.

Eurlings:

Mij was geen informatie bekend van maatschappijen die zich anders zijn gaan gedragen. Het was gewoon een veilig verklaarde route. Het beeld was dat je op tien kilometer hoogte veilig zou zijn, dat blijkt dus niet zo met dit soort gesofisticeerde raketinstallaties.”

Vorige week kwamen bij de MH17-ramp 298 mensen om het leven, waaronder 194 Nederlanders. Het betrof een gecombineerde vlucht van Malaysian Airlines en KLM. NRC Handelsblad schrijft zaterdag dat niemand weet wie de luchtvaartmaatschappijen had moeten waarschuwen voor de situatie in Oost-Oekraïne en de daarbij behorende risico’s.

Zoals bekend is geworden, meden andere luchtvaartmaatschappijen dat ruim wel. Zo waarschuwden luchtvaartautoriteiten hun vliegmaatschappijen in de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk al sinds april. De Amerikaanse luchtvaartautoriteit spreekt in een bericht dat overigens voor alle luchtvaartmaatschappijen zichtbaar is, van een ‘potentieel gevaarlijke situatie’. Maar ook de NAVO heeft hier eind juni publiekelijke voor gewaarschuwd. Luitenant-kolonel Jay Lanzen:

Het was algemeen bekend dat een dozijn Oekraïense militaire vliegtuigen neergeschoten was in Oost-Oekraïne. Dus het gevaar was duidelijk.” Het overbrengen van deze informatie aan luchtvaartmaatschappijen is volgens Janzen dan ook de “verantwoordelijkheid” van onder meer de “nationale luchtvaartautoriteit”.

In Nederland wordt vooralsnog naar elkaar gewezen. KLM wijst naar een vergelijkbaar luchtvaartautoriteit dat is ondergebracht bij de Inspectie Leefomgeving en Transport, die op hun beurt weer naar de inlichtingendienst AIVD wijzen. AID en terreurbestrijder NCTV menen echter dat het niet hun taak is om actief informatie te achterhalen voor Nederlandse luchtvaartmaatschappijen.

Nog steeds onbedekte stoffelijke resten Vrijdag hebben Australische onderzoekers op de rampplek van vlucht MH17 wederom onbedekte stoffelijke resten van slachtoffers gevonden. Dat heeft de Australische premier Tony Abbott zaterdag laten weten. De vondst sterkt hem in de gedachte dat er een missie naar het gebied moet om de plek van de ramp te beveiligen.

Zaterdag komen voorlopig voor het laatst doodskisten van Charkov via Eindhoven naar Hilversum. Aan boord van twee militaire transportvliegtuigen zijn vandaag 38 doodskisten. Net als de voorgaande dagen zullen de slachtoffers van de vliegramp met een plechtige ceremonie worden ontvangen. In totaal komt het aantal kisten dat Nederland is overbracht na vandaag op 227.

Update 12.50 In Oost-Oekraïne is zeven Nederlandse experts de toegang tot de rampplek ontzegd. Dat meldt de NOS. De politie-experts wilden het rampgebied bezoeken, maar mochten er niet in. De zeven zouden vier andere forensische experts van het Team Forensische Opsporing (LTFO) gaan aflossen. Het is niet helemaal duidelijk waar ze precies zijn tegen gehouden.

Vannacht kwamen ook de leden van de Onderzoeksraad voor Veiligheid aan in Charkov, maar ook zij kunnen vandaag waarschijnlijk niet naar het rampgebied afreizen vanwege de veiligheidssituatie. Op een belangrijke weg tussen Donetsk en Slavjansk zouden zware gevechten zijn.

RTL Nieuws meldt dat de rebellen niet te veel pottenkijkers willen hebben in de buurt van de ramp. Volgens de Australische krant The Age zouden niet meer dan zo’n 30 man op de rampplek onderzoek mogen doen.

Er heerste niet echt het gevoel dat ze eenzijdig zouden beginnen met het verplaatsen van spullen, maar dat ze erover denken toch hulp van experts te accepteren. Maar het klonk niet alsof ze een grote menigte wilden, misschien 25 of 35 man”, aldus OVSE-woordvoerder Michael Bociurkiw.

Update 19.30 De Amerikaanse nieuwszender CBS meldt dat onderzoek naar de zwarte dozen van het Maleisische toestel bevestigen dat er een raket op is afgevuurd. Een betrokken Europese luchtvaartdeskundige zou volgens CBS hebben gezegd:

Het (een raket) deed wat het moest doen, een vliegtuig neerhalen.

Volgens hem was er een massaal en explosief wegvallen van de luchtdruk. CBS-verslaggever Mark Philips zegt dat de nog niet vrijgegeven data erop wijzen dat de romp van het vliegtuig meerdere malen is geraakt door scherven die afkomstig zijn van een raketexplosie.

Onderhandeling politiemissie Oekraïne Nederland is met Oekraïne en Australië in onderhandeling over een eventuele grootschalige politiemissie in Oost-Oekraïne. Donderdag besluit Oekraïne naar verwachting of de missie doorgaat. Dat heeft Jan Tuinder van het Landelijk Team Forensisch Opsporing (LTFO) in Charkov tijdens een persconferentie laten weten.

Update 20.00 Het eerste slachtoffer van de ramp is geïdentificeerd. Dat meldt NOS. Ron Fresen kwiteert dat het om iemand met de Nederlandse nationaliteit gaat.

NrcQ: KLM was niet geïnformeerd over gevaar boven Oost-Oekraïne

RTL: Het went nooit: opnieuw kisten naar Nederland