KLM krijgt overheidssteun om te vliegen op België

Zo’n crisis doet rare dingen met een mens. Voor je het weet, ga je verlangen naar fatsoenlijke werkomstandigheden, huisvesting en beloning voor de arbeidsmigranten in de vleesverwerkende sector die het nauwelijks beter hebben dan de bio-industriedieren die ze moeten slachten en tot overmaat van ramp ook nog eens net zoveel kans lopen op een coronabesmetting als de gemiddelde nerts in Gemert-Bakel. Je hoopt spontaan dat de Nederlandse regering nu eindelijk iets gaat ondernemen tegen de multinationals die hier belastingen ontwijken, omdat het wel een beetje vreemd is om andere landen de mantel uit te vegen over hun huishoudboekje dat niet op orde is terwijl wij al decennia de rode loper uitrollen voor hun fiscale trapezewerkers.

En bij elke blik op die prachtig blauwe hemels van dit voorjaar kon je de gedachte niet onderdrukken dat deze ramp toch ook een uitgelezen kans bood om de luchtvaart te saneren. De tijd leek er rijp voor. Nu we wereldwijd in lockdown moesten vanwege een gezondheidscrisis waarvoor deskundigen al jaren hadden gewaarschuwd, leek het niet meer dan logisch om ook die andere waarschuwingen van deskundigen, over de klimaatcrisis, eens ter harte te nemen. De verwachting is dat de luchtvaart bij ongewijzigd beleid in 2050 goed is voor een vijfde van alle menselijke broeikasgasuitstoot, dus er valt daar wel enige winst te boeken.

Ja, in die eerste weken van de coronacrisis was het fijn fantaseren over de geweldige nieuwe wereld die er zou komen. Maar zoals de laat twintigste-eeuwse wijsgeer Marco Borsato al wist: de meeste dromen zijn bedrog. De Roemenen in de slachthuizen blijven gewoon onder erbarmelijke omstandigheden werken. Handige fiscalisten aan de Zuidas kunnen onverminderd doorgaan met het serveren van een Double Irish with a Dutch Sandwich. En premier Rutte kondigde op zijn persconferentie eerder deze week aan dat we weer binnen Europa mogen gaan reizen.

Met 467 mensen opeengepakt zitten in een Boeing 747-8 klinkt op dit moment ongeveer even aantrekkelijk als om beurten een ongewassen pingpongbal in je mond stoppen in een Oostenrijkse après-skigelegenheid met hoestende barman, maar voor die laatste activiteit waren tot begin maart ook nog hele volksstammen te porren, dus je moet niet raar opkijken als reizigers over anderhalve maand ook weer massaal hun beklag doen over de lange rijen op Schiphol. Helemaal niet omdat Rutte tijdens zijn persconferentie verklaarde dat het niet de bedoeling is dat vakantiegangers in Nederland de trein nemen. Zo doet zich de merkwaardige situatie voor dat je deze zomer wel met het vliegtuig naar België op vakantie mag – er zijn nog dagelijks vluchten tussen Schiphol en Brussel, ondanks een vorig jaar aangenomen motie om daar een eind aan te maken – maar niet met de trein.

Mensen uit de luchtvaartsector mogen wel eens klagen dat de overheid de vliegtuigmaatschappijen te veel aan banden legt, maar het is precies andersom. Zonder overheid geen vliegverkeer. De luchtvaartsector hangt al sinds jaar en dag aan een subsidie-infuus: een paar jaar geleden becijferde natuurkundige Bernard Gerard dat de fiscus een slordige anderhalve ton zou kunnen incasseren voor elke retourvlucht Amsterdam-New York als vliegtuigmaatschappijen net zoveel accijns en btw zouden moeten aftikken op brandstof als bezitters van een dieselauto.

Bij het uitbreken van de coronacrisis werd de afhankelijkheid van luchtvaartmaatschappijen van de belastingbetaler voor iedereen zichtbaar. De nood was al meteen zo hoog dat Rutte in zijn gedenkwaardige televisierede waarin hij het over groepsimmuniteit had – een speech waaraan hij donderdag overigens geen actieve herinnering meer bleek te hebben – KLM als enige bedrijf bij naam noemde. Zij partijgenote Cora van Nieuwenhuizen beloofde “alles te doen” om dit “nationale icoon” in leven te houden. “Vliegen gaat nooit meer weg”, verklaarde de minister van Infrastructuur donderdagavond bij Op1. Dat verwachtte ook niemand. Maar iets meer klimaatambitie dan nu mag wel.